Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 243
Поиск по словарям
ҒАҠИҠ
Ғаилә өсөн ныҡ тырышҡан, ғаиләһен үтә ныҡ яратҡан; ғаилә йәнле. □ Любящий свою семью. Ғаиләсел кеше.
ҒАИЛӘҮИ [ғәр. (Р.: семейный; И.: family; domestic; T.: ailelik) с.
Ғаиләгә хас, ғаиләнеке булған. □ Семейный. Ғаиләуи мираҫ. Ғаиләуи ғөрөф-ғәҙәт. Ғаиләуи байрам.
ҒАЙЙӘР [ғәр. (Р.: энергичный; И.: energetic; T.: gayur) с. диал.
Ғәйрәтле, дарманлы. □ Энергичный, задорный. Ғаййәр кеше. Ғаййәр егет.
ҒАЙН I [ғәр. сис] (Р.: тот же самый; И.: selfsame; T.: aynı) и. иҫк. кит.
Үҙе, нәҡ үҙе. □ Тот же самый, точно такой же, одинаковый, тождественный. ■ Мәжлескә инеусе — ғайн әҙәм ине, уны танып алдылар. Экспедиция материалдарынан.
ҒАЙН II [ғәр. о£] (Р.: гайн; И.: an Arabic letter; T: Arap alfabesinin 19. harfi)
Ғәрәп алфавитында ҡаты [ғ] өнөн аңлатҡан ун туғыҙынсы £ хәреф исеме. □ Гайн (название девятнадцатой буквы арабского алфавита, означающего твёрдый гортанный звук [ғ]). Мөғәллим таҡтаға ғайн хәрефен яҙып курһәтте.
ҒАЙСА ПӘЙҒӘМБӘР [ғәр. -фарс.
(Р: Иисус Христос; И.: Jesus Christ; T: İsa) и. дини.
Пәйғәмбәрҙәрҙең береһе (христиан ди-нендәге Иисус Христостыц Ислам динендәге сағылышы тип ҡарала). □ Пророк Иисус Христос. ■ Ҡөрьән буйынса, Мөхәммәт пәй-ғәмбәрҙец тыуасағы һәм Алла илсеһе булараҡ ғәрәптәргә киләсәге Ғайса пәйғәмбәр тарафынан әйтеп ҡалдырылған, имеш. Ҡөрьән тәфсире.
ҒАЙРАМ и. диал. ҡар. һыуһын. ■ Бесән саптыҡ, ғайрам баҫтыҡ — беҙ уҙебеҙ ҡайтыуҙа. Халыҡ ижадынан.
ҒАЙӘР [ғәр. jj^] (Р.: усердный; И.: zealous; T: gayur) с. диал.
1. Тырыш. □ Усердный, очень старательный. Ғайәр эш. ■ Ғайәр ине куҙҙәре,
уткер ине һуҙҙәре; йөҙө генә асылды, тормош менән баҫылды. Халыҡ ижадынан.
2. Уҫал, ныҡышмалы. □ Ревностный, яростный; ярый; фанатичный. Ғайәр ҡараш.
ҒАЙӘТ [ғәр. р. иҫк. ҡар. ғәйәт.
■ Эй, әсәм, бер хариф курҙем, атайым тип ғайәт алдандым. М. Өмөтбаев. Йыһанда дәрәжә, мал — нәфсе өсөн ғайәт куркәм ул. Ә. Ҡарғалы.
ҒАҠ [ғәр. 3^] (Р: непокорный; И.: rebellious; T: asi) с. иҫк. кит.
Буйһонмаҫ, баш эймәҫ; боласыл (кеше). □ Непокорный, непослушный, упрямый, своевольный.
ҒАҠАИД [ғәр. ûjUc] (Р: убеждение; И.: belief; conviction; faith; T: akait) и. иҫк.
1. Инаныу, ышаныу. □ Вера, убеждение; воззрение. Ислам ғаҡаиды.
2. Дини фән исеме. □ Название учебной дисциплины. Ғаҡаид дәресе уҡытылды мәҙрәсәлә.
3. Иҫбатлау, ҡараш. □ Теория, догма. Ғаҡаидын иҫбатлау.
4. Теге йәки был йәмғиәтте, синыфты, сәйәси фирҡәне ҡылыҡһырлаған ҡараштар, идеялар системаһы. □ Идеология. Ширкәт ғаҡаиды.
ҒАҠАР [ғәр. (Р: недвижимость; И: real estate; property, realty; T: akar) и.
Йорт-ерҙән ғибәрәт булған милек; аяҡһыҙ мал. □ Недвижимость, һуңғы йылдарҙа Хәким ғаҡар менән булышты.
ҒАҠИБ [ғәр. I (Р: последний; И.: last; T: akıbet) с. иҫк. кит.
Һуңғы. □ Последний.
ҒАҠИБӘТ [ғәр. (р.: исход; И.: end; T: akıbet) и. иҫк. кит.
Ниҙецдер аҙағы, ахыры. □ Исход, конец. Эштец ғаҡибәте.
ҒАҠИДӘ [ғәр. (Р: верование; И.: faith; T: akide) и. иҫк. кит.
Дини ышаныс нигеҙе; иман. □ Верование, религиозное убеждение, догмат, догма. Ғаҡидәһе юлдаш булһын!
ҒАҠИҠ (ғаҡиғы) и. мин. ҡар. аҡыҡ.
243
Ғаилә өсөн ныҡ тырышҡан, ғаиләһен үтә ныҡ яратҡан; ғаилә йәнле. □ Любящий свою семью. Ғаиләсел кеше.
ҒАИЛӘҮИ [ғәр. (Р.: семейный; И.: family; domestic; T.: ailelik) с.
Ғаиләгә хас, ғаиләнеке булған. □ Семейный. Ғаиләуи мираҫ. Ғаиләуи ғөрөф-ғәҙәт. Ғаиләуи байрам.
ҒАЙЙӘР [ғәр. (Р.: энергичный; И.: energetic; T.: gayur) с. диал.
Ғәйрәтле, дарманлы. □ Энергичный, задорный. Ғаййәр кеше. Ғаййәр егет.
ҒАЙН I [ғәр. сис] (Р.: тот же самый; И.: selfsame; T.: aynı) и. иҫк. кит.
Үҙе, нәҡ үҙе. □ Тот же самый, точно такой же, одинаковый, тождественный. ■ Мәжлескә инеусе — ғайн әҙәм ине, уны танып алдылар. Экспедиция материалдарынан.
ҒАЙН II [ғәр. о£] (Р.: гайн; И.: an Arabic letter; T: Arap alfabesinin 19. harfi)
Ғәрәп алфавитында ҡаты [ғ] өнөн аңлатҡан ун туғыҙынсы £ хәреф исеме. □ Гайн (название девятнадцатой буквы арабского алфавита, означающего твёрдый гортанный звук [ғ]). Мөғәллим таҡтаға ғайн хәрефен яҙып курһәтте.
ҒАЙСА ПӘЙҒӘМБӘР [ғәр. -фарс.
(Р: Иисус Христос; И.: Jesus Christ; T: İsa) и. дини.
Пәйғәмбәрҙәрҙең береһе (христиан ди-нендәге Иисус Христостыц Ислам динендәге сағылышы тип ҡарала). □ Пророк Иисус Христос. ■ Ҡөрьән буйынса, Мөхәммәт пәй-ғәмбәрҙец тыуасағы һәм Алла илсеһе булараҡ ғәрәптәргә киләсәге Ғайса пәйғәмбәр тарафынан әйтеп ҡалдырылған, имеш. Ҡөрьән тәфсире.
ҒАЙРАМ и. диал. ҡар. һыуһын. ■ Бесән саптыҡ, ғайрам баҫтыҡ — беҙ уҙебеҙ ҡайтыуҙа. Халыҡ ижадынан.
ҒАЙӘР [ғәр. jj^] (Р.: усердный; И.: zealous; T: gayur) с. диал.
1. Тырыш. □ Усердный, очень старательный. Ғайәр эш. ■ Ғайәр ине куҙҙәре,
уткер ине һуҙҙәре; йөҙө генә асылды, тормош менән баҫылды. Халыҡ ижадынан.
2. Уҫал, ныҡышмалы. □ Ревностный, яростный; ярый; фанатичный. Ғайәр ҡараш.
ҒАЙӘТ [ғәр. р. иҫк. ҡар. ғәйәт.
■ Эй, әсәм, бер хариф курҙем, атайым тип ғайәт алдандым. М. Өмөтбаев. Йыһанда дәрәжә, мал — нәфсе өсөн ғайәт куркәм ул. Ә. Ҡарғалы.
ҒАҠ [ғәр. 3^] (Р: непокорный; И.: rebellious; T: asi) с. иҫк. кит.
Буйһонмаҫ, баш эймәҫ; боласыл (кеше). □ Непокорный, непослушный, упрямый, своевольный.
ҒАҠАИД [ғәр. ûjUc] (Р: убеждение; И.: belief; conviction; faith; T: akait) и. иҫк.
1. Инаныу, ышаныу. □ Вера, убеждение; воззрение. Ислам ғаҡаиды.
2. Дини фән исеме. □ Название учебной дисциплины. Ғаҡаид дәресе уҡытылды мәҙрәсәлә.
3. Иҫбатлау, ҡараш. □ Теория, догма. Ғаҡаидын иҫбатлау.
4. Теге йәки был йәмғиәтте, синыфты, сәйәси фирҡәне ҡылыҡһырлаған ҡараштар, идеялар системаһы. □ Идеология. Ширкәт ғаҡаиды.
ҒАҠАР [ғәр. (Р: недвижимость; И: real estate; property, realty; T: akar) и.
Йорт-ерҙән ғибәрәт булған милек; аяҡһыҙ мал. □ Недвижимость, һуңғы йылдарҙа Хәким ғаҡар менән булышты.
ҒАҠИБ [ғәр. I (Р: последний; И.: last; T: akıbet) с. иҫк. кит.
Һуңғы. □ Последний.
ҒАҠИБӘТ [ғәр. (р.: исход; И.: end; T: akıbet) и. иҫк. кит.
Ниҙецдер аҙағы, ахыры. □ Исход, конец. Эштец ғаҡибәте.
ҒАҠИДӘ [ғәр. (Р: верование; И.: faith; T: akide) и. иҫк. кит.
Дини ышаныс нигеҙе; иман. □ Верование, религиозное убеждение, догмат, догма. Ғаҡидәһе юлдаш булһын!
ҒАҠИҠ (ғаҡиғы) и. мин. ҡар. аҡыҡ.
243