Академический словарь башкирского языка. Том II. Страница 274
Поиск по словарям
БИНАХАҠ
БИНАХАҠ [фарс.< ғәр. 3- U ^] (Р.: несправедливо; И.: unjustly; T.: haksıza) р. һөйл.
Ғәйепһеҙгә, хаҡһыҙға. □ Безвинно, несправедливо. Бинахаҡтан әрләу. ■ [Юрик:[ Бинахаҡҡа рәнйетмәгеҙ кешене. Ғәйет миндә, Айрат Фазылович. М. Рамазанов. Бинахаҡтан Себер ебәрәләр арыҫлан егеттәрҙең баштарын. 3. Биишева.
БИНАХАҠҠА/?, ҡар. бинахаҡ.
БИНАӘН [ғәр. (Р: соответственно чему, в соответствии с чем', И.: correspondingly; T.: uygun olarak) р. иҫк. кит.
Нигеҙендә, нигеҙләнеп, ярашлы рәүештә.
□ Соответственно чему, в соответствии с чем.
■ [Сәхипгәрәй — Кәлигә:] Хәл-ваҡиғаларға бинаән тактиканы уҙгәртә белергә кәрәк. И. Ғиззәтуллин.
БИНГО [рус. < ингл. bingo] (Р: бинго; И.: bingo; T.: bingo oyunu) и.
Осраҡлы рәнештә сыҡҡан һандарҙы беренсе булып карточкаға тултырыуҙы маҡсат итеп ҡуйған отош уйыны, лотерея төрө.
□ Бинго. Бинго уйнау.
БИНЕ [ғәр. û?1 (Р: чей-то сын; И.:
someone’s son; T.: oğlu) и. иҫк. кит.
‘Кемдеңдер улы’ мәғәнәһендә кеше исеменә ҡушыла; ибне. □ В знач. ‘чей-то сын’. В Ә һурәттең аҫтына ошондай ғына яҙыу яҙылған: «Аты — Бәҙиғолъямал бине Шаһбал, мәҡамы — Ирәм бағы», йәғни «Был ҡыҙҙың исеме — Бәҙиғолъямал, атаһы -Шаһбал батша, ә йәшәгән ере — Ирәм бағы тигән ҡала», — тип яҙылған. Башҡа бер һуҙ ҙә юҡ. «Сәйфелмөлөк».
БИНЗӘҮ (бинзә-) [төрк.] (Р: быть похожим; И.: be alike; T.: benzemek) ҡ. иҫк. кит.
Оҡшаш булыу, оҡшау. □ Быть похожим.
■ [Ендәр — Иблискә:] Төҫкә, биткә беҙгә байтаҡ бинзәйһең, әллә юҡһа, юлдан яҙған енмеһең? Ш. Бабич.
БИНИҺАЯ [фарс.< ғәр. ‘сикһеҙ’] (Р: чересчур; И.: exceedingly; T.: aşarı) р. иҫк. кит.
Уғата (бик куп, иҫәпһеҙ, хисапһыҙ). □ Чересчур (бесконечный, беспредельный, безграничный). Биниһая куп халыҡ.
БИННИСБӘ [ғәр. 4-^jJL] (Р: сравнительно; И.: relatively; T.: nispeten) р. иҫк. кит.
Сағыштырмаса, сағыштырғанда. □ Сравнительно, относительно. Биннисбә уңышлы утте.
БИННӘТИЖӘ [ғәр. (Р: в результате; И.: as a result; T.: sonuçta) р. иҫк. кит.
Һөҙөмтәлә, һөҙөмтәһендә. □ В результате.
БИНОКЛЬ [рус.< фр. binode < лат. bini ‘ике’ + oculus ‘күҙ’] (Р: бинокль; И.: binoculars; T.: dürbün) и.
Алыҫтағын яҡынайтып күрһәтә торған ике параллель торбалы оптик прибор.
□ Бинокль. Театр бинокле. Хәрби бинокль. Биноклдән ҡарау. ■ Ситән төбөнә ятып, дошманын бинокль аша тикшерә торған Вәғизов, Бикбайҙы куреу менән, урынынан ырғып торҙо. И. Насыри.
БИНОКУЛЯР КҮРЕҮ [рус. < фр binoculaire < bini ‘ике’ + oculus ‘күҙ’] (Р: бинокулярное зрение; И.: binocular vision; T.: binöküler görme) и.
Ике күҙҙең дә берҙәй күреүе. □ Бинокулярное зрение.
БИНОКУЛЯР МИКРОСКОП (микроскобы) (Р: бинокулярный микроскоп; И.: binocular microscope; T.: binöküler mikroskop) и.
Ике окулярлы микроскоп. □ Микроскоп бинокулярный. Бинокуляр микроскоп аша ҡарау.
БИНОМ [рус. < лат. < гр. bini ‘ике’ +поте ’өлөш’] (Р: бином; И.: binome; T.: ikiterimli) и. мат.
Ике бербыуындың суммаһы йәки айырмаһы булып торған алгебраик аңлатма.
□ Бином (алгебраическое выражение). Ньютон биномы.
БИНТ [рус. < нем. Binte] (Р: бинт; И.: bandage; T.: sargı bezi) и.
Ауыртҡан, яраланған ерҙе бәйләй торған марля; бәйләүес. □ Бинт. ■ Ҡыҙҙар бәләкәй сумкаларынан тиҙ генә бинт алып, егеттең уң беләгендәге яраһын бәйләнеләр. М. Ильясов.
274
БИНАХАҠ [фарс.< ғәр. 3- U ^] (Р.: несправедливо; И.: unjustly; T.: haksıza) р. һөйл.
Ғәйепһеҙгә, хаҡһыҙға. □ Безвинно, несправедливо. Бинахаҡтан әрләу. ■ [Юрик:[ Бинахаҡҡа рәнйетмәгеҙ кешене. Ғәйет миндә, Айрат Фазылович. М. Рамазанов. Бинахаҡтан Себер ебәрәләр арыҫлан егеттәрҙең баштарын. 3. Биишева.
БИНАХАҠҠА/?, ҡар. бинахаҡ.
БИНАӘН [ғәр. (Р: соответственно чему, в соответствии с чем', И.: correspondingly; T.: uygun olarak) р. иҫк. кит.
Нигеҙендә, нигеҙләнеп, ярашлы рәүештә.
□ Соответственно чему, в соответствии с чем.
■ [Сәхипгәрәй — Кәлигә:] Хәл-ваҡиғаларға бинаән тактиканы уҙгәртә белергә кәрәк. И. Ғиззәтуллин.
БИНГО [рус. < ингл. bingo] (Р: бинго; И.: bingo; T.: bingo oyunu) и.
Осраҡлы рәнештә сыҡҡан һандарҙы беренсе булып карточкаға тултырыуҙы маҡсат итеп ҡуйған отош уйыны, лотерея төрө.
□ Бинго. Бинго уйнау.
БИНЕ [ғәр. û?1 (Р: чей-то сын; И.:
someone’s son; T.: oğlu) и. иҫк. кит.
‘Кемдеңдер улы’ мәғәнәһендә кеше исеменә ҡушыла; ибне. □ В знач. ‘чей-то сын’. В Ә һурәттең аҫтына ошондай ғына яҙыу яҙылған: «Аты — Бәҙиғолъямал бине Шаһбал, мәҡамы — Ирәм бағы», йәғни «Был ҡыҙҙың исеме — Бәҙиғолъямал, атаһы -Шаһбал батша, ә йәшәгән ере — Ирәм бағы тигән ҡала», — тип яҙылған. Башҡа бер һуҙ ҙә юҡ. «Сәйфелмөлөк».
БИНЗӘҮ (бинзә-) [төрк.] (Р: быть похожим; И.: be alike; T.: benzemek) ҡ. иҫк. кит.
Оҡшаш булыу, оҡшау. □ Быть похожим.
■ [Ендәр — Иблискә:] Төҫкә, биткә беҙгә байтаҡ бинзәйһең, әллә юҡһа, юлдан яҙған енмеһең? Ш. Бабич.
БИНИҺАЯ [фарс.< ғәр. ‘сикһеҙ’] (Р: чересчур; И.: exceedingly; T.: aşarı) р. иҫк. кит.
Уғата (бик куп, иҫәпһеҙ, хисапһыҙ). □ Чересчур (бесконечный, беспредельный, безграничный). Биниһая куп халыҡ.
БИННИСБӘ [ғәр. 4-^jJL] (Р: сравнительно; И.: relatively; T.: nispeten) р. иҫк. кит.
Сағыштырмаса, сағыштырғанда. □ Сравнительно, относительно. Биннисбә уңышлы утте.
БИННӘТИЖӘ [ғәр. (Р: в результате; И.: as a result; T.: sonuçta) р. иҫк. кит.
Һөҙөмтәлә, һөҙөмтәһендә. □ В результате.
БИНОКЛЬ [рус.< фр. binode < лат. bini ‘ике’ + oculus ‘күҙ’] (Р: бинокль; И.: binoculars; T.: dürbün) и.
Алыҫтағын яҡынайтып күрһәтә торған ике параллель торбалы оптик прибор.
□ Бинокль. Театр бинокле. Хәрби бинокль. Биноклдән ҡарау. ■ Ситән төбөнә ятып, дошманын бинокль аша тикшерә торған Вәғизов, Бикбайҙы куреу менән, урынынан ырғып торҙо. И. Насыри.
БИНОКУЛЯР КҮРЕҮ [рус. < фр binoculaire < bini ‘ике’ + oculus ‘күҙ’] (Р: бинокулярное зрение; И.: binocular vision; T.: binöküler görme) и.
Ике күҙҙең дә берҙәй күреүе. □ Бинокулярное зрение.
БИНОКУЛЯР МИКРОСКОП (микроскобы) (Р: бинокулярный микроскоп; И.: binocular microscope; T.: binöküler mikroskop) и.
Ике окулярлы микроскоп. □ Микроскоп бинокулярный. Бинокуляр микроскоп аша ҡарау.
БИНОМ [рус. < лат. < гр. bini ‘ике’ +поте ’өлөш’] (Р: бином; И.: binome; T.: ikiterimli) и. мат.
Ике бербыуындың суммаһы йәки айырмаһы булып торған алгебраик аңлатма.
□ Бином (алгебраическое выражение). Ньютон биномы.
БИНТ [рус. < нем. Binte] (Р: бинт; И.: bandage; T.: sargı bezi) и.
Ауыртҡан, яраланған ерҙе бәйләй торған марля; бәйләүес. □ Бинт. ■ Ҡыҙҙар бәләкәй сумкаларынан тиҙ генә бинт алып, егеттең уң беләгендәге яраһын бәйләнеләр. М. Ильясов.
274