Академический словарь башкирского языка. Том II. Страница 311
Поиск по словарям
БОЛАСЫ
Үрсемле, түлле булыуға йүнәлтелгән, ҡатын-ҡыҙ кейемендәге биҙәк. □ Оленьи рога (узор женского костюма, направлен на проецирование плодовитости. Имеет обе-режную силу).
БОЛАН МҮГЕ (Р.: ягель; И.: cup moss; Т.: ren geyiği yosunu) и. бот.
Кейеҙләнеп еүеш ергә түшәлеп үҫә торған тамырһыҙ һәм сәскәһеҙ һеркәле үҫемлек. □ Ягель; олений мох (лат. Cladonia rangiferina).
БОЛАНСЫ (P.: оленевод; И.: reindeer breeder; T.: ren geyiği çobanı) u.
Болансылыҡ менән шөғөлләнгән кеше. □ Оленевод.
БОЛАНСЫЛЫҠ (болансылығы) (Р: оленеводство; И.: reindeer breeding; T.: geyik yetiştiricilik) и.
Болан аҫрау хужалығы. □ Оленеводство. Болансылыҡ совхозы. ■ Болансылыҡ совхозы, балыҡсылыҡ артеле бик яҡшы эшләй. «Ағиҙел», № 11, 2010.
БОЛАНУТ (Р: кипрей; И.: epilobium; T.: yakı otu) и. бот.
1. Оҙон һабаҡлы, ҡусҡыл ҡыҙыл йәки ал төҫтәге һепертке сәскәле урман үләне. □ Кипрей, иван-чай (лат. Epilobium). ■ Таулы урман зонаһында балдыц төп йыйымы боланут менән шыма көпшәнән була. Ғ. Байбурин.
2. Бәбәге ике өлөшлө үҫемлектәр ғаиләһе (боланут, фуксия һ. б.). □ Кипрейные (лат. Onagraceae). Болануттар. Боланут һымаҡтар.
БОЛАҢҒЫР с. диал. ҡар. тоноҡ. Болаң-ғыр ут.
БОЛАРТЫУ (боларт-) (Р: приводить в беспорядочное состояние; И.: set into disorder; T: bozmak) ҡ.
1. Туҙҙырыу; тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ хәлгә килтереү; тәртибен юҡҡа сығарыу. □ Приводить в беспорядочное состояние. Өй эсен болартыу. Сәсте болартыу. ■ Ел туғайҙағы ҙураттарға ултыртылған, ҡырлыҡҡа баҫылған ашлыҡтарҙыц көлтәләрен осороп
төшөрә һәм туҙаҡайын туҙҙырып боларта. Ж. Кейекбаев.
2. Тынысһыҙ хәлгә килтереү. □ Приводить в неспокойное состояние. Араны болартыу. ■ [Ниғмәтйән:] Беҙҙец волосҡа килгән кеше, уҙенең тейешле документтары менән ҡәйд ителергә тейешле. Уҙған килеуеңдә лә донъяны болартып киттец. Ғ. Хәйри.
♦ Донъяны (араны) болартыу кемдәр-ҙецдер араһын бутау. □ Внести разлад в чьи-то отношения.
БОЛАРЫНҠЫ с. ҡар. болалы. ■ Боларынҡы ине шул заманалар, һәр ҡайҙа алдап-йолдап, завод тип, башҡорттарҙыц ерҙәрен һалдырып алалар. Ғ. Хөсәйенов.
БОЛАРЫУ (болар-) (Р: приходить в беспорядочное состояние); И.: get into disorder; T: kavga etmek) ҡ.
1. Тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ хәлгә килеү; туҙыу. □ Приходить в беспорядочное состояние. Өй эсе боларған. ■ Боларған шырт сәстәрен һыпыра-һыпыра булмәгә бер егет килеп инде. Р. Солтангәрәев.
2. Ығы-зығы килеү; сыуалыу. □ Суетиться. ■ Өй тирәһендә уҙ йомоштары менән боларып йөрөгән ҡатын-ҡыҙҙар куренә. Д. Юлтый.
3. Шау-шыу, тауыш ҡуптарыу. □ Скандалить, дебоширить, бузить. ■ Табын куңелле утте. Харис менән Фәхри ҙә артығын эсмәне, боларманы. Б. Бикбай.
4. Талаш-һуғышлы, тынысһыҙ хәлгә килеү. □ Быть в неспокойном состоянии. Ара боларыу. ■ [Хаммат:] Донъялар боларып тора. 3. Биишева.
5. диал. Ярһыу. □ Разгорячиться. ■ [Ғәйнулла:] Куңелем боларғанда әйтеп ҡалам, башҡа саҡта баҙнат итә алмам. М. Кәрим.
♦ Төш боларыу насар төш күреү. □ Видеть плохой сон.
БОЛАРЫШЫУ (боларыш-) ҡ. урт. от боларыу, взаимн. от боларыу.
БОЛАСЫ I (Р: бунтовщик; И.: rioter; Т: isyancı) и.
311
Үрсемле, түлле булыуға йүнәлтелгән, ҡатын-ҡыҙ кейемендәге биҙәк. □ Оленьи рога (узор женского костюма, направлен на проецирование плодовитости. Имеет обе-режную силу).
БОЛАН МҮГЕ (Р.: ягель; И.: cup moss; Т.: ren geyiği yosunu) и. бот.
Кейеҙләнеп еүеш ергә түшәлеп үҫә торған тамырһыҙ һәм сәскәһеҙ һеркәле үҫемлек. □ Ягель; олений мох (лат. Cladonia rangiferina).
БОЛАНСЫ (P.: оленевод; И.: reindeer breeder; T.: ren geyiği çobanı) u.
Болансылыҡ менән шөғөлләнгән кеше. □ Оленевод.
БОЛАНСЫЛЫҠ (болансылығы) (Р: оленеводство; И.: reindeer breeding; T.: geyik yetiştiricilik) и.
Болан аҫрау хужалығы. □ Оленеводство. Болансылыҡ совхозы. ■ Болансылыҡ совхозы, балыҡсылыҡ артеле бик яҡшы эшләй. «Ағиҙел», № 11, 2010.
БОЛАНУТ (Р: кипрей; И.: epilobium; T.: yakı otu) и. бот.
1. Оҙон һабаҡлы, ҡусҡыл ҡыҙыл йәки ал төҫтәге һепертке сәскәле урман үләне. □ Кипрей, иван-чай (лат. Epilobium). ■ Таулы урман зонаһында балдыц төп йыйымы боланут менән шыма көпшәнән була. Ғ. Байбурин.
2. Бәбәге ике өлөшлө үҫемлектәр ғаиләһе (боланут, фуксия һ. б.). □ Кипрейные (лат. Onagraceae). Болануттар. Боланут һымаҡтар.
БОЛАҢҒЫР с. диал. ҡар. тоноҡ. Болаң-ғыр ут.
БОЛАРТЫУ (боларт-) (Р: приводить в беспорядочное состояние; И.: set into disorder; T: bozmak) ҡ.
1. Туҙҙырыу; тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ хәлгә килтереү; тәртибен юҡҡа сығарыу. □ Приводить в беспорядочное состояние. Өй эсен болартыу. Сәсте болартыу. ■ Ел туғайҙағы ҙураттарға ултыртылған, ҡырлыҡҡа баҫылған ашлыҡтарҙыц көлтәләрен осороп
төшөрә һәм туҙаҡайын туҙҙырып боларта. Ж. Кейекбаев.
2. Тынысһыҙ хәлгә килтереү. □ Приводить в неспокойное состояние. Араны болартыу. ■ [Ниғмәтйән:] Беҙҙец волосҡа килгән кеше, уҙенең тейешле документтары менән ҡәйд ителергә тейешле. Уҙған килеуеңдә лә донъяны болартып киттец. Ғ. Хәйри.
♦ Донъяны (араны) болартыу кемдәр-ҙецдер араһын бутау. □ Внести разлад в чьи-то отношения.
БОЛАРЫНҠЫ с. ҡар. болалы. ■ Боларынҡы ине шул заманалар, һәр ҡайҙа алдап-йолдап, завод тип, башҡорттарҙыц ерҙәрен һалдырып алалар. Ғ. Хөсәйенов.
БОЛАРЫУ (болар-) (Р: приходить в беспорядочное состояние); И.: get into disorder; T: kavga etmek) ҡ.
1. Тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ хәлгә килеү; туҙыу. □ Приходить в беспорядочное состояние. Өй эсе боларған. ■ Боларған шырт сәстәрен һыпыра-һыпыра булмәгә бер егет килеп инде. Р. Солтангәрәев.
2. Ығы-зығы килеү; сыуалыу. □ Суетиться. ■ Өй тирәһендә уҙ йомоштары менән боларып йөрөгән ҡатын-ҡыҙҙар куренә. Д. Юлтый.
3. Шау-шыу, тауыш ҡуптарыу. □ Скандалить, дебоширить, бузить. ■ Табын куңелле утте. Харис менән Фәхри ҙә артығын эсмәне, боларманы. Б. Бикбай.
4. Талаш-һуғышлы, тынысһыҙ хәлгә килеү. □ Быть в неспокойном состоянии. Ара боларыу. ■ [Хаммат:] Донъялар боларып тора. 3. Биишева.
5. диал. Ярһыу. □ Разгорячиться. ■ [Ғәйнулла:] Куңелем боларғанда әйтеп ҡалам, башҡа саҡта баҙнат итә алмам. М. Кәрим.
♦ Төш боларыу насар төш күреү. □ Видеть плохой сон.
БОЛАРЫШЫУ (боларыш-) ҡ. урт. от боларыу, взаимн. от боларыу.
БОЛАСЫ I (Р: бунтовщик; И.: rioter; Т: isyancı) и.
311