Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 469 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТРУИТЬСЯ
новывать на чём-л.) яһау; строить выводы һығымта яһау 7. кого-что (сафҡа) теҙеү; строить рОту ротаны теҙеү ♦ строить (делать) глазки см. глазОк; строить из себя кого үҙеңде әллә кемгә ҡуйыу; строить (построить) на песке йомшаҡ нигеҙгә ҡороу (уй - ниәтте һ. б.); строить козни кому хөсөтлөк эшләү
СТРОИТЬСЯ несов. 1. (строить для себя) үҙеңә йорт (ҡаралты) һалыу 2. төҙөлөү, ҡоролоу, һалыныу; на верфи строится корабль верфтә карап төҙөлә 3. перен. барлыҡҡа килеү, булдырылыу; строится новая жизнь яңы тормош барлыҡҡа килә 4. ҡоролоу, төҙөлөү; строятся планы пландар ҡорола 5. (сафҡа) теҙелеү 6. страд. от строить
СТРОЙ м 1. какой төҙөлөш, ҡоролош; общественный строй йәмғиәт ҡоролошо; феодальный строй феодаль ҡоролош 2. саф, строй; стоять в строю сафта тороу; выйти из строя сафтан сығыу 3. (система построения чего-л.) төҙөлөш; строй языка тел төҙөлөшө 4. муз. көйлә-неш, көй ♦ вступить в строй эшләй башлау; выходить из строя рәттән сығыу, эшлектән сығыу; вывести из строя эштән сығарыу
СТРОЙ... и ...СТРОЙ ҡушма һцҙҙәрҙец “төҙөц”, “төҙөлөш” мәгәнәһен белдергән өлөшө, мәҫ., стройматериалы төҙөлөш материалдары
СТРОЙКА ж 1. (строительство) төҙөлөш; работать на стройке төҙөлөштә эшләү 2. (строящееся здание, сооружение) төҙөлөш, ҡоролма; новая стройка яңы ҡоролма
СТРОЙНОСТЬ ж 1. (пропорционально и красиво сложенный) зифалыҡ, һомғоллоҡ, зифа буйлылыҡ; стройность фигуры буй-һындың зифалығы 2. перен. (правильность расположения ) төҙөклөк, тәртиплелек 3. (логичность) йыйнаҡлыҡ, аныҡлыҡ, төҙөклөк; композиционная стройность произведения әҫәрҙең композицион йыйнаҡлығы; стройность мыслей фекер аныҡлығы 4. (гармоничность) аһәңле яңғыраш, аһәңлелек
СТРОЙНЫЙ, -ая, -ое 1. зифа, һомғол, матур кәүҙәле, зифа буйлы; девушка со стройной фигурой зифа буйлы ҡыҙ; стройная сосна һомғол ҡарағай 2. тигеҙ, төҙөк, төҙ; стройные ряды тигеҙ сафтар 3. дөрөҫ ойошторолған (төҙөлгән); стройная речь дөрөҫ төҙөлгән телмәр 4. (гармоничный ) ҡолаҡҡа ятышлы, аһәңле; стройное пение ҡолаҡҡа ятышлы йыр 5. (логичный) йыйнаҡ, аныҡ, төҙөк
СТРОЙОТРЯД м төҙөлөш отряды; студенческий стройотряд студенттарҙың төҙөлөш отряды
СТРОЙПЛОЩАДКА ж төҙөлөш майҙансығы
СТРОКА ж юл; прозаические строки сәсмә юлдар; стихотворные строки шиғри юлдар ♦ красная строка см. красный; строка в строку һүҙмә-һүҙ; читать между строк яҙыуҙа әйтеп бөтөрмәгән уйҙарҙы тотоп алыу, кинәйәне аңлау
СТРОНУТЬ сов. кого-что; разг. урынынан ҡуҙғатыу, ҡуҙғатып ебәреү
СТРОНУТЬСЯ сов., разг. (урындан) ҡуҙғалыу, ҡуҙғалып китеү
СТРОП м; спец. строп (арҡан, канат йәки трос )
СТРОПИЛО с обычно мн. стропила асамай, атлама (ҡаралты ҡыйынында); ставить стропила асамай ҡуйыу
СТРОПИЛЬНЫЙ, -ая, -ое асамайлыҡ, атла-малыҡ; стропильный материал асамайлыҡ материал
СТРОПТИВЫЙ, -ая, -ое арҡыры, кире, кеҙе, үҙ һүҙле; строптивый человек кеҙе кеше
СТРОФА ж 1. лит. строфа (шигырҙыц билдәле бер цлсәм, ритм, интонацион-синтаксик төҙөлөшө менән, ә рифмалы шигырҙарҙа урынлашыу тәртибе ягынан бәйләнгән өлөшө) 2. обычно мн. строфы шиғыр
СТРОФИКА ж; лит. строфика (1. шигыр-ҙыц строфаларга бцленеше 2. шигыр төҙөлөшө тураһындагы фәндец строфаларга багышлан-ган бцлеге)
СТРОЧЁНЫЙ, -ая, -ое 1. (прошитый строчкой ) ҡайылған, буйлап тегелгән 2. (вышитый строчкой) буйлап сигелгән
СТРОЧИТЬ несов. 1. что йөйләү, йөйләп (йүрмәп) тегеү, ҡайыу; строчить карманы кеҫәләрҙе ҡайыу 2. что и без доп.; разг. тегеү; строчить на швейной машинке тегеү машинаһында тегеү 3. что и без доп.; перен., разг. (о письме) тиҙ-тиҙ яҙыу, (тиҙ генә) яҙып ташлау; (о речи) теле-телгә йоҡмау; строчить письмо хат яҙып ташлау 4. разг. (стрелять) ут һиптереү (яуҙырыу), атыу; строчить из пулемёта пулемёттан ут яуҙырыу
СТРОЧКА I ж 1. см. строчить 1; 2. (шов) йөй; мелкая строчка ваҡ йөй 3. перен., разг. (короткая очередь из пулемёта, автомата) ут һиптереү (яуҙырыу), атыу
СТРОЧКА II ж см. строка ♦ строчка в строчку см. строка в строку
СТРОЧНОЙ и СТРОЧНЫЙ, -ая, -ое бәләкәй, юл; строчная буква бәләкәй хәреф, юл хәрефе ( яҙыуҙа, баҫмала)
СТРОЧОК м тубырсыҡбаш бәшмәк
СТРУГ I м (ручной инструмент) йышҡы
СТРУГ II м (старинное русское речное судно ) аталғы (ишкәкле һәм елкәнле агас карап)
СТРУГАТЬ несов. см. строгать
СТРУЖКА ж тап, юнысҡы; стружка дерева ағас юнысҡыһы; стружка железа тимер юнысҡыһы
СТРУИСТЫЙ, -ая, -ое һыҙылып (һуҙылып) аҡҡан
СТРУИТЬСЯ несов. 1. (о жидкости) туҡтауһыҙ (өҙлөкһөҙ) ағып тороу, шыбырлап ағыу; по лицу струится пот биттән шыбырлап тир аға
469
новывать на чём-л.) яһау; строить выводы һығымта яһау 7. кого-что (сафҡа) теҙеү; строить рОту ротаны теҙеү ♦ строить (делать) глазки см. глазОк; строить из себя кого үҙеңде әллә кемгә ҡуйыу; строить (построить) на песке йомшаҡ нигеҙгә ҡороу (уй - ниәтте һ. б.); строить козни кому хөсөтлөк эшләү
СТРОИТЬСЯ несов. 1. (строить для себя) үҙеңә йорт (ҡаралты) һалыу 2. төҙөлөү, ҡоролоу, һалыныу; на верфи строится корабль верфтә карап төҙөлә 3. перен. барлыҡҡа килеү, булдырылыу; строится новая жизнь яңы тормош барлыҡҡа килә 4. ҡоролоу, төҙөлөү; строятся планы пландар ҡорола 5. (сафҡа) теҙелеү 6. страд. от строить
СТРОЙ м 1. какой төҙөлөш, ҡоролош; общественный строй йәмғиәт ҡоролошо; феодальный строй феодаль ҡоролош 2. саф, строй; стоять в строю сафта тороу; выйти из строя сафтан сығыу 3. (система построения чего-л.) төҙөлөш; строй языка тел төҙөлөшө 4. муз. көйлә-неш, көй ♦ вступить в строй эшләй башлау; выходить из строя рәттән сығыу, эшлектән сығыу; вывести из строя эштән сығарыу
СТРОЙ... и ...СТРОЙ ҡушма һцҙҙәрҙец “төҙөц”, “төҙөлөш” мәгәнәһен белдергән өлөшө, мәҫ., стройматериалы төҙөлөш материалдары
СТРОЙКА ж 1. (строительство) төҙөлөш; работать на стройке төҙөлөштә эшләү 2. (строящееся здание, сооружение) төҙөлөш, ҡоролма; новая стройка яңы ҡоролма
СТРОЙНОСТЬ ж 1. (пропорционально и красиво сложенный) зифалыҡ, һомғоллоҡ, зифа буйлылыҡ; стройность фигуры буй-һындың зифалығы 2. перен. (правильность расположения ) төҙөклөк, тәртиплелек 3. (логичность) йыйнаҡлыҡ, аныҡлыҡ, төҙөклөк; композиционная стройность произведения әҫәрҙең композицион йыйнаҡлығы; стройность мыслей фекер аныҡлығы 4. (гармоничность) аһәңле яңғыраш, аһәңлелек
СТРОЙНЫЙ, -ая, -ое 1. зифа, һомғол, матур кәүҙәле, зифа буйлы; девушка со стройной фигурой зифа буйлы ҡыҙ; стройная сосна һомғол ҡарағай 2. тигеҙ, төҙөк, төҙ; стройные ряды тигеҙ сафтар 3. дөрөҫ ойошторолған (төҙөлгән); стройная речь дөрөҫ төҙөлгән телмәр 4. (гармоничный ) ҡолаҡҡа ятышлы, аһәңле; стройное пение ҡолаҡҡа ятышлы йыр 5. (логичный) йыйнаҡ, аныҡ, төҙөк
СТРОЙОТРЯД м төҙөлөш отряды; студенческий стройотряд студенттарҙың төҙөлөш отряды
СТРОЙПЛОЩАДКА ж төҙөлөш майҙансығы
СТРОКА ж юл; прозаические строки сәсмә юлдар; стихотворные строки шиғри юлдар ♦ красная строка см. красный; строка в строку һүҙмә-һүҙ; читать между строк яҙыуҙа әйтеп бөтөрмәгән уйҙарҙы тотоп алыу, кинәйәне аңлау
СТРОНУТЬ сов. кого-что; разг. урынынан ҡуҙғатыу, ҡуҙғатып ебәреү
СТРОНУТЬСЯ сов., разг. (урындан) ҡуҙғалыу, ҡуҙғалып китеү
СТРОП м; спец. строп (арҡан, канат йәки трос )
СТРОПИЛО с обычно мн. стропила асамай, атлама (ҡаралты ҡыйынында); ставить стропила асамай ҡуйыу
СТРОПИЛЬНЫЙ, -ая, -ое асамайлыҡ, атла-малыҡ; стропильный материал асамайлыҡ материал
СТРОПТИВЫЙ, -ая, -ое арҡыры, кире, кеҙе, үҙ һүҙле; строптивый человек кеҙе кеше
СТРОФА ж 1. лит. строфа (шигырҙыц билдәле бер цлсәм, ритм, интонацион-синтаксик төҙөлөшө менән, ә рифмалы шигырҙарҙа урынлашыу тәртибе ягынан бәйләнгән өлөшө) 2. обычно мн. строфы шиғыр
СТРОФИКА ж; лит. строфика (1. шигыр-ҙыц строфаларга бцленеше 2. шигыр төҙөлөшө тураһындагы фәндец строфаларга багышлан-ган бцлеге)
СТРОЧЁНЫЙ, -ая, -ое 1. (прошитый строчкой ) ҡайылған, буйлап тегелгән 2. (вышитый строчкой) буйлап сигелгән
СТРОЧИТЬ несов. 1. что йөйләү, йөйләп (йүрмәп) тегеү, ҡайыу; строчить карманы кеҫәләрҙе ҡайыу 2. что и без доп.; разг. тегеү; строчить на швейной машинке тегеү машинаһында тегеү 3. что и без доп.; перен., разг. (о письме) тиҙ-тиҙ яҙыу, (тиҙ генә) яҙып ташлау; (о речи) теле-телгә йоҡмау; строчить письмо хат яҙып ташлау 4. разг. (стрелять) ут һиптереү (яуҙырыу), атыу; строчить из пулемёта пулемёттан ут яуҙырыу
СТРОЧКА I ж 1. см. строчить 1; 2. (шов) йөй; мелкая строчка ваҡ йөй 3. перен., разг. (короткая очередь из пулемёта, автомата) ут һиптереү (яуҙырыу), атыу
СТРОЧКА II ж см. строка ♦ строчка в строчку см. строка в строку
СТРОЧНОЙ и СТРОЧНЫЙ, -ая, -ое бәләкәй, юл; строчная буква бәләкәй хәреф, юл хәрефе ( яҙыуҙа, баҫмала)
СТРОЧОК м тубырсыҡбаш бәшмәк
СТРУГ I м (ручной инструмент) йышҡы
СТРУГ II м (старинное русское речное судно ) аталғы (ишкәкле һәм елкәнле агас карап)
СТРУГАТЬ несов. см. строгать
СТРУЖКА ж тап, юнысҡы; стружка дерева ағас юнысҡыһы; стружка железа тимер юнысҡыһы
СТРУИСТЫЙ, -ая, -ое һыҙылып (һуҙылып) аҡҡан
СТРУИТЬСЯ несов. 1. (о жидкости) туҡтауһыҙ (өҙлөкһөҙ) ағып тороу, шыбырлап ағыу; по лицу струится пот биттән шыбырлап тир аға
469