Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 180
Поиск по словарям
ГИПЕР...
сәнлеге боҙолоуына бәйле ҡатын-ҡыҙ ауырыуҙарын, шулай уҡ уларҙы дауалау һәм булдырмау ысулдарын өйрәнеүсе бүлеге.
□ Гинекология. / Гинекологический. Балалар гинекологияһы. Эндокринологик гинекология. Гинекология булеге. ■ Ҡырымда .. гинекология ауырыуҙарын дауалаусы шифахана бар. Р. Камал.
ГИПЕР... [рус. < гр. hyper] (Р.: гипер...; И.: hyper...; Т.: hiper...)
Ҡушма һүҙҙәрҙең «норманан артыҡ булыу» мәғәнәһен биргән тәүге өлөшө. □ Гипер... (первая часть сложных слов, вносящая значение «сверх нормы»). Гиперактив бала. Гипертония. Гипертонус.
ГИПЕРБОЛА I [рус. < гр. hyperbole] (Р: гипербола; И.: hyperbole; T.: abartma) и. әҙ.
Әҙәби әҫәрҙең тәьҫир көсөн арттырыу маҡсатында ниҙеңдер бер сифатын сиктән тыш арттырып күрһәтеү алымы. □ Гипербола. Гипербола алымын ҡулланыу. ■ Сағыштырыу һәм аллегория кеуек ук, гипербола троптарҙың иң боронғо төрҙәренән һанала. К. Әхмәтйәнов.
ГИПЕРБОЛА II [рус. < гр. hyperbole] (Р.: гипербола; И.: hyperbole; T.: hiperbol) и. мат.
Ҡыҫынҡы янға йәки дуғаға оҡшаған кәкре һыҙыҡ. □ Гипербола. Гипербола кусәре. Тигеҙ яҡлы гипербола. Киперт гиперболаһы.
ГИПЕРБОЛАЛЫ (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; T.: abartmalı) с. әҙ.
Гипербола (I) менән бирелгән. □ Гиперболический. Гиперболалы образ. Гиперболалы һурәтләу.
ГИПЕРБОЛИК I (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; hyperbolical; T.: abartılı) с. әҙ.
Гиперболаға (I) бәйле, мөнәсәбәтле.
□ Гиперболический. Гиперболик әкиәт. Ги-перболик сағыштырыуҙар. Гиперболик стиль.
ГИПЕРБОЛИК II (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; hyperbolical; T.: hiperbolik) с. мат.
Гиперболаға (II) бәйле, мөнәсәбәтле.
□ Гиперболический. Гиперболик функция.
ГИПЕРЕМИЯ [рус. < гр. hyper ‘артыҡ, юғары’ + haima ‘ҡан’] (Р: гиперемия; И.: hyperaemia; T.: hiperemi) и. мед.
Ҡан әйләнеше системаһының бер өлөшөндә ҡан күләме артыу, ҡан тулышыу. □ Гиперемия. Артериаль гиперемия. Тире гиперемияһы. Ҡан йөрөшө әкренәйеуҙән булған вена гиперемияһы. Яһалма гиперемия.
ГИПЕРТЕРМАЛЬ (Р: гипертермальный; И.: hyperthermal; T.: hipertermal) с. мед.
Юғары температуралы. □ Гипертермальный. Гипертермаль минераль сығанаҡ. Ги-пертермаль ванна. Гипертермаль һыуҙар.
ГИПЕРТЕРМИИ (Р: гипертермальный; И.: hyperthermic; T.: hipertermik) с. мед.
1. Гипертермияға бәйле. □ Гипертермический. Гипертермик кома.
2. Гипертермияға хас. □ Гипертермический. Гипертермик синдром.
ГИПЕРТЕРМИЯ [рус. < гр. hyper ‘артыҡ, юғары’ + therme ‘йылылыҡ, эҫелек’] (Р: гипертермия; И.: hyperthermia; T.: hiper-termi) и. мед.
Кеше йәки хайуан организмының саманан тыш эҫенеүе. □ Гипертермия. Гипертермия сәбәптәре.
ГИПЕРТОНИК I (гипертонигы) [рус.] (Р: гипертоник; И.: hypertensive person; T.: yüksek tansiyonlu) и. һөйл.
Ҡан баҫымы юғары булған кеше. □ Гипертоник. Гипертониктарға табип кәңәштәре. Гипертониктарға тоҙҙо әҙерәк ҡулланырға кәңәш ителә. ■ Ҡан баҫымы юғары булған кешеләр, йәғни гипертоник-тар, эҫе көндәрҙә айырыуса һаҡланырға тейеш. «Һаҡмар», 20 ноябрь 2010.
ГИПЕРТОНИК II (Р: гипертонический; И.: hypertensive (patient); T.: yüksek tansiyonlu) c.
Гипертонияға мөнәсәбәтле. □ Гипертонический. Гипертоник ауырыу. ■ Миләш гипертоник сирҙән дә, витамин етешмәгәндән дә, шулай уҡ ҡандағы холестеринды кә-метеугә лә ярҙам итә. «Йәшлек», 21 апрель 2009.
180
сәнлеге боҙолоуына бәйле ҡатын-ҡыҙ ауырыуҙарын, шулай уҡ уларҙы дауалау һәм булдырмау ысулдарын өйрәнеүсе бүлеге.
□ Гинекология. / Гинекологический. Балалар гинекологияһы. Эндокринологик гинекология. Гинекология булеге. ■ Ҡырымда .. гинекология ауырыуҙарын дауалаусы шифахана бар. Р. Камал.
ГИПЕР... [рус. < гр. hyper] (Р.: гипер...; И.: hyper...; Т.: hiper...)
Ҡушма һүҙҙәрҙең «норманан артыҡ булыу» мәғәнәһен биргән тәүге өлөшө. □ Гипер... (первая часть сложных слов, вносящая значение «сверх нормы»). Гиперактив бала. Гипертония. Гипертонус.
ГИПЕРБОЛА I [рус. < гр. hyperbole] (Р: гипербола; И.: hyperbole; T.: abartma) и. әҙ.
Әҙәби әҫәрҙең тәьҫир көсөн арттырыу маҡсатында ниҙеңдер бер сифатын сиктән тыш арттырып күрһәтеү алымы. □ Гипербола. Гипербола алымын ҡулланыу. ■ Сағыштырыу һәм аллегория кеуек ук, гипербола троптарҙың иң боронғо төрҙәренән һанала. К. Әхмәтйәнов.
ГИПЕРБОЛА II [рус. < гр. hyperbole] (Р.: гипербола; И.: hyperbole; T.: hiperbol) и. мат.
Ҡыҫынҡы янға йәки дуғаға оҡшаған кәкре һыҙыҡ. □ Гипербола. Гипербола кусәре. Тигеҙ яҡлы гипербола. Киперт гиперболаһы.
ГИПЕРБОЛАЛЫ (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; T.: abartmalı) с. әҙ.
Гипербола (I) менән бирелгән. □ Гиперболический. Гиперболалы образ. Гиперболалы һурәтләу.
ГИПЕРБОЛИК I (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; hyperbolical; T.: abartılı) с. әҙ.
Гиперболаға (I) бәйле, мөнәсәбәтле.
□ Гиперболический. Гиперболик әкиәт. Ги-перболик сағыштырыуҙар. Гиперболик стиль.
ГИПЕРБОЛИК II (Р: гиперболический; И.: hyperbolic; hyperbolical; T.: hiperbolik) с. мат.
Гиперболаға (II) бәйле, мөнәсәбәтле.
□ Гиперболический. Гиперболик функция.
ГИПЕРЕМИЯ [рус. < гр. hyper ‘артыҡ, юғары’ + haima ‘ҡан’] (Р: гиперемия; И.: hyperaemia; T.: hiperemi) и. мед.
Ҡан әйләнеше системаһының бер өлөшөндә ҡан күләме артыу, ҡан тулышыу. □ Гиперемия. Артериаль гиперемия. Тире гиперемияһы. Ҡан йөрөшө әкренәйеуҙән булған вена гиперемияһы. Яһалма гиперемия.
ГИПЕРТЕРМАЛЬ (Р: гипертермальный; И.: hyperthermal; T.: hipertermal) с. мед.
Юғары температуралы. □ Гипертермальный. Гипертермаль минераль сығанаҡ. Ги-пертермаль ванна. Гипертермаль һыуҙар.
ГИПЕРТЕРМИИ (Р: гипертермальный; И.: hyperthermic; T.: hipertermik) с. мед.
1. Гипертермияға бәйле. □ Гипертермический. Гипертермик кома.
2. Гипертермияға хас. □ Гипертермический. Гипертермик синдром.
ГИПЕРТЕРМИЯ [рус. < гр. hyper ‘артыҡ, юғары’ + therme ‘йылылыҡ, эҫелек’] (Р: гипертермия; И.: hyperthermia; T.: hiper-termi) и. мед.
Кеше йәки хайуан организмының саманан тыш эҫенеүе. □ Гипертермия. Гипертермия сәбәптәре.
ГИПЕРТОНИК I (гипертонигы) [рус.] (Р: гипертоник; И.: hypertensive person; T.: yüksek tansiyonlu) и. һөйл.
Ҡан баҫымы юғары булған кеше. □ Гипертоник. Гипертониктарға табип кәңәштәре. Гипертониктарға тоҙҙо әҙерәк ҡулланырға кәңәш ителә. ■ Ҡан баҫымы юғары булған кешеләр, йәғни гипертоник-тар, эҫе көндәрҙә айырыуса һаҡланырға тейеш. «Һаҡмар», 20 ноябрь 2010.
ГИПЕРТОНИК II (Р: гипертонический; И.: hypertensive (patient); T.: yüksek tansiyonlu) c.
Гипертонияға мөнәсәбәтле. □ Гипертонический. Гипертоник ауырыу. ■ Миләш гипертоник сирҙән дә, витамин етешмәгәндән дә, шулай уҡ ҡандағы холестеринды кә-метеугә лә ярҙам итә. «Йәшлек», 21 апрель 2009.
180