Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 478 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СУЯГНАЯ
СУЯГНАЯ быуаҙ (кәзә, һарыҡ); суягная коза быуаҙ кәзә
СУЯГНОСТЬ ж быуаҙлыҡ
СФАБРИКОВАТЬ сов. см. фабриковать 2, 3; сфабриковать статьи мәҡәләләрҙе күпләп яҙыу; сфабриковать слухи ялған хәбәр таратыу
СФАГНОВЫЙ, -ая, -ое һаҙ мүге ...ы, һаҙ мүге булған (ҡаплаған); сфагновый покров һаҙ мүге ҡапламы; сфагновый торф һаҙ мүге торфы
СФАГНУМ м һаҙ мүге
СФАЛЬШИВИТЬ сов. см. фальшивить; не дать сфальшивить ике йөҙлөләнергә бирмәү
сфЕра ж 1. сфера; земная сфера Ер сфераһы 2. чего сфера, өлкә; сфера деятельности эшмәкәрлек өлкәһе; сфера притяжения планеты планетаның тартыу сфераһы; сфера производства етештереү өлкәһе 3. (среда) тирә-йүн, мөхит, даирә, урата; чувствовать себя в своей сфере үҙ мөхитеңдә һиҙеү 4. мн. сферы сфера, даирәләр; высшие сферы юғары даирәләр; дипломатические сферы дипломатик сфера
СФЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. шар һымаҡ (кеүек), шарға оҡшаған, түңәрәк, сферик; сферические тела шар һымаҡ есемдәр 2. мат. сферик; сферическая геометрия сферик геометрия; сферические треугольники сферик өсмөйөштәр; сферические функции сферик функциялар
СФЕРИЧНЫЙ, -ая, -ое шар һымаҡ (кеүек), шарға оҡшаған
СФЕРОИД м; спец. сфероид (эллипстың арҡырым булган әйләнмәһе)
СФЕРОИДАЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. сферо-идаль, сфероид формаһындағы (һымаҡ)
СФИГМОГРАФ м сфигмограф (пульстың графигын яҙыусы прибор)
сфигмография ж сфигмография (сфигмограф ярҙамында пульстың график һцрәтен алыу)
СФИНКС м сфинкс (1. Боронго Мысырҙа кеше башлы арыҫлан һцрәтендәге таш һын 2. боронго грек мифологияһында кәцҙәһе арыҫландыҡы , башы-тцше ҡатындыҡы кецек булган , ҡаяла йәшәгән ҡанатлы зат)
СФОКУСИРОВАТЬ сов. см. фокусировать
СФОКУСИРОВАТЬСЯ сов. см. фокусироваться 1; внимание сфокусировалось на чём-л. нимәгәлер иғтибар тупланыу
сформировать сов. что 1. формалаштырыу; сформировать крону дерева ағас сатырын формалаштырыу; сформировать характер холоҡто формалаштырыу 2. ойоштороу, төҙөү; сформировать правительство хөкүмәт төҙөү; сформировать дивизию дивизия ойоштороу
СФОРМИРОВАТЬСЯ сов. 1. формалашыу; сформировался взгляд на жизнь тормошҡа ҡараш формалашты; характер сформировался холоҡ формалашты 2. ойошоу, төҙөлөү; коллектив сформировался коллектив ойошто
сформовать сов. см. формовать 1 сформоваться сов. см. формоваться 1 СФОРМУЛИРОВАТЬ сов. см. формулировать; сформулировать выводы һығымталар яһау
СФОТОГРАФИРОВАТЬ сов. см. фотографировать
СФОТОГРАФИРОВАТЬСЯ сов. см. фотографироваться 1
СХВАТИТЬ сов. кого-что 1. эләктереү, тотоу, алыу, эләктереп (тотоп) алыу; схватить за руку ҡулдан тотоп алыу; схватить ружьё мылтыҡты эләктереү 2. эләктереү, йоҡтороу, тейҙереү; схватить насморк тымау тейҙереү 3. разг. йәбешеү, тотоу, (быуып) алыу; схватило живот безл. эскә йәбешеү; схватила лихорадка биҙгәк тотто 4. перен., разг. аңлап (тотоп, эләктереп) алыу, төшөнөү, үҙләштереү; схватить основную мысль төп фекерҙе эләктереп алыу 5. ҡатыу; гипс ещё не схватило гипс ҡатмаған әле
СХВАТИТЬСЯ сов. 1. за кого-что тотоноу, тотоношоу, йәбешеү; схватиться за руки ҡулға-ҡул тотоношоу; схватиться за ружьё мылтыҡҡа тотоноу 2. алышыу, айҡашыу, көрмәкләшеү; схватиться с врагом дошман менән алышыу 3. разг. (спохватиться) ҡапыл иҫкә төшөрөү (килеү), иҫкә төшөрөп өлгөрөү, абайлап (һиҙеп) алыу ♦ схватиться за голову ни эшләргә белмәү
СХВАТКА ж 1. алыш, бәрелеш, һуғыш; вооружённая схватка ҡораллы бәрелеш 2. спорт. көрәш, алыш 3. обычно мн. схватки ҡатыу алыу; (родовые) тулғаҡ (тотоу); начались схватки тулғаҡ тота башланы; схватки в животе эсте ҡатыу алыу 4. спец. тотҡос, эләктергес, беркетмә
СХВАТЫВАТЬ несов. см. схватить
СХВАТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. схватиться 2. страд. от схватывать
СХЕМА ж 1. схема, һыҙма, һыҙым; схема радиоприёмника радиоалғыс һыҙмаһы; схема телефонного аппарата телефон аппаратының һыҙмаһы 2. схема; схема доклада доклад схемаһы; схема произведения әҫәр схемаһы
СХЕМАТИЗАЦИЯ ж см. схематизировать
СХЕМАТИЗИРОВАТЬ сов., несов. что схемалаштырыу, схема рәүешендә генә биреү
СХЕМАТИЗМ м схемалылыҡ, схематизм; освободиться от схематизма схемалылыҡтан ҡотолоу
СХЕМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. схематик, схема рәүешендәге; схематическая карта схематик карта; схематическое изображение схема рәүешендәге һүрәт 2. схематик; схематический показ действительности ысынбарлыҡты схематик күрһәтеү
СХЕМАТИЧНОСТЬ ж схематиклыҡ; схематичность описания тасуирлауҙың схематиклығы
СХЕМАТИЧНЫЙ, -ая, -ое см. схематический 2; схематичное изложение схематик һөйләү
478
СУЯГНАЯ быуаҙ (кәзә, һарыҡ); суягная коза быуаҙ кәзә
СУЯГНОСТЬ ж быуаҙлыҡ
СФАБРИКОВАТЬ сов. см. фабриковать 2, 3; сфабриковать статьи мәҡәләләрҙе күпләп яҙыу; сфабриковать слухи ялған хәбәр таратыу
СФАГНОВЫЙ, -ая, -ое һаҙ мүге ...ы, һаҙ мүге булған (ҡаплаған); сфагновый покров һаҙ мүге ҡапламы; сфагновый торф һаҙ мүге торфы
СФАГНУМ м һаҙ мүге
СФАЛЬШИВИТЬ сов. см. фальшивить; не дать сфальшивить ике йөҙлөләнергә бирмәү
сфЕра ж 1. сфера; земная сфера Ер сфераһы 2. чего сфера, өлкә; сфера деятельности эшмәкәрлек өлкәһе; сфера притяжения планеты планетаның тартыу сфераһы; сфера производства етештереү өлкәһе 3. (среда) тирә-йүн, мөхит, даирә, урата; чувствовать себя в своей сфере үҙ мөхитеңдә һиҙеү 4. мн. сферы сфера, даирәләр; высшие сферы юғары даирәләр; дипломатические сферы дипломатик сфера
СФЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. шар һымаҡ (кеүек), шарға оҡшаған, түңәрәк, сферик; сферические тела шар һымаҡ есемдәр 2. мат. сферик; сферическая геометрия сферик геометрия; сферические треугольники сферик өсмөйөштәр; сферические функции сферик функциялар
СФЕРИЧНЫЙ, -ая, -ое шар һымаҡ (кеүек), шарға оҡшаған
СФЕРОИД м; спец. сфероид (эллипстың арҡырым булган әйләнмәһе)
СФЕРОИДАЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. сферо-идаль, сфероид формаһындағы (һымаҡ)
СФИГМОГРАФ м сфигмограф (пульстың графигын яҙыусы прибор)
сфигмография ж сфигмография (сфигмограф ярҙамында пульстың график һцрәтен алыу)
СФИНКС м сфинкс (1. Боронго Мысырҙа кеше башлы арыҫлан һцрәтендәге таш һын 2. боронго грек мифологияһында кәцҙәһе арыҫландыҡы , башы-тцше ҡатындыҡы кецек булган , ҡаяла йәшәгән ҡанатлы зат)
СФОКУСИРОВАТЬ сов. см. фокусировать
СФОКУСИРОВАТЬСЯ сов. см. фокусироваться 1; внимание сфокусировалось на чём-л. нимәгәлер иғтибар тупланыу
сформировать сов. что 1. формалаштырыу; сформировать крону дерева ағас сатырын формалаштырыу; сформировать характер холоҡто формалаштырыу 2. ойоштороу, төҙөү; сформировать правительство хөкүмәт төҙөү; сформировать дивизию дивизия ойоштороу
СФОРМИРОВАТЬСЯ сов. 1. формалашыу; сформировался взгляд на жизнь тормошҡа ҡараш формалашты; характер сформировался холоҡ формалашты 2. ойошоу, төҙөлөү; коллектив сформировался коллектив ойошто
сформовать сов. см. формовать 1 сформоваться сов. см. формоваться 1 СФОРМУЛИРОВАТЬ сов. см. формулировать; сформулировать выводы һығымталар яһау
СФОТОГРАФИРОВАТЬ сов. см. фотографировать
СФОТОГРАФИРОВАТЬСЯ сов. см. фотографироваться 1
СХВАТИТЬ сов. кого-что 1. эләктереү, тотоу, алыу, эләктереп (тотоп) алыу; схватить за руку ҡулдан тотоп алыу; схватить ружьё мылтыҡты эләктереү 2. эләктереү, йоҡтороу, тейҙереү; схватить насморк тымау тейҙереү 3. разг. йәбешеү, тотоу, (быуып) алыу; схватило живот безл. эскә йәбешеү; схватила лихорадка биҙгәк тотто 4. перен., разг. аңлап (тотоп, эләктереп) алыу, төшөнөү, үҙләштереү; схватить основную мысль төп фекерҙе эләктереп алыу 5. ҡатыу; гипс ещё не схватило гипс ҡатмаған әле
СХВАТИТЬСЯ сов. 1. за кого-что тотоноу, тотоношоу, йәбешеү; схватиться за руки ҡулға-ҡул тотоношоу; схватиться за ружьё мылтыҡҡа тотоноу 2. алышыу, айҡашыу, көрмәкләшеү; схватиться с врагом дошман менән алышыу 3. разг. (спохватиться) ҡапыл иҫкә төшөрөү (килеү), иҫкә төшөрөп өлгөрөү, абайлап (һиҙеп) алыу ♦ схватиться за голову ни эшләргә белмәү
СХВАТКА ж 1. алыш, бәрелеш, һуғыш; вооружённая схватка ҡораллы бәрелеш 2. спорт. көрәш, алыш 3. обычно мн. схватки ҡатыу алыу; (родовые) тулғаҡ (тотоу); начались схватки тулғаҡ тота башланы; схватки в животе эсте ҡатыу алыу 4. спец. тотҡос, эләктергес, беркетмә
СХВАТЫВАТЬ несов. см. схватить
СХВАТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. схватиться 2. страд. от схватывать
СХЕМА ж 1. схема, һыҙма, һыҙым; схема радиоприёмника радиоалғыс һыҙмаһы; схема телефонного аппарата телефон аппаратының һыҙмаһы 2. схема; схема доклада доклад схемаһы; схема произведения әҫәр схемаһы
СХЕМАТИЗАЦИЯ ж см. схематизировать
СХЕМАТИЗИРОВАТЬ сов., несов. что схемалаштырыу, схема рәүешендә генә биреү
СХЕМАТИЗМ м схемалылыҡ, схематизм; освободиться от схематизма схемалылыҡтан ҡотолоу
СХЕМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. схематик, схема рәүешендәге; схематическая карта схематик карта; схематическое изображение схема рәүешендәге һүрәт 2. схематик; схематический показ действительности ысынбарлыҡты схематик күрһәтеү
СХЕМАТИЧНОСТЬ ж схематиклыҡ; схематичность описания тасуирлауҙың схематиклығы
СХЕМАТИЧНЫЙ, -ая, -ое см. схематический 2; схематичное изложение схематик һөйләү
478