Академический словарь башкирского языка. Том II. Страница 306
Поиск по словарям
БОЖОР
кутәрелде лә бойҙай ҡамылы өҫтөнә осоп китте. С. Ҡудаш.
БОЖОР II с. диал. ҡар. тәпәш I.
БОЖОРАI и. диал. ҡар. сыңға.
БОЖОРАII с. диал. ҡар. бөҙрә I. Божора тулҡындар.
БОЖОР СӘПСӘҮ (Р.: фифи; И.: wood sandpiper; T.: orman düdükçünü) и. зоол.
Сыйырсыҡ ҙурлыҡ оҙон аяҡлы, оҙон суҡышлы һаҙ ҡошо. □ Фифи (лат. Tringa glareola). ■ Божор сәпсәуенең тауышы койло һәм тоноҡ ҡына. Э. Ишбирҙин.
БОЖРА и. диал. ҡар. дүңгәләк I. Тимер божра. ■ Уҫал балыҡтар, йылға өҫтөндә божра яһап, бер-бер артлы өҫкә ҡалҡалар. Н. Асанбаев.
БОЖОУ (божо-) ҡ. диал. ҡар. быжыу I.
Кишер божоған.
БОҘОҠ (бозоғо)м. диал. ҡар. сихыр 1.
БОЗОР I и. ҡар. бөрөз 3. ■ Халыҡ ғәмен кем йыйыр? Урманда уҡ һайлаған, дошманға бозор ҡайраған — шул йыйыр ау, шул йыйыр. Ҡобайырҙан.
БОЗОР II и. диал. ҡар. быжыр I.
БОЗОР III и.
1. диал. ҡар. ағуна.
2. диал. ҡар. сел.
БОЗОРА I и. диал. ҡар. елбәҙәк II, 1.
Тәңкәнән бозора яһай торғайнылар.
БОЗОРА II и. диал. ҡар. зәңге. Бозора менән ауырыу.
БОЗОРА III и. диал. ҡар. шәм селтәре.
БОЗОРТМАҠ (Р.: рябой; И.: pitted; Т.: pürüzlü) с. диал.
Быжыртмаҡ. □ Рябой. Бозортмаҡ битле. ■ Өйҙөң коридоры һарылы-ҡыҙыллы-йәшел-ле бозортмаҡ быяла ҡорамаһынан яһалған. Ғ. Дәүләтшин.
БОЗОРТМАҠЛАНЫУ (бозортмаҡ-лан-) (Р: быть шероховатым; И.: be rough; T: pürtüklü olmak) ҡ. диал.
Суғыртмаҡланыу. □ Быть шероховатым (о коре). Ҡарт ҡайындың ҡабығы бозорт-маҡланып тора.
БОЙҘА (Р: большой нож; И.: dagger; Т.: hançer) и. иҫк.
Ҙур бысаҡ; хәнйәр. □ Большой нож, кинжал.
БОЙҘАЙ [боронғо төрки буғдай, буд-гай ‘бойҙай’] (Р: пшеница; И.: wheat; Т.: buğday) и.
1. Орлоғонан аҡ икмәк һәм башҡа икмәк нәмәләре бешереү өсөн он әҙерләй торған башаҡлы үҫемлек. □ Пшеница (лат. Triticum). Кылсыҡлы бойҙай. Ужым бойҙайы. Яҙғы бойҙай. ■ [Тәйни:] Яланға барып, ашлыҡтарҙы ҡарап ҡайтырға уйлап торам әле. Бойҙайҙың ҡыйы булһа, уташтырырбыҙ. Т. Йәнәби.
2. Шул башаҡлы үҫемлектең орлоғо.
□ Пшеница. Бер бот бойҙай. Бойҙай оно.
■ Тоҡ менән әллә нисәмә ҡарау ай бойҙай икмәген кутәреп алып ҡайтып, уларҙы урындыҡҡа теҙеп һалып ҡуйһам, әсәйем ҡайһылай шатланасаҡ! Н. Мусин.
♦ Бойҙай араһындағы һоло башҡаларҙан айырылып торған. □ Отличающийся от других. Туҡал бойҙай ҡылсыҡһыҙ бойҙай.
□ Безостая пшеница.
БОЙҘАЙ ИКМӘГЕ (Р: пшеничный хлеб; И.: white bread; T.: beyaz ekmek) и.
Бойҙай ононан бешерелгән аҡ икмәк.
□ Пшеничный хлеб.
БОЙҘАЙОҠ (бойҙайоғо) и. диал. ҡар. аҡтамыр.
БОЙКОТ [рус. < ингл. boycott] (Р: бойкот; И.: boycott; T.: dereniş) и.
Дәүләт, ойошма йәки айырым кеше менән бөтә төр бәйләнеште өҙөүҙән ғибәрәт булған көрәш ысулы. □ Бойкот. Бойкот белдереу.
■ Донъяның был сиктән уҙған дәһшәте, — билгеле, Иблескә бойкот-нәфрәте! Ш. Бабич.
БОЙКОТСЫ (Р: тот, кто бойкотирует; И.: boycotter; T.: derenişçi) и.
Бойкот иғлан итеүсе. □ Тот, кто бойкотирует.
БОЙЛЕР [рус. < ингл. boiler] (Р: бойлер; И.: boiler; T.: su ısıtıcısı) и.
306
кутәрелде лә бойҙай ҡамылы өҫтөнә осоп китте. С. Ҡудаш.
БОЖОР II с. диал. ҡар. тәпәш I.
БОЖОРАI и. диал. ҡар. сыңға.
БОЖОРАII с. диал. ҡар. бөҙрә I. Божора тулҡындар.
БОЖОР СӘПСӘҮ (Р.: фифи; И.: wood sandpiper; T.: orman düdükçünü) и. зоол.
Сыйырсыҡ ҙурлыҡ оҙон аяҡлы, оҙон суҡышлы һаҙ ҡошо. □ Фифи (лат. Tringa glareola). ■ Божор сәпсәуенең тауышы койло һәм тоноҡ ҡына. Э. Ишбирҙин.
БОЖРА и. диал. ҡар. дүңгәләк I. Тимер божра. ■ Уҫал балыҡтар, йылға өҫтөндә божра яһап, бер-бер артлы өҫкә ҡалҡалар. Н. Асанбаев.
БОЖОУ (божо-) ҡ. диал. ҡар. быжыу I.
Кишер божоған.
БОҘОҠ (бозоғо)м. диал. ҡар. сихыр 1.
БОЗОР I и. ҡар. бөрөз 3. ■ Халыҡ ғәмен кем йыйыр? Урманда уҡ һайлаған, дошманға бозор ҡайраған — шул йыйыр ау, шул йыйыр. Ҡобайырҙан.
БОЗОР II и. диал. ҡар. быжыр I.
БОЗОР III и.
1. диал. ҡар. ағуна.
2. диал. ҡар. сел.
БОЗОРА I и. диал. ҡар. елбәҙәк II, 1.
Тәңкәнән бозора яһай торғайнылар.
БОЗОРА II и. диал. ҡар. зәңге. Бозора менән ауырыу.
БОЗОРА III и. диал. ҡар. шәм селтәре.
БОЗОРТМАҠ (Р.: рябой; И.: pitted; Т.: pürüzlü) с. диал.
Быжыртмаҡ. □ Рябой. Бозортмаҡ битле. ■ Өйҙөң коридоры һарылы-ҡыҙыллы-йәшел-ле бозортмаҡ быяла ҡорамаһынан яһалған. Ғ. Дәүләтшин.
БОЗОРТМАҠЛАНЫУ (бозортмаҡ-лан-) (Р: быть шероховатым; И.: be rough; T: pürtüklü olmak) ҡ. диал.
Суғыртмаҡланыу. □ Быть шероховатым (о коре). Ҡарт ҡайындың ҡабығы бозорт-маҡланып тора.
БОЙҘА (Р: большой нож; И.: dagger; Т.: hançer) и. иҫк.
Ҙур бысаҡ; хәнйәр. □ Большой нож, кинжал.
БОЙҘАЙ [боронғо төрки буғдай, буд-гай ‘бойҙай’] (Р: пшеница; И.: wheat; Т.: buğday) и.
1. Орлоғонан аҡ икмәк һәм башҡа икмәк нәмәләре бешереү өсөн он әҙерләй торған башаҡлы үҫемлек. □ Пшеница (лат. Triticum). Кылсыҡлы бойҙай. Ужым бойҙайы. Яҙғы бойҙай. ■ [Тәйни:] Яланға барып, ашлыҡтарҙы ҡарап ҡайтырға уйлап торам әле. Бойҙайҙың ҡыйы булһа, уташтырырбыҙ. Т. Йәнәби.
2. Шул башаҡлы үҫемлектең орлоғо.
□ Пшеница. Бер бот бойҙай. Бойҙай оно.
■ Тоҡ менән әллә нисәмә ҡарау ай бойҙай икмәген кутәреп алып ҡайтып, уларҙы урындыҡҡа теҙеп һалып ҡуйһам, әсәйем ҡайһылай шатланасаҡ! Н. Мусин.
♦ Бойҙай араһындағы һоло башҡаларҙан айырылып торған. □ Отличающийся от других. Туҡал бойҙай ҡылсыҡһыҙ бойҙай.
□ Безостая пшеница.
БОЙҘАЙ ИКМӘГЕ (Р: пшеничный хлеб; И.: white bread; T.: beyaz ekmek) и.
Бойҙай ононан бешерелгән аҡ икмәк.
□ Пшеничный хлеб.
БОЙҘАЙОҠ (бойҙайоғо) и. диал. ҡар. аҡтамыр.
БОЙКОТ [рус. < ингл. boycott] (Р: бойкот; И.: boycott; T.: dereniş) и.
Дәүләт, ойошма йәки айырым кеше менән бөтә төр бәйләнеште өҙөүҙән ғибәрәт булған көрәш ысулы. □ Бойкот. Бойкот белдереу.
■ Донъяның был сиктән уҙған дәһшәте, — билгеле, Иблескә бойкот-нәфрәте! Ш. Бабич.
БОЙКОТСЫ (Р: тот, кто бойкотирует; И.: boycotter; T.: derenişçi) и.
Бойкот иғлан итеүсе. □ Тот, кто бойкотирует.
БОЙЛЕР [рус. < ингл. boiler] (Р: бойлер; И.: boiler; T.: su ısıtıcısı) и.
306