Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 112
Поиск по словарям
ВУЛКАНИЗАЦИЯ
1. Резинаға әйләндереү өсөн каучукты көкөрт йәки башҡа матдә менән юғары температурала эшкәртеү. □ Вулканизировать. // Вулканизация. Ҡыҙыу вулканлаштырыу ысулы.
2. Ҡағыҙға ныҡлыҡ биреү өсөн үткәрелгән химик эшкәртеү. □ Вулканизация.
ВУЛКАНИЗАЦИЯ [рус ] и. тех. ҡар. вулканлаштырыу.
ВУЛКАНИЗАЦИЯЛАНЫУ (вулканизациялан-) ҡ. ҡайт. ҡар. вулканлаштырыу. возвр. от вулканлаштырыу.
ВУЛКАНИЗАЦИЯЛАУ (вулканизацияла-) ҡ. тех. ҡар. вулканлаштырыу. Вулканизациялау цехы.
ВУЛКАНОЛОГ [рус.] (Р.: вулканолог; И.: volcanologist; T.: volkanbilimci) и.
Янартауҙарҙы, вулкандарҙы өйрәнеүсе белгес. □ Вулканолог. ■ Быйыл июлдә вулка-нологтар Камчаткала Исемһеҙ вулканының «тереләсәге» тураһында фаразлағайны. «Йәшлек», 21 август 2008.
ВУЛКАНОЛОГИЯ [рус. < лат. culcanus + гр. logos ‘фән, тәғлимәт’] (Р: вулканология; И.: volcanology; T.: volkanbilim) и.
Вулкандарҙың барлыҡҡа килеүен, үҫеүен, төҙөлөшөн, составын өйрәнеүсе фән. □ Вулканология. Вулкандарҙы вулканология һәм геоморфология өйрәнә.
ВУЛЬВА [рус. < лат. volva ‘тиресә’] (Р: вульва; И.: vulva; T.: ferç) и.
Ҡатын-ҡыҙҙың енес органы. □ Вульва. Вульва ауырыуҙарын лазер менән дауалау.
ВУЛЬГАР [рус. < лат. vulgaris ‘ябай’] (Р: вульгарный; И.: vulgar; T.: kaba) с.
1. Әҙәпһеҙ, тупаҫ, оятһыҙ. □ Вульгарный, пошлый. Вульгар һуҙ. Вульгар анекдот.
2. Ысын мәғәнәһе үҙгәрерлек, төп асылы боҙолорлоҡ итеп тупаҫ рәүештә ябайлаштырылған. □ Вульгарный (упрощённый). Вульгар материализм. Вульгар социологизм.
ВУЛЬГАРИЗМ [рус. < лат. vulgaris ‘ябай’] (Р: вульгаризм; И.: vulgarism; T.: kaba söz) и. лингв.
Һөйләү телендә, әҙәбиәттә ҡулланылған тупаҫ, вульгар һүҙ. □ Вульгаризм. Вульгаризмдарҙы ҡулланыу.
ВУЛЬГАРЛАШТЫРЫЛЫУ (вульгар-лаштырыл-) ҡ. төш. от вульгарлаштырыу. страд, от вульгарлаштырыу.
ВУЛЬГАРЛАШТЫРЫУ (вульгарлаштыр-) ҡ. йөкм. ҡар. вульгарлашыу. понуд. от вульгарлашыу. Сәнғәтте вульгарлаштырыу. Вульгарлаштырыуҙың дөйөм һыҙаттары.
ВУЛЬГАРЛАШЫУ (вульгарлаш-) (Р: вульгаризироваться; И.: vulgarize; T.: bayağılaştırmak) ҡ.
Нимәнеңдер төп мәғәнәһе, асылы боҙолорлоҡ итеп тупаҫ рәүештә ябайлаштырыу.
□ Вульгаризироваться. // Вульгаризация.
ВУЛЬГАРЛЫҠ (вульгарлығы) (Р: вульгарность; И.: vulgarity; T.: kabalık) и.
Әҙәпһеҙлек, оятһыҙлыҡ, тупаҫлыҡ.
□ Вульгарность. Вульгарлыҡты туҡтатыу.
ВУНДЕРКИНД [рус. < нем. Wunderkind ‘иҫ киткес бала’] (Р: вундеркинд; И.: wunderkind; T.: harika çocuk) и.
Айырыуса һәләтле, талантлы бала.
□ Вундеркинд. ■ Вундеркиндтар — йәмғиәт өсөн баһалап бөткөһөҙ хазина ул. Нәҡ шундай кешеләр фәндә һәм сәнғәттә асыштар яһау мөмкинлеген бирә. «Йәшлек», 13 октябрь 2009.
ВЫВЕСКА [рус.] и. ҡар. алтаҡта. Вывеска элеу.
ВЫГОВОР [рус.] и. һөйл. ҡар. шелтә. Выговор яһау.
ВЫДЕРЖКА [рус.] (Р: выдержка; И.: exposure; T.: poz) и. фото.
Төшөрөү ваҡыты (фотоаппарат объективын асыҡ тотоу ваҡыты). □ Выдержка. Выдержканы кәметеу. Ҙур выдержка менән төшөрөу.
ВЫЖ (Р: гул; И.: zoom, whizz; T.: vız) оҡш.
Бик етеҙ хәрәкәт итеп, һауа ярып барған нәмәнән сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ.
□ Выражает звук промчавшегося, пролетевшего со свистом предмета; подражание
112
1. Резинаға әйләндереү өсөн каучукты көкөрт йәки башҡа матдә менән юғары температурала эшкәртеү. □ Вулканизировать. // Вулканизация. Ҡыҙыу вулканлаштырыу ысулы.
2. Ҡағыҙға ныҡлыҡ биреү өсөн үткәрелгән химик эшкәртеү. □ Вулканизация.
ВУЛКАНИЗАЦИЯ [рус ] и. тех. ҡар. вулканлаштырыу.
ВУЛКАНИЗАЦИЯЛАНЫУ (вулканизациялан-) ҡ. ҡайт. ҡар. вулканлаштырыу. возвр. от вулканлаштырыу.
ВУЛКАНИЗАЦИЯЛАУ (вулканизацияла-) ҡ. тех. ҡар. вулканлаштырыу. Вулканизациялау цехы.
ВУЛКАНОЛОГ [рус.] (Р.: вулканолог; И.: volcanologist; T.: volkanbilimci) и.
Янартауҙарҙы, вулкандарҙы өйрәнеүсе белгес. □ Вулканолог. ■ Быйыл июлдә вулка-нологтар Камчаткала Исемһеҙ вулканының «тереләсәге» тураһында фаразлағайны. «Йәшлек», 21 август 2008.
ВУЛКАНОЛОГИЯ [рус. < лат. culcanus + гр. logos ‘фән, тәғлимәт’] (Р: вулканология; И.: volcanology; T.: volkanbilim) и.
Вулкандарҙың барлыҡҡа килеүен, үҫеүен, төҙөлөшөн, составын өйрәнеүсе фән. □ Вулканология. Вулкандарҙы вулканология һәм геоморфология өйрәнә.
ВУЛЬВА [рус. < лат. volva ‘тиресә’] (Р: вульва; И.: vulva; T.: ferç) и.
Ҡатын-ҡыҙҙың енес органы. □ Вульва. Вульва ауырыуҙарын лазер менән дауалау.
ВУЛЬГАР [рус. < лат. vulgaris ‘ябай’] (Р: вульгарный; И.: vulgar; T.: kaba) с.
1. Әҙәпһеҙ, тупаҫ, оятһыҙ. □ Вульгарный, пошлый. Вульгар һуҙ. Вульгар анекдот.
2. Ысын мәғәнәһе үҙгәрерлек, төп асылы боҙолорлоҡ итеп тупаҫ рәүештә ябайлаштырылған. □ Вульгарный (упрощённый). Вульгар материализм. Вульгар социологизм.
ВУЛЬГАРИЗМ [рус. < лат. vulgaris ‘ябай’] (Р: вульгаризм; И.: vulgarism; T.: kaba söz) и. лингв.
Һөйләү телендә, әҙәбиәттә ҡулланылған тупаҫ, вульгар һүҙ. □ Вульгаризм. Вульгаризмдарҙы ҡулланыу.
ВУЛЬГАРЛАШТЫРЫЛЫУ (вульгар-лаштырыл-) ҡ. төш. от вульгарлаштырыу. страд, от вульгарлаштырыу.
ВУЛЬГАРЛАШТЫРЫУ (вульгарлаштыр-) ҡ. йөкм. ҡар. вульгарлашыу. понуд. от вульгарлашыу. Сәнғәтте вульгарлаштырыу. Вульгарлаштырыуҙың дөйөм һыҙаттары.
ВУЛЬГАРЛАШЫУ (вульгарлаш-) (Р: вульгаризироваться; И.: vulgarize; T.: bayağılaştırmak) ҡ.
Нимәнеңдер төп мәғәнәһе, асылы боҙолорлоҡ итеп тупаҫ рәүештә ябайлаштырыу.
□ Вульгаризироваться. // Вульгаризация.
ВУЛЬГАРЛЫҠ (вульгарлығы) (Р: вульгарность; И.: vulgarity; T.: kabalık) и.
Әҙәпһеҙлек, оятһыҙлыҡ, тупаҫлыҡ.
□ Вульгарность. Вульгарлыҡты туҡтатыу.
ВУНДЕРКИНД [рус. < нем. Wunderkind ‘иҫ киткес бала’] (Р: вундеркинд; И.: wunderkind; T.: harika çocuk) и.
Айырыуса һәләтле, талантлы бала.
□ Вундеркинд. ■ Вундеркиндтар — йәмғиәт өсөн баһалап бөткөһөҙ хазина ул. Нәҡ шундай кешеләр фәндә һәм сәнғәттә асыштар яһау мөмкинлеген бирә. «Йәшлек», 13 октябрь 2009.
ВЫВЕСКА [рус.] и. ҡар. алтаҡта. Вывеска элеу.
ВЫГОВОР [рус.] и. һөйл. ҡар. шелтә. Выговор яһау.
ВЫДЕРЖКА [рус.] (Р: выдержка; И.: exposure; T.: poz) и. фото.
Төшөрөү ваҡыты (фотоаппарат объективын асыҡ тотоу ваҡыты). □ Выдержка. Выдержканы кәметеу. Ҙур выдержка менән төшөрөу.
ВЫЖ (Р: гул; И.: zoom, whizz; T.: vız) оҡш.
Бик етеҙ хәрәкәт итеп, һауа ярып барған нәмәнән сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ.
□ Выражает звук промчавшегося, пролетевшего со свистом предмета; подражание
112