Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 117
Поиск по словарям
ВӘЗЕН ИТЕҮ
Дин-шәриғәткә өндәү, өйрәтеү. □ Проповедовать. // Проповедование.
ВӘҒӘЗЛӘНЕҮ (вәғәзлән-) ҡ. ҡайт. ҡар. вәғәзләү, возвр. от вәғәзләү. ■ Аллаһты зекер итеу, Ҡөрьән хөкөмдәре менән вәғәзләнеу күңелдәрҙе тынысландыра, рухи камиллыҡҡа өндәй, рухи бөйөклөктөң ҡәҙерен белергә өйрәтә. Башҡортса дини календарҙан. Фәҡәт саф куңелле, камил аҡыллы кешеләр генә Ҡөрьән менән вәғәзләнеп ғәмәл ҡылырҙар. Башҡортса дини календарҙан.
ВӘҒӘЗЛӘҮ (вәғәзлә-) (Р.: увещевать; И.: admonish; T.: vaiz vermek) ҡ.
Аҡыл өйрәтеп һүҙ һөйләү; өгөтләү.
□ Увещевать, наставлять; агитировать.
ВӘҒӘЗ-НӘСИХӘТ и. ҡар. өгөт-нәсихәт.
ВӘҒӘЗСЕ (Р.: проповедник; И.: preacher, missionary; T.: vaiz) и.
Вәғәз һөйләүсе, өгөт-нәсихәт уҡыусы.
□ Проповедник.
ВӘҒӘЗ УҠЫУ (вәғәз уҡы-) (Р.: проповедовать; И.: preach; advocate; sermonize; T.: vaiz vermek) ҡ.
1. Дин әһелдәре тарафынан халыҡты өйрәтеп өгөтләү. □ Проповедовать. ■ Дин юлына баҫыу, Ҡөрьән, вәғәз уҡыу һәм тыңлау тән һәм йән йәрәхәтен дауалай, тормоштоң кире яҡтарынан аралай. «Көнгәк», 14 ғинуар 2012.
2. кусм. Ҡемгәлер аҡыл өйрәтеү, өгөт-нәсихәт ҡылыу. □ Поучать, наставлять, читать нотации. Миңә вәғәз уҡыма. ■ Хәбәрсенең эше вәғәз уҡымай, аҡыл һатмай ғына нимәгәлер өйрәтеугә ҡоролорға тейеш. «Йәншишмә», 24 февраль 2012.
ВӘҒӘЗ ҺӨЙЛӘҮ (вәғәз һөйлә-) ҡ. ҡар. вәғәз уҡыу. ■ Мәсет жәмиғтарҙа йома көндәрҙә вәғәздәр һөйләнә, нәсихәттәр ҡылына, әҙәптәр бәйән ителенә. Р. Фәхретдинов. Абыстай Йософ абзыйҙарҙың баҡсаларында ҡатын вә ҡыҙҙарға вәғәз һөйләйәсәк. Р. Фәхретдинов.
ВӘҒӘЗ ӘЙТЕҮ (вәғәз әйт-) ҡ. ҡар. вәғәз уҡыу.
ВӘҒӘЛӘЙКҮМӘССӘЛӘМ [ғәр. j
(Р: Мир вам! Здравствуйте!; И.: widely spread greeting word in Muslem countries, when answering alsalamualaykom we say aleykümselam', T.: aleykümselam) инш.
«Әссәләмәғәләйкүм!» — тип иҫәнләшкән кешегә иҫәнлек теләп яуап итеп әйтелгән һүҙ. □ Мир вам! Здравствуйте! (формула приветствия). ■ Әссәләмәғәләйкүм! — Вәғәлдйкумәссәләм!Йә, һаумы, иҫәнме, ағай? Эш шәп барамы? Я. Хамматов.
ВӘЖИҒӘ [ғәр. (Р: боль; И.: pain; ache; T.: veca) и. иҫк.
Ауыртыу, һыҙланыу. □ Боль. Ауыр вәжи-ғә. Вәжиғә сигеу.
ВӘЖИП [ғәр. м*Ь] и. ҡар. важиб.
ВӘЖҺЕ [ғәр. (Р: лицевой; И.: face; T.: vecih) и. иҫк. кит.
1. Бит, йөҙ. □ Лицо, образ.
2. Төҫ, ҡиәфәт. □ Внешность.
3. Ниҙеңдер өҫтө, өҫкө йөҙө. □ Поверхность, сторона (чего-л.).
4. Ысул, юл. □ Способ, метод.
5. Сәбәп, нигеҙ. □ Причина, основание.
6. Мөнәсәбәт, әһәмиәт, мәғәнә. □ Отношение, значение, важность.
ВӘЖҺӘН [ғәр. ^j] (Р: с одной стороны; И.: on the one hand; T: bir yandan) р. иҫк. кит.
Бер яҡтан, бер яҡтан ҡарағанда. □ С одной стороны.
ВӘЖӘҒ [ғәр. (Р: боль (ache); И.: pain (ache); T: veca) и. иҫк. кит.
һыҙландырған ауырыу; сир. □ Боль.
ВӘЗЕН [ғәр. ûjj] (Р: вес; И.: weighing; T: vezin) и. иҫк. кит.
1. Үлсәм, ауырлыҡ. □ Вес.
2. әҙ. Шиғырҙағы ижек һаны, шиғыр үлсәме. □ Поэтический размер, количество слов; ритм. Ғаруз вәземе.
3. диал. Көй. □ Мелодия. Йыр вәзене. ■ «Ҡаһарман кантон »дың вәзене ошолай-мы? Экспедиция материалдарынан.
ВӘЗЕН ИТЕҮ (вәзен ит-) ҡ. ҡар. вәзенләү. ■ Ғәсәл ҡорто кеуек тауышың
117
Дин-шәриғәткә өндәү, өйрәтеү. □ Проповедовать. // Проповедование.
ВӘҒӘЗЛӘНЕҮ (вәғәзлән-) ҡ. ҡайт. ҡар. вәғәзләү, возвр. от вәғәзләү. ■ Аллаһты зекер итеу, Ҡөрьән хөкөмдәре менән вәғәзләнеу күңелдәрҙе тынысландыра, рухи камиллыҡҡа өндәй, рухи бөйөклөктөң ҡәҙерен белергә өйрәтә. Башҡортса дини календарҙан. Фәҡәт саф куңелле, камил аҡыллы кешеләр генә Ҡөрьән менән вәғәзләнеп ғәмәл ҡылырҙар. Башҡортса дини календарҙан.
ВӘҒӘЗЛӘҮ (вәғәзлә-) (Р.: увещевать; И.: admonish; T.: vaiz vermek) ҡ.
Аҡыл өйрәтеп һүҙ һөйләү; өгөтләү.
□ Увещевать, наставлять; агитировать.
ВӘҒӘЗ-НӘСИХӘТ и. ҡар. өгөт-нәсихәт.
ВӘҒӘЗСЕ (Р.: проповедник; И.: preacher, missionary; T.: vaiz) и.
Вәғәз һөйләүсе, өгөт-нәсихәт уҡыусы.
□ Проповедник.
ВӘҒӘЗ УҠЫУ (вәғәз уҡы-) (Р.: проповедовать; И.: preach; advocate; sermonize; T.: vaiz vermek) ҡ.
1. Дин әһелдәре тарафынан халыҡты өйрәтеп өгөтләү. □ Проповедовать. ■ Дин юлына баҫыу, Ҡөрьән, вәғәз уҡыу һәм тыңлау тән һәм йән йәрәхәтен дауалай, тормоштоң кире яҡтарынан аралай. «Көнгәк», 14 ғинуар 2012.
2. кусм. Ҡемгәлер аҡыл өйрәтеү, өгөт-нәсихәт ҡылыу. □ Поучать, наставлять, читать нотации. Миңә вәғәз уҡыма. ■ Хәбәрсенең эше вәғәз уҡымай, аҡыл һатмай ғына нимәгәлер өйрәтеугә ҡоролорға тейеш. «Йәншишмә», 24 февраль 2012.
ВӘҒӘЗ ҺӨЙЛӘҮ (вәғәз һөйлә-) ҡ. ҡар. вәғәз уҡыу. ■ Мәсет жәмиғтарҙа йома көндәрҙә вәғәздәр һөйләнә, нәсихәттәр ҡылына, әҙәптәр бәйән ителенә. Р. Фәхретдинов. Абыстай Йософ абзыйҙарҙың баҡсаларында ҡатын вә ҡыҙҙарға вәғәз һөйләйәсәк. Р. Фәхретдинов.
ВӘҒӘЗ ӘЙТЕҮ (вәғәз әйт-) ҡ. ҡар. вәғәз уҡыу.
ВӘҒӘЛӘЙКҮМӘССӘЛӘМ [ғәр. j
(Р: Мир вам! Здравствуйте!; И.: widely spread greeting word in Muslem countries, when answering alsalamualaykom we say aleykümselam', T.: aleykümselam) инш.
«Әссәләмәғәләйкүм!» — тип иҫәнләшкән кешегә иҫәнлек теләп яуап итеп әйтелгән һүҙ. □ Мир вам! Здравствуйте! (формула приветствия). ■ Әссәләмәғәләйкүм! — Вәғәлдйкумәссәләм!Йә, һаумы, иҫәнме, ағай? Эш шәп барамы? Я. Хамматов.
ВӘЖИҒӘ [ғәр. (Р: боль; И.: pain; ache; T.: veca) и. иҫк.
Ауыртыу, һыҙланыу. □ Боль. Ауыр вәжи-ғә. Вәжиғә сигеу.
ВӘЖИП [ғәр. м*Ь] и. ҡар. важиб.
ВӘЖҺЕ [ғәр. (Р: лицевой; И.: face; T.: vecih) и. иҫк. кит.
1. Бит, йөҙ. □ Лицо, образ.
2. Төҫ, ҡиәфәт. □ Внешность.
3. Ниҙеңдер өҫтө, өҫкө йөҙө. □ Поверхность, сторона (чего-л.).
4. Ысул, юл. □ Способ, метод.
5. Сәбәп, нигеҙ. □ Причина, основание.
6. Мөнәсәбәт, әһәмиәт, мәғәнә. □ Отношение, значение, важность.
ВӘЖҺӘН [ғәр. ^j] (Р: с одной стороны; И.: on the one hand; T: bir yandan) р. иҫк. кит.
Бер яҡтан, бер яҡтан ҡарағанда. □ С одной стороны.
ВӘЖӘҒ [ғәр. (Р: боль (ache); И.: pain (ache); T: veca) и. иҫк. кит.
һыҙландырған ауырыу; сир. □ Боль.
ВӘЗЕН [ғәр. ûjj] (Р: вес; И.: weighing; T: vezin) и. иҫк. кит.
1. Үлсәм, ауырлыҡ. □ Вес.
2. әҙ. Шиғырҙағы ижек һаны, шиғыр үлсәме. □ Поэтический размер, количество слов; ритм. Ғаруз вәземе.
3. диал. Көй. □ Мелодия. Йыр вәзене. ■ «Ҡаһарман кантон »дың вәзене ошолай-мы? Экспедиция материалдарынан.
ВӘЗЕН ИТЕҮ (вәзен ит-) ҡ. ҡар. вәзенләү. ■ Ғәсәл ҡорто кеуек тауышың
117