Академический словарь башкирского языка. Том I. Страница 386
Поиск по словарям
АУЫРҺЫНДЫРЫУ
ят, һуңынан үпкәләргә тура килмәһен. X. Игебаев.
АУЫРҺЫНДЫРЫУ (ауырһыңдыр-) (Р.: тяготеть; И.: burden; T.: eğilim göstermek) ҡ.
1. Ауырға һанатыу; ҡыйынһындырыу.
□ Тяготеть, обременять.
2. эйһ. ф. ҡар. ауырһыныу 1.
АУЫРҺЫНЫУ (ауырһын-) (Р.: затрудняться; И.: have difficulty; T: zorluluk çekmek) ҡ.
1. Ауыр күреү, ауырға һанау; ҡыйынһыныу. □ Затрудняться, испытывать затруднение в чём. ■ Уның [Ғәлиҙең] эш тураһында ауырһынып, зарланып һөйләгәнен ишеткән кеше юҡ. М. Ғафури.
2. диал. ҡар. ауырыҡһыныу.
АУЫРҺЫУ I (ауырһы-) (Р: чувствовать отвращение к пище; И.: have an aversion to food; T: yemekten nefret etmek) ҡ.
Ашарға ауыр күреү (ныҡ татлы йәки сөсө ашамлыҡты). □ Чувствовать отвращение к пище (обычно к сладкой, приторной).
АУЫРҺЫУ II с. ҡар. киңерһеү.
АУЫРЫҠҺЫНЫУ (ауырыҡһын-) (Р: недомогать; И.: be unwell; T: hastalanmak) ҡ.
Еңел генә ауырыу; һауһыҙланыу. □ Недомогать. Ауырыҡһынып тороу. Ауырыҡһынып торам, хәл юҡ.
АУЫРЫТЫУ (ауырыт-) (Р: вызывать болезнь; И.: cause illness; T: hastalandırmak) ҡ.
1. Ауырыу итеү. □ Вызывать болезнь, приводить к заболеванию. Кешене аяҡтан үткән һыуыҡ ауырыша.
2. эйһ. ҡар. ауырыу I.
АУЫРЫУ I (ауыры-) (Р: болеть; И.: fall ill; T: hastalanmak) ҡ.
һауһыҙ хәлгә төшөү, һауһыҙ хәлдә булыу; һауһыҙланыу. □ Болеть, заболевать. Баш ауырыу. Ҡаты ауырыу. Сәсрәп ауырыу. ■ Берҙән-бер көндө бабай ауырып, аяҡтан ауған. Әкиәттән.
АУЫРЫУ II (Р: болезнь; И.: disease; T.: hastalık) и.
1. Организмдың ғәҙәти эшмәкәрлеге боҙолған хәл; һауһыҙлыҡ. □ Болезнь, заболевание. прост. Недуг, хворь. Йоғошло ауырыу. Балалар ауырыуы. Мал ауырыуы. Үҫемлек ауырыуы. ■ Сит бисәләр бешергән ашты ашап, Аҡназар бер заман ауырыуға һабыша. Әкиәттән.
2. Ауырыған, сирле кеше. □ Больной, нездоровый. Ауырыуҙы ҡарау. ■ Ауырыуҙың хәле шундай: гел һыҙланып үтә көнө. К. Шафиҡова.
АУЫРЫУ III (Р.: больной; И.: sick; T.: hasta) с.
1. Организмдың ғәҙәти эшмәкәрлеге боҙолған; һауһыҙ. □ Больной, нездоровый. Ауырыу бала. Ауырыу мал.
2. миф. ҡар. ауырыу эйәһе.
АУЫРЫУ ЕНЕ (Р.: злые духи; И.: illness causing spirits; T.: kötü ruhlar) и. миф.
Ышаныуҙар буйынса, кешегә эйәләшеп, ҡағылып-һуғылып ауырыу иткән яман заттар. □ По поверьям, злые духи, которые своим вселением, прикосновением, ударом приводят к заболеваниям.
АУЫРЫУ ҠАЙТАРЫУ (ауырыу ҡайтар-) (Р: магический способ избавления от болезни; И.: magical way to treat illnesses; T.: hastalığı gideren büyüleyici usûl) ҡ. миф.
Ауырыуҙан ҡотолоуҙың магик ысулы. □ Магический способ избавления от болезни.
АУЫРЫУ-СЫРХАУ (Р: разные бо лезни; И.: diseases; T.: çeşitli hastalıklar) и. йыйн.
1. Һәр төрлө ауырыу. □ Разные болезни, заболевания. Ауырыу-сырхауҙан баш сыҡмау.
2. Ауырыған кешеләр. □ Больные люди, больные.
АУЫРЫУҒА ҺАБЫШЫУ (ауырыуға һабыш-) (Р: слечь; И.: take to one’s bed; T.: hastalanmak) ҡ.
386
ят, һуңынан үпкәләргә тура килмәһен. X. Игебаев.
АУЫРҺЫНДЫРЫУ (ауырһыңдыр-) (Р.: тяготеть; И.: burden; T.: eğilim göstermek) ҡ.
1. Ауырға һанатыу; ҡыйынһындырыу.
□ Тяготеть, обременять.
2. эйһ. ф. ҡар. ауырһыныу 1.
АУЫРҺЫНЫУ (ауырһын-) (Р.: затрудняться; И.: have difficulty; T: zorluluk çekmek) ҡ.
1. Ауыр күреү, ауырға һанау; ҡыйынһыныу. □ Затрудняться, испытывать затруднение в чём. ■ Уның [Ғәлиҙең] эш тураһында ауырһынып, зарланып һөйләгәнен ишеткән кеше юҡ. М. Ғафури.
2. диал. ҡар. ауырыҡһыныу.
АУЫРҺЫУ I (ауырһы-) (Р: чувствовать отвращение к пище; И.: have an aversion to food; T: yemekten nefret etmek) ҡ.
Ашарға ауыр күреү (ныҡ татлы йәки сөсө ашамлыҡты). □ Чувствовать отвращение к пище (обычно к сладкой, приторной).
АУЫРҺЫУ II с. ҡар. киңерһеү.
АУЫРЫҠҺЫНЫУ (ауырыҡһын-) (Р: недомогать; И.: be unwell; T: hastalanmak) ҡ.
Еңел генә ауырыу; һауһыҙланыу. □ Недомогать. Ауырыҡһынып тороу. Ауырыҡһынып торам, хәл юҡ.
АУЫРЫТЫУ (ауырыт-) (Р: вызывать болезнь; И.: cause illness; T: hastalandırmak) ҡ.
1. Ауырыу итеү. □ Вызывать болезнь, приводить к заболеванию. Кешене аяҡтан үткән һыуыҡ ауырыша.
2. эйһ. ҡар. ауырыу I.
АУЫРЫУ I (ауыры-) (Р: болеть; И.: fall ill; T: hastalanmak) ҡ.
һауһыҙ хәлгә төшөү, һауһыҙ хәлдә булыу; һауһыҙланыу. □ Болеть, заболевать. Баш ауырыу. Ҡаты ауырыу. Сәсрәп ауырыу. ■ Берҙән-бер көндө бабай ауырып, аяҡтан ауған. Әкиәттән.
АУЫРЫУ II (Р: болезнь; И.: disease; T.: hastalık) и.
1. Организмдың ғәҙәти эшмәкәрлеге боҙолған хәл; һауһыҙлыҡ. □ Болезнь, заболевание. прост. Недуг, хворь. Йоғошло ауырыу. Балалар ауырыуы. Мал ауырыуы. Үҫемлек ауырыуы. ■ Сит бисәләр бешергән ашты ашап, Аҡназар бер заман ауырыуға һабыша. Әкиәттән.
2. Ауырыған, сирле кеше. □ Больной, нездоровый. Ауырыуҙы ҡарау. ■ Ауырыуҙың хәле шундай: гел һыҙланып үтә көнө. К. Шафиҡова.
АУЫРЫУ III (Р.: больной; И.: sick; T.: hasta) с.
1. Организмдың ғәҙәти эшмәкәрлеге боҙолған; һауһыҙ. □ Больной, нездоровый. Ауырыу бала. Ауырыу мал.
2. миф. ҡар. ауырыу эйәһе.
АУЫРЫУ ЕНЕ (Р.: злые духи; И.: illness causing spirits; T.: kötü ruhlar) и. миф.
Ышаныуҙар буйынса, кешегә эйәләшеп, ҡағылып-һуғылып ауырыу иткән яман заттар. □ По поверьям, злые духи, которые своим вселением, прикосновением, ударом приводят к заболеваниям.
АУЫРЫУ ҠАЙТАРЫУ (ауырыу ҡайтар-) (Р: магический способ избавления от болезни; И.: magical way to treat illnesses; T.: hastalığı gideren büyüleyici usûl) ҡ. миф.
Ауырыуҙан ҡотолоуҙың магик ысулы. □ Магический способ избавления от болезни.
АУЫРЫУ-СЫРХАУ (Р: разные бо лезни; И.: diseases; T.: çeşitli hastalıklar) и. йыйн.
1. Һәр төрлө ауырыу. □ Разные болезни, заболевания. Ауырыу-сырхауҙан баш сыҡмау.
2. Ауырыған кешеләр. □ Больные люди, больные.
АУЫРЫУҒА ҺАБЫШЫУ (ауырыуға һабыш-) (Р: слечь; И.: take to one’s bed; T.: hastalanmak) ҡ.
386