Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 165
Поиск по словарям
ГЕСТАПОСЫ
Герпетология фәне белгесе. □ Герпетолог. Герпетолог тәжрибәләре. Герпетолог ҡаҙаныштары.
ГЕРПЕТОЛОГИИ (Р.: герпетологический; И.: herpetologic(al); T.: kelerbilim ile ilgili) с.
Герпетологияға ҡағылышлы. □ Герпетологический. Герпетологик тикшеренеүҙәр. Герпетологик асыш. Герпетологик тәжрибә.
ГЕРПЕТОЛОГИЯ [рус. < гр. herpeton ‘һөйрәлеүсе’] (Р.: герпетология; И.: herpetology; Т.: kelerbilim) и.
Зоологияның ер-һыу хайуандарын һәм һөйрәлеүселәрҙе өйрәнә торған бүлеге. □ Герпетология. / Герпетологический. Герпетология фәне. Герпетология белгесе. Герпетология ҡаҙаныштары. Ветеринар герпетология.
ГЕРТАБАҠ (гертабағы) (Р: весы с коромыслом; И.: kind of balance; T.: terazi çeşidi) u. диал.
Көйәнтәле үлсәү. □ Весы с коромыслом. Гертабаҡ менән үлсәү.
ГЕРУНДИЙ [рус. < нем. < лат. gerundium] (Р: герундий; И.: gerund; T.: isim fiil) и. лингв.
Исем ҡылым. □ Герундий. Герундий ялғауы. Герундий формаһы. Герундийҙыц ҡылым сифаттары. Герундийҙыц исем формаһында тәржемәһе. Инглиз теле дәресендә беҙ бөгөн герундийҙы өйрәндек.
ГЕРҺЕҘ (Р: без гири; И.: without a weight; T.: ağırlıklar olmadan) с.
Гере булмаған. □ Без гири. Герһеҙ үлсәү.
ГЕРЦ [рус. < нем. Hertz ‘немец физи-гының фамилияһы’] (Р: герц; И.: hertz; Т.: hertz) и. физ.
Тирбәлеш йышлығын үлсәү берәмеге: бер секундта бер тирбәлеш яһалһа, йышлыҡ бер герц була. □ Герц. ■ Уяу ваҡытында оло кешенец баш мейеһендә альфа һәм бета-ритмдарҙыц биотоктары 8-ҙән 30 герцҡа тиклем йышлыҡ менән өҫтөнлөк итә. «Йәшлек», 5 апрель 2008.
ГЕРЦОГ [рус. < нем. Herzog] (Р: герцог; И.: düke; T: dük) и.
Көнбайыш Европалағы күп ер биләүсе ҙур кенәздәрҙең, юғары дворяндарҙың титулы һәм шул титулға эйә булған кеше. □ Герцог. / Герцогский. ■ Галилео Галилей герцог Козимо II һарайында эшләй, уныц улдарын уҡыта һәм герцог үткәргән сараларҙа кәцәшсе һәм вәкил булып ҡатнаша. Башҡортостан календарынан.
ГЕРЦОГИНЯ [рус.] (Р: герцогиня; И.: duchess; T: düşes) и.
Герцогтың ҡатыны йәки ҡыҙы. □ Герцогиня. ■ Кинотеатрҙарҙа барған XVIII быуатта йәшәгән легендар герцогиня Джорджина тураһындағы фильм тамашасыларҙа ҙур ҡыҙыҡһыныу уятты. Башҡортостан календарынан.
ГЕРЦОГЛЫҠ (герцоглығы) (Р: герцогство; И.: duchy; dukedom; T: dükalık) и.
1. Башында герцог торған феодаль дәүләт йәки биләмә. □ Герцогство. Милан герцоглығы. Бургундия герцоглығы. Варшава герцоглығы.
2. Герцог дәрәжәһе, титулы. □ Герцогство. Герцоглыҡ дәрәжәһе алыу.
ГЕРӘН [рус. грань] и. диал. ҡар. ыҙан. Герән һалыу. Герән ярыу. ■ Сөгөлдөрө әле шытып өлгөрмәгән баҫыуҙа туп-тура булып герән һыҙыҡтары ғына күренеп ята. Башҡортостан календарынан.
ГЕРӘТ [рус. гряда] и. диал. ҡар. түтәл.
ГЕСТАПО [рус. < нем. Geheime Staats-polizei ‘йәшерен дәүләт полицияһы’] (Р: гестапо; И.: Gestapo; T.: gestapo) и. тар.
Фашистик Германияның йәшерен дәүләт полицияһы. □ Гестапо. ■ Гестапо офицеры уларға [әсирҙәргә] бер рәткә теҙелергә бойорҙо. Н. Мусин.
ГЕСТАПОСЫ (Р: гестаповец; И.: Gestapo man; T.: gestapo mensubu) и. тар.
Гестапола хеҙмәт итеүсе фашист. □ Гестаповец. ■ Төркмән ауылында тыуып үҫкән Кыҙыл Армия офицеры Мөжәһит Хәйретдинов алыҫ Баварияла «Хәрби әсирҙәрҙец туғандаш хеҙмәттәшлеге» исемле фашизмға ҡаршы хәрәкәт ойошмаһы етәкселәренец береһе була. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, 1944 йыл
165
Герпетология фәне белгесе. □ Герпетолог. Герпетолог тәжрибәләре. Герпетолог ҡаҙаныштары.
ГЕРПЕТОЛОГИИ (Р.: герпетологический; И.: herpetologic(al); T.: kelerbilim ile ilgili) с.
Герпетологияға ҡағылышлы. □ Герпетологический. Герпетологик тикшеренеүҙәр. Герпетологик асыш. Герпетологик тәжрибә.
ГЕРПЕТОЛОГИЯ [рус. < гр. herpeton ‘һөйрәлеүсе’] (Р.: герпетология; И.: herpetology; Т.: kelerbilim) и.
Зоологияның ер-һыу хайуандарын һәм һөйрәлеүселәрҙе өйрәнә торған бүлеге. □ Герпетология. / Герпетологический. Герпетология фәне. Герпетология белгесе. Герпетология ҡаҙаныштары. Ветеринар герпетология.
ГЕРТАБАҠ (гертабағы) (Р: весы с коромыслом; И.: kind of balance; T.: terazi çeşidi) u. диал.
Көйәнтәле үлсәү. □ Весы с коромыслом. Гертабаҡ менән үлсәү.
ГЕРУНДИЙ [рус. < нем. < лат. gerundium] (Р: герундий; И.: gerund; T.: isim fiil) и. лингв.
Исем ҡылым. □ Герундий. Герундий ялғауы. Герундий формаһы. Герундийҙыц ҡылым сифаттары. Герундийҙыц исем формаһында тәржемәһе. Инглиз теле дәресендә беҙ бөгөн герундийҙы өйрәндек.
ГЕРҺЕҘ (Р: без гири; И.: without a weight; T.: ağırlıklar olmadan) с.
Гере булмаған. □ Без гири. Герһеҙ үлсәү.
ГЕРЦ [рус. < нем. Hertz ‘немец физи-гының фамилияһы’] (Р: герц; И.: hertz; Т.: hertz) и. физ.
Тирбәлеш йышлығын үлсәү берәмеге: бер секундта бер тирбәлеш яһалһа, йышлыҡ бер герц була. □ Герц. ■ Уяу ваҡытында оло кешенец баш мейеһендә альфа һәм бета-ритмдарҙыц биотоктары 8-ҙән 30 герцҡа тиклем йышлыҡ менән өҫтөнлөк итә. «Йәшлек», 5 апрель 2008.
ГЕРЦОГ [рус. < нем. Herzog] (Р: герцог; И.: düke; T: dük) и.
Көнбайыш Европалағы күп ер биләүсе ҙур кенәздәрҙең, юғары дворяндарҙың титулы һәм шул титулға эйә булған кеше. □ Герцог. / Герцогский. ■ Галилео Галилей герцог Козимо II һарайында эшләй, уныц улдарын уҡыта һәм герцог үткәргән сараларҙа кәцәшсе һәм вәкил булып ҡатнаша. Башҡортостан календарынан.
ГЕРЦОГИНЯ [рус.] (Р: герцогиня; И.: duchess; T: düşes) и.
Герцогтың ҡатыны йәки ҡыҙы. □ Герцогиня. ■ Кинотеатрҙарҙа барған XVIII быуатта йәшәгән легендар герцогиня Джорджина тураһындағы фильм тамашасыларҙа ҙур ҡыҙыҡһыныу уятты. Башҡортостан календарынан.
ГЕРЦОГЛЫҠ (герцоглығы) (Р: герцогство; И.: duchy; dukedom; T: dükalık) и.
1. Башында герцог торған феодаль дәүләт йәки биләмә. □ Герцогство. Милан герцоглығы. Бургундия герцоглығы. Варшава герцоглығы.
2. Герцог дәрәжәһе, титулы. □ Герцогство. Герцоглыҡ дәрәжәһе алыу.
ГЕРӘН [рус. грань] и. диал. ҡар. ыҙан. Герән һалыу. Герән ярыу. ■ Сөгөлдөрө әле шытып өлгөрмәгән баҫыуҙа туп-тура булып герән һыҙыҡтары ғына күренеп ята. Башҡортостан календарынан.
ГЕРӘТ [рус. гряда] и. диал. ҡар. түтәл.
ГЕСТАПО [рус. < нем. Geheime Staats-polizei ‘йәшерен дәүләт полицияһы’] (Р: гестапо; И.: Gestapo; T.: gestapo) и. тар.
Фашистик Германияның йәшерен дәүләт полицияһы. □ Гестапо. ■ Гестапо офицеры уларға [әсирҙәргә] бер рәткә теҙелергә бойорҙо. Н. Мусин.
ГЕСТАПОСЫ (Р: гестаповец; И.: Gestapo man; T.: gestapo mensubu) и. тар.
Гестапола хеҙмәт итеүсе фашист. □ Гестаповец. ■ Төркмән ауылында тыуып үҫкән Кыҙыл Армия офицеры Мөжәһит Хәйретдинов алыҫ Баварияла «Хәрби әсирҙәрҙец туғандаш хеҙмәттәшлеге» исемле фашизмға ҡаршы хәрәкәт ойошмаһы етәкселәренец береһе була. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, 1944 йыл
165