Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 476 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СУСЛИЧИЙ
СУСЛИЧИЙ, -ья, -ье йомран ...ы; сусличья шкура йомран тиреһе
СУСЛО с 1. һоҫла (араҡы, һыра яһай торган ҡуйы шыйыҡлыҡ) 2. (сок из отжимаемого винограда) йөҙөм һуты
СУСЛОН м; с. -х., обл. һоҫлан, ҡаҙғанат; поставить снопы в суслон көлтәне ҡаҙғанатҡа ултыртыу
суспензия ж; физ., тех. суспензия
СУСТАВ м быуын; локтевой сустав терһәк быуыны; тазобедренный сустав янбаш-бот быуыны
СУСТАВНОЙ, -ая, -ое быуын ...ы; суставной ревматизм быуын ревматизмы
СУСТАВЧАТЫЙ, -ая, -ое биол., тех. быуынлы, быуынтыҡлы, быуын-быуын; суставчатый стебель быуынтыҡлы һабаҡ; суставчатые трубы быуынлы торбалар
СУТАНА ж сутана (католик руханиҙарыныц өҫ кейеме)
СУТЕНЁР м сутенёр
сУтки мн. тәүлек; двое суток ике тәүлек
СУТОЛОКА ж; разг. ығы-зығы, этеш-төртөш
СУТОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. тәүлек, тәүлеклек, тәүлек эсендәге; суточный срок тәүлеклек срок; суточный удой тәүлек һауым; суточный заработок тәүлеклек эш хаҡы; суточное вращение Земли астр. Ерҙең тәүлек әйләнәһе 2. в знач. сущ. суточные мн. тәүлек аҡсаһы
СУТУЛИТЬ несов. что бөкрәйтеү, көмрәйтеү
СУТУЛИТЬСЯ несов. көмрәйеү, бөкрәйеү, көмрөләнеү
СУТУЛОСТЬ ж көмрөлөк, бөкрөлөк
СУТУЛЫЙ, -ая, -ое көмрө, бөкрө; сутулый человек бөкрө кеше
СУТЬ I ж айыш, асыл, нигеҙ; разобраться в сути айышына төшөнөү; суть проблемы эштең нигеҙе ♦ по сути дела асылда, ысынында
СУТЬ II ж; книжн. (в 3 л. ед. и мн. ч. наст. вр. — от “быть”) булыу, булып тороу, һаналыу; они суть разные формы одного явления улар бер үк күренештең айырым формалары булып тора ♦ это не суть важно бының әһәмиәте әллә ни ҙур түгел
СУТЯГА м и ж; разг. см. сутяжник
СУТЯЖНИК м и СУТЯЖНИЦА ж дәғүәсе (даусы, ғауғасыл, дәғүәләшергә яратыусы) кеше
СУТЯЖНИЧАТЬ несов.; разг. дәғүәләшеү, даулашыу, ғауғалашыу, судлашыу
СУТЯЖНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое дәғүәсегә хас
СУТЯЖНИЧЕСТВО с дәғүәселлек, судлашып йөрөү
СУТЯЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (склонный к сутяжничеству ) даусыл, дәғүәсел, ғауғасыл (кеше); сутяжный человек даусыл кеше 2. даулы, дәғүәле (эш һ.б.); сутяжное дело дәғүәле эш
СУФИЗМ м суфыйсылыҡ (ислам динендә мистик йцнәлеш)
сУфий м суфый (суфыйсылыҡ яҡлы кеше) „„„..я;,,.,,;; „
СУФИЙСКИЙ, -ая, -ое суфыйсылыҡ ...ы, суфыйҙар; суфийская литература суфыйсылыҡ әҙәбиәте
суфлЕ с нескл. суфле (тәм-том эшләцҙә ҡулланылган йомортҡалы тәмләткес)
СУФЛЁР м суфлёр (сәхнәлә актерҙарга рол-дәрҙец һцҙҙәрен әйтеп тороусы)
СУФЛЁРСКИЙ, -ая, -ое суфлёр ...ы; суфлёрская будка суфлёр будкаһы
СУФЛИРОВАТЬ несов. суфлёрлыҡ итеү, суфлёр булыу
СУФФИКС м; грам. суффикс (һцҙ яһаусы ялгау)
СУФФИКСАЛЬНЫЙ, -ая, -ое грам. суффиксаль, суффиксы булған, суффикслы
СУХАРНИЦА ж шөкәрә һауыты
СУХАРНЫЙ, -ая, -ое шөкәрә ...ы, шөкәрә-нән яһалған; сухарный квас шөкәрә кеүәҫе
СУХАРЬ м 1. сохарый, шөкәрә; ржаной сухарь арыш шөкәрәһе; сушить сухари сохарый киптереү 2. перен., разг. (о чёрством человек) ҡоро (ҡаты күңелле) кеше; быть сухарём ҡоро кеше булыу
сУхо 1. нареч. (холодно, сдержанно) ҡоро, һалҡын; сухо отвечать ҡоро яуап биреү 2. в знач. сказ., безл. (о сухой погоде) ҡоро; на улице сухо тышта ҡоро
СУХОВАТЫЙ, -ая, -ое ҡорораҡ суховей м ҡыуан, ҡыуан (эҫе) ел СУХОГРУЗ м ҡоро йөк ташый торған карап СУХОГРУЗНЫЙ, -ая, -ое ҡоро йөк ташый торған; сухогрузная баржа ҡоро йөк ташый торған баржа
СУХОДОЛ м сағыл, ҡоро үҙән, ҡул
СУХОДОЛЬНЫЙ, -ая, -ое сағыл ...ы; суходольная растительность сағыл үҫемлектәре
СУХОЖИЛИЕ с тарамыш, һеңер; сухожилия рук ҡул тарамыштары
сухОй, -ая, -ое 1. (не сырой) ҡоро, кипкән; сухой ветер ҡоро ел; сухие фрукты кипкән емештәр 2. ҡоро, ҡороған; сухая ветка ҡороған ботаҡ 3. ҡорғаҡ, ҡоро; сухая погода ҡорғаҡ көн 4. разг. (худощавый) сандыр, ҡоро һөйәкле, ябыҡ 5. перен. ҡыҙығы булмаған, ҡоро, һалҡын; сухой рассказ ҡыҙығы булмаған хикәйә; сухой приём һалҡын ҡаршы алыу 6. спец. ҡоролай; сухая перегонка ҡоролай ҡыуыу 7. (приготовленный в виде порошка или концентрата) киптерелгән, кипкән; сухое молоко киптерелгән һөт 8. мед. (без жидких выделений) ҡоро; сухой кашель ҡоро йүтәл ♦ сухая гроза ямғырһыҙ йәшен; сухим путём ҡоро ерҙән; сухое вино йөҙөм шарабы; сухой закон араҡы эсеү тыйылған
СУХОЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое бот. ҡороға сыҙам, ҡоро һөйәр (ҡоро урындарҙа цҫецгә яраҡлашҡан цҫемлек)
476
СУСЛИЧИЙ, -ья, -ье йомран ...ы; сусличья шкура йомран тиреһе
СУСЛО с 1. һоҫла (араҡы, һыра яһай торган ҡуйы шыйыҡлыҡ) 2. (сок из отжимаемого винограда) йөҙөм һуты
СУСЛОН м; с. -х., обл. һоҫлан, ҡаҙғанат; поставить снопы в суслон көлтәне ҡаҙғанатҡа ултыртыу
суспензия ж; физ., тех. суспензия
СУСТАВ м быуын; локтевой сустав терһәк быуыны; тазобедренный сустав янбаш-бот быуыны
СУСТАВНОЙ, -ая, -ое быуын ...ы; суставной ревматизм быуын ревматизмы
СУСТАВЧАТЫЙ, -ая, -ое биол., тех. быуынлы, быуынтыҡлы, быуын-быуын; суставчатый стебель быуынтыҡлы һабаҡ; суставчатые трубы быуынлы торбалар
СУТАНА ж сутана (католик руханиҙарыныц өҫ кейеме)
СУТЕНЁР м сутенёр
сУтки мн. тәүлек; двое суток ике тәүлек
СУТОЛОКА ж; разг. ығы-зығы, этеш-төртөш
СУТОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. тәүлек, тәүлеклек, тәүлек эсендәге; суточный срок тәүлеклек срок; суточный удой тәүлек һауым; суточный заработок тәүлеклек эш хаҡы; суточное вращение Земли астр. Ерҙең тәүлек әйләнәһе 2. в знач. сущ. суточные мн. тәүлек аҡсаһы
СУТУЛИТЬ несов. что бөкрәйтеү, көмрәйтеү
СУТУЛИТЬСЯ несов. көмрәйеү, бөкрәйеү, көмрөләнеү
СУТУЛОСТЬ ж көмрөлөк, бөкрөлөк
СУТУЛЫЙ, -ая, -ое көмрө, бөкрө; сутулый человек бөкрө кеше
СУТЬ I ж айыш, асыл, нигеҙ; разобраться в сути айышына төшөнөү; суть проблемы эштең нигеҙе ♦ по сути дела асылда, ысынында
СУТЬ II ж; книжн. (в 3 л. ед. и мн. ч. наст. вр. — от “быть”) булыу, булып тороу, һаналыу; они суть разные формы одного явления улар бер үк күренештең айырым формалары булып тора ♦ это не суть важно бының әһәмиәте әллә ни ҙур түгел
СУТЯГА м и ж; разг. см. сутяжник
СУТЯЖНИК м и СУТЯЖНИЦА ж дәғүәсе (даусы, ғауғасыл, дәғүәләшергә яратыусы) кеше
СУТЯЖНИЧАТЬ несов.; разг. дәғүәләшеү, даулашыу, ғауғалашыу, судлашыу
СУТЯЖНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое дәғүәсегә хас
СУТЯЖНИЧЕСТВО с дәғүәселлек, судлашып йөрөү
СУТЯЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (склонный к сутяжничеству ) даусыл, дәғүәсел, ғауғасыл (кеше); сутяжный человек даусыл кеше 2. даулы, дәғүәле (эш һ.б.); сутяжное дело дәғүәле эш
СУФИЗМ м суфыйсылыҡ (ислам динендә мистик йцнәлеш)
сУфий м суфый (суфыйсылыҡ яҡлы кеше) „„„..я;,,.,,;; „
СУФИЙСКИЙ, -ая, -ое суфыйсылыҡ ...ы, суфыйҙар; суфийская литература суфыйсылыҡ әҙәбиәте
суфлЕ с нескл. суфле (тәм-том эшләцҙә ҡулланылган йомортҡалы тәмләткес)
СУФЛЁР м суфлёр (сәхнәлә актерҙарга рол-дәрҙец һцҙҙәрен әйтеп тороусы)
СУФЛЁРСКИЙ, -ая, -ое суфлёр ...ы; суфлёрская будка суфлёр будкаһы
СУФЛИРОВАТЬ несов. суфлёрлыҡ итеү, суфлёр булыу
СУФФИКС м; грам. суффикс (һцҙ яһаусы ялгау)
СУФФИКСАЛЬНЫЙ, -ая, -ое грам. суффиксаль, суффиксы булған, суффикслы
СУХАРНИЦА ж шөкәрә һауыты
СУХАРНЫЙ, -ая, -ое шөкәрә ...ы, шөкәрә-нән яһалған; сухарный квас шөкәрә кеүәҫе
СУХАРЬ м 1. сохарый, шөкәрә; ржаной сухарь арыш шөкәрәһе; сушить сухари сохарый киптереү 2. перен., разг. (о чёрством человек) ҡоро (ҡаты күңелле) кеше; быть сухарём ҡоро кеше булыу
сУхо 1. нареч. (холодно, сдержанно) ҡоро, һалҡын; сухо отвечать ҡоро яуап биреү 2. в знач. сказ., безл. (о сухой погоде) ҡоро; на улице сухо тышта ҡоро
СУХОВАТЫЙ, -ая, -ое ҡорораҡ суховей м ҡыуан, ҡыуан (эҫе) ел СУХОГРУЗ м ҡоро йөк ташый торған карап СУХОГРУЗНЫЙ, -ая, -ое ҡоро йөк ташый торған; сухогрузная баржа ҡоро йөк ташый торған баржа
СУХОДОЛ м сағыл, ҡоро үҙән, ҡул
СУХОДОЛЬНЫЙ, -ая, -ое сағыл ...ы; суходольная растительность сағыл үҫемлектәре
СУХОЖИЛИЕ с тарамыш, һеңер; сухожилия рук ҡул тарамыштары
сухОй, -ая, -ое 1. (не сырой) ҡоро, кипкән; сухой ветер ҡоро ел; сухие фрукты кипкән емештәр 2. ҡоро, ҡороған; сухая ветка ҡороған ботаҡ 3. ҡорғаҡ, ҡоро; сухая погода ҡорғаҡ көн 4. разг. (худощавый) сандыр, ҡоро һөйәкле, ябыҡ 5. перен. ҡыҙығы булмаған, ҡоро, һалҡын; сухой рассказ ҡыҙығы булмаған хикәйә; сухой приём һалҡын ҡаршы алыу 6. спец. ҡоролай; сухая перегонка ҡоролай ҡыуыу 7. (приготовленный в виде порошка или концентрата) киптерелгән, кипкән; сухое молоко киптерелгән һөт 8. мед. (без жидких выделений) ҡоро; сухой кашель ҡоро йүтәл ♦ сухая гроза ямғырһыҙ йәшен; сухим путём ҡоро ерҙән; сухое вино йөҙөм шарабы; сухой закон араҡы эсеү тыйылған
СУХОЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое бот. ҡороға сыҙам, ҡоро һөйәр (ҡоро урындарҙа цҫецгә яраҡлашҡан цҫемлек)
476