Академический словарь башкирского языка. Том II. Страница 303
Поиск по словарям
БОҘОЛОУ
БОҘОҠ [боронғо төрки буз ‘боҙоу’ + оҡ ялғауы] (Р.: испорченный; И.: faulty; Т.: bozuk) с.
1. Бер механизмы боҙолоп, яраҡһыҙға әйләнгән. □ Испорченный, неисправный, брак. Боҙоҡ машина. Боҙоҡ сәғәт. ■ Бар молкәте батареялы иҫке приёмник менән боҙоҡ барометрҙан ғибәрәт һыуыҡ клубта өҫтәренә бишмәт, тун кейгән егеттәр менән ҡыҙҙар партаға саҡ һыйып ултыралар. А. Абдуллин.
2. Сир тейгән; сирле. □ Больной. Боҙоҡ теш. ■ Ғәйшә, — тинем мин, — күҙҙәре матур ҡыҙҙарҙың ашҡаҙаны боҙоҡ буламы ни? С. Агиш.
3. Зарарланып, сифатһыҙға әйләнгән. □ Испорченный, гнилой. Боҙоҡ алма. Боҙоҡ картуф. • Юл боҙоғо аяҡҡа көс. Мәҡәл.
4. Ямғырлы, һыуыҡ; йонсоу. □ Пасмурный, ненастный, сумрачный. Боҙоҡ көн. ■ Тик ҡояшты болот ҡаплап китә көндәр боҙоҡ, йонсоу заманда. М. Кәрим.
5. кусм. Күңелһеҙ, асыулы. □ Хмурый, угрюмый. Боҙоҡ кәйеф. Боҙоҡ сырай. • Төҫө боҙоҡтоң эсе боҙоҡ. Мәҡәл.
6. кусм. Аҙғын, йөрөксән, яман, насар, холоҡһоҙ; кенәсел, мәкерле. □ Беспутный, развратный, порочный, распущенный, распутный; злопамятный, коварный. Боҙоҡ кеше. Боҙоҡ уй.
7. Көйһөҙләнгән (музыкаль инструменттар тураһында). □ Расстроенный (о музыкальных инструментах). Боҙоҡ пианино.
БОҘОҠЛАШЫУ (боҙоҡлаш-) к. диал. ҡар. уҫаллашыу.
БОҘОҠЛОҠ (боҙоҡлоғо) (Р.: норок; И.: vice; T.: bozukluk) и.
1. Насар, яман ҡылыҡ; яманлыҡ. □ Порок, распущенность, безнравственность. Боҙоҡлоҡ эшләу. • Эш һөйгәндең дәрәжәһе артыр, эшлекһеҙлек боҙоҡлоҡҡа тартыр. Мәҡәл.
2. Уҫаллыҡ. □ Злодейство. ■ Боҙоҡлоҡ ҡылыуҙа сауҙагәре лә, турәһе лә му-жиктарҙан арттырғанын Билал миҫалдар килтереп һөйләне. А. Таһиров.
3. Сихыр. □ Порча, колдовство. Боҙоҡлоҡ эшләу. Әкәй боҙоҡлоғо ҡағылған.
БОҘОЛҒАН (Р: сбившийся с пути; И.: wayward; T: bozuk) с. диал.
1. Юлдан яҙған. □ Сбившийся с пути.
2. Сихырланған. □ Заколдованный.
БОҘОЛОУ (боҙол-) [боронғо төрки бузул- ‘боҙолған булыу’] (Р: портиться; И.: get spoilt, worsen; T: bozulmak) ҡ.
1. төш. ҡар. боҙоу I. страд, от боҙоу I.
2. Төҙөк түгел хәлгә килеү, эшлектән сығыу (ватылыу, һыныу). □ Портиться, ломаться. Телефон боҙолған. Машина боҙолған. Сәғәт боҙолған.
3. Булған сифаты юҡ булып яраҡһыҙланыу. □ Нарушаться. // Нарушение (снижение качества или потребительской ценности). Тупраҡтың боҙолоуы. Баҫыу боҙолған. Сабынлыҡ боҙолған. Алма боҙолған. ■ Аяҡ саҡ ҡына яҙа баҫһа, көршәк ялп итеп ергә осоп төшә. Ватыла. Етмәһә, ябай балсыҡтан арлы-бирле һупалап яһалған көршәктәрҙә һыу тиҙ ҙә боҙола, уҙенең шишмәләге сафлығын, татлылығын да юғалта икән. 3. Биишева.
4. Зарарланып ауырыу, зәғиф булыу.
□ Испортиться, искалечиться. Куҙ боҙолоу. Сәләмәтлек боҙолоу. ■ Кем белә, бәлки, уның куҙҙәре ысынлап та матур тугелдер, тик ашҡаҙаны боҙолғанға курә генә шулай куренә торғандыр. С. Агиш.
5. Булған йүнәлештән сығып, боларыу; боларып, юҡҡа сығыу. □ Нарушаться (о порядке), расстраиваться. // Расстройство. Уйын боҙолоу. ■ [Мөнирә:] Мине ауылға яңы һауған һөт эсергә ҡайтарҙылар, — ти ул, уйындың боҙолоуына иҫе лә китмәй. Ш. Янбаев.
6. Булған уңай хәл юҡҡа сығыу йәки ҡаршылыҡлы хәлгә килеү. □ Испортиться (об отношениях). Тынлыҡ боҙолоу. Ара боҙолоу. Мөнәсәбәт боҙолоу.
7. Мотлаҡ нәмә үтәлеүҙән тайшаныу.
□ Нарушать. Ант боҙолоу. Вәғәҙә боҙолоу. Закон боҙолоу. Йола боҙолоу. ■ Ситек сисеп
303
БОҘОҠ [боронғо төрки буз ‘боҙоу’ + оҡ ялғауы] (Р.: испорченный; И.: faulty; Т.: bozuk) с.
1. Бер механизмы боҙолоп, яраҡһыҙға әйләнгән. □ Испорченный, неисправный, брак. Боҙоҡ машина. Боҙоҡ сәғәт. ■ Бар молкәте батареялы иҫке приёмник менән боҙоҡ барометрҙан ғибәрәт һыуыҡ клубта өҫтәренә бишмәт, тун кейгән егеттәр менән ҡыҙҙар партаға саҡ һыйып ултыралар. А. Абдуллин.
2. Сир тейгән; сирле. □ Больной. Боҙоҡ теш. ■ Ғәйшә, — тинем мин, — күҙҙәре матур ҡыҙҙарҙың ашҡаҙаны боҙоҡ буламы ни? С. Агиш.
3. Зарарланып, сифатһыҙға әйләнгән. □ Испорченный, гнилой. Боҙоҡ алма. Боҙоҡ картуф. • Юл боҙоғо аяҡҡа көс. Мәҡәл.
4. Ямғырлы, һыуыҡ; йонсоу. □ Пасмурный, ненастный, сумрачный. Боҙоҡ көн. ■ Тик ҡояшты болот ҡаплап китә көндәр боҙоҡ, йонсоу заманда. М. Кәрим.
5. кусм. Күңелһеҙ, асыулы. □ Хмурый, угрюмый. Боҙоҡ кәйеф. Боҙоҡ сырай. • Төҫө боҙоҡтоң эсе боҙоҡ. Мәҡәл.
6. кусм. Аҙғын, йөрөксән, яман, насар, холоҡһоҙ; кенәсел, мәкерле. □ Беспутный, развратный, порочный, распущенный, распутный; злопамятный, коварный. Боҙоҡ кеше. Боҙоҡ уй.
7. Көйһөҙләнгән (музыкаль инструменттар тураһында). □ Расстроенный (о музыкальных инструментах). Боҙоҡ пианино.
БОҘОҠЛАШЫУ (боҙоҡлаш-) к. диал. ҡар. уҫаллашыу.
БОҘОҠЛОҠ (боҙоҡлоғо) (Р.: норок; И.: vice; T.: bozukluk) и.
1. Насар, яман ҡылыҡ; яманлыҡ. □ Порок, распущенность, безнравственность. Боҙоҡлоҡ эшләу. • Эш һөйгәндең дәрәжәһе артыр, эшлекһеҙлек боҙоҡлоҡҡа тартыр. Мәҡәл.
2. Уҫаллыҡ. □ Злодейство. ■ Боҙоҡлоҡ ҡылыуҙа сауҙагәре лә, турәһе лә му-жиктарҙан арттырғанын Билал миҫалдар килтереп һөйләне. А. Таһиров.
3. Сихыр. □ Порча, колдовство. Боҙоҡлоҡ эшләу. Әкәй боҙоҡлоғо ҡағылған.
БОҘОЛҒАН (Р: сбившийся с пути; И.: wayward; T: bozuk) с. диал.
1. Юлдан яҙған. □ Сбившийся с пути.
2. Сихырланған. □ Заколдованный.
БОҘОЛОУ (боҙол-) [боронғо төрки бузул- ‘боҙолған булыу’] (Р: портиться; И.: get spoilt, worsen; T: bozulmak) ҡ.
1. төш. ҡар. боҙоу I. страд, от боҙоу I.
2. Төҙөк түгел хәлгә килеү, эшлектән сығыу (ватылыу, һыныу). □ Портиться, ломаться. Телефон боҙолған. Машина боҙолған. Сәғәт боҙолған.
3. Булған сифаты юҡ булып яраҡһыҙланыу. □ Нарушаться. // Нарушение (снижение качества или потребительской ценности). Тупраҡтың боҙолоуы. Баҫыу боҙолған. Сабынлыҡ боҙолған. Алма боҙолған. ■ Аяҡ саҡ ҡына яҙа баҫһа, көршәк ялп итеп ергә осоп төшә. Ватыла. Етмәһә, ябай балсыҡтан арлы-бирле һупалап яһалған көршәктәрҙә һыу тиҙ ҙә боҙола, уҙенең шишмәләге сафлығын, татлылығын да юғалта икән. 3. Биишева.
4. Зарарланып ауырыу, зәғиф булыу.
□ Испортиться, искалечиться. Куҙ боҙолоу. Сәләмәтлек боҙолоу. ■ Кем белә, бәлки, уның куҙҙәре ысынлап та матур тугелдер, тик ашҡаҙаны боҙолғанға курә генә шулай куренә торғандыр. С. Агиш.
5. Булған йүнәлештән сығып, боларыу; боларып, юҡҡа сығыу. □ Нарушаться (о порядке), расстраиваться. // Расстройство. Уйын боҙолоу. ■ [Мөнирә:] Мине ауылға яңы һауған һөт эсергә ҡайтарҙылар, — ти ул, уйындың боҙолоуына иҫе лә китмәй. Ш. Янбаев.
6. Булған уңай хәл юҡҡа сығыу йәки ҡаршылыҡлы хәлгә килеү. □ Испортиться (об отношениях). Тынлыҡ боҙолоу. Ара боҙолоу. Мөнәсәбәт боҙолоу.
7. Мотлаҡ нәмә үтәлеүҙән тайшаныу.
□ Нарушать. Ант боҙолоу. Вәғәҙә боҙолоу. Закон боҙолоу. Йола боҙолоу. ■ Ситек сисеп
303