Академический словарь башкирского языка. Том III. Страница 89
Поиск по словарям
ВЕЛОТРЕК
Антарктида ҡарҙарында, Урта Азия һәм Ғәрәбстан ҡомлоҡтарында уҙен тиңһеҙ итеп танытҡан. «Йәшлек», 18 ғинуар 2011.
ВЕКСЕЛЬ [рус. < нем. Wechsel} (Р.: вексель; И.: promissory note; T.: fatura) и.
Алған аҡсаның тейешле ваҡытта түлә-нәсәген күрһәткән йөкләмә ҡағыҙы, документ. □ Вексель./ Вексельный. Вексель буйынса туләу. Вексель менән талап итеу. Вексель курсы. Вексель протесы. Вексель эйәһе. Ябай вексель. Вексель тотоусы. Вексель биреусе.
ВЕКТОР [рус. < лат. vector} (Р: вектор; И.: vector; T.: vektör) и.
1. мат. Йүнәлеше, оҙонлоғо билдәле булған һәм уҡ рәүешендә күрһәтелгән тура һыҙыҡ. □ Вектор. / Векторный. Ел тиҙлеге векторы. Вектор арауыҡ. Вектор улсәм. Вектор дәумәле.
2. Нимәнеңдер төп үҫеш йүнәлеше.
□ Вектор (основное направление развития чего-л.). Предприятиеның уҫеш векторы.
3. Молекуляр генетикала ят гендарҙы алырға әҙер булған ДНК молекулаһы.
□ Вектор.
ВЕКТОР ИҪӘПЛӘҮ (Р: векторное исчисление; И.: vector calculus; T.: vektör hesabı) и. мат.
Математиканың векторҙар менән башҡарылған операцияларҙы өйрәнеүсе бер бүлеге. □ Векторное исчисление.
ВЕЛО... [рус. < лат. velox} (Р: вело-; И.: bicycle; T.: bisiklet)
Ҡушма һүҙҙәрҙең «велосипед» мәғәнәһен биргән тәүге өлөшө. □ Вело... (первая часть сложных слов, вносящая значение «велосипед»). Велозавод. Велокамера. Велокоманда. Велокросс. Веломобиль. Веломотоуҙыш. Велотур. Велофигурист.
ВЕЛОБОЛ [рус. < лат. velox + ингл. ball ‘туп’] (Р: велобол; И.: cycle ball; T.: bisiklet futbolu) и. спорт.
Велосипедсыларҙың туп менән командалы ярышы. □ Велобол. Велобол ярышын ҡарау. Велобол ярышын уткәреу.
ВЕЛОДРОМ [рус. < лат. velox + dromos ‘ярыш урыны’] (Р: велодром; И.: velodrome; T.: velodrom) и. спорт.
Велосипедта ярышыу һәм күнекмә үткәреү өсөн махсус эшләнгән ҡоролма. □ Велодром. Велодромға барыу. Велодромға йөрөу.
ВЕЛОМОБИЛЬ [рус. < лат. velox + ингл. mobile ‘хәрәкәтсән’] (Р: веломобиль; И.: velomobile; T.: velomobile) и.
Аяҡ менән хәрәкәт иттереүсе бер нисә тәгәрмәсле транспорт сараһы, велосипедтың бер төрө. □ Веломобиль. Ике урынлы веломобиль. Спорт веломобиле.
ВЕЛОСИПЕД [рус. < фр. velocipede < лат. velox + pes (pedis) ‘аяҡ’] (Р: велосипед; И.: bicycle; cycle; T.: bisiklet) и.
Аяҡтар ярҙамында хәрәкәткә килтерелә торған ике йәки өс тәгәрмәсле транспорт сараһы. □ Велосипед. Балалар велосипеды. Ярыш велосипеды. Велосипед камераһы. Велосипед менән йөрөу. Велосипед педале. ■ Бында ыңғайлаған Хөсәйенов иптәш, .. велосипедын ситәнгә һөйәп ҡалдырып, шунда уҡ көтөп торған ҡыҙыл билле матайына атланды ла ғыжылдатып газ бирҙе. Й. Солтанов.
ВЕЛОСИПЕДСЫ (Р: велосипедист; И.: bicyclist, cyclist; T.: bisikletçi) и.
Велосипедта йөрөүсе. □ Велосипедист. Велосипедсылар ярышы. Йәш велосипедсылар ҡатнашты. Ҡалаға терәлеп торған урманда велосипедсылар өсөн махсус юлдар һалынған.
ВЕЛОСПОРТ [рус. < лат. velox + ингл. sport} (Р: велоспорт; И.: cycle racing; T.: bisiklet sporu) и. спорт.
Велосипед ярышы, шулай уҡ велосипед менән туп уйнау ярышы. □ Велоспорт. Ве-лоспортта ҡатнашыу. Велоспортта призлы урын алыу. Велоспорт буйынса йәш уҫмерҙәр һәм ҡыҙҙар араһында ярыш уткәрелде.
ВЕЛОТРЕК [рус. < лат. velox + ингл. track ‘юл’] (Р: велотрек; И.: cycle track; T.: bisiklet pisti) и. спорт.
Велосипедта күнекмәләр һәм ярыштар үткәреү өсөн эшләнелгән овал форма
89
Антарктида ҡарҙарында, Урта Азия һәм Ғәрәбстан ҡомлоҡтарында уҙен тиңһеҙ итеп танытҡан. «Йәшлек», 18 ғинуар 2011.
ВЕКСЕЛЬ [рус. < нем. Wechsel} (Р.: вексель; И.: promissory note; T.: fatura) и.
Алған аҡсаның тейешле ваҡытта түлә-нәсәген күрһәткән йөкләмә ҡағыҙы, документ. □ Вексель./ Вексельный. Вексель буйынса туләу. Вексель менән талап итеу. Вексель курсы. Вексель протесы. Вексель эйәһе. Ябай вексель. Вексель тотоусы. Вексель биреусе.
ВЕКТОР [рус. < лат. vector} (Р: вектор; И.: vector; T.: vektör) и.
1. мат. Йүнәлеше, оҙонлоғо билдәле булған һәм уҡ рәүешендә күрһәтелгән тура һыҙыҡ. □ Вектор. / Векторный. Ел тиҙлеге векторы. Вектор арауыҡ. Вектор улсәм. Вектор дәумәле.
2. Нимәнеңдер төп үҫеш йүнәлеше.
□ Вектор (основное направление развития чего-л.). Предприятиеның уҫеш векторы.
3. Молекуляр генетикала ят гендарҙы алырға әҙер булған ДНК молекулаһы.
□ Вектор.
ВЕКТОР ИҪӘПЛӘҮ (Р: векторное исчисление; И.: vector calculus; T.: vektör hesabı) и. мат.
Математиканың векторҙар менән башҡарылған операцияларҙы өйрәнеүсе бер бүлеге. □ Векторное исчисление.
ВЕЛО... [рус. < лат. velox} (Р: вело-; И.: bicycle; T.: bisiklet)
Ҡушма һүҙҙәрҙең «велосипед» мәғәнәһен биргән тәүге өлөшө. □ Вело... (первая часть сложных слов, вносящая значение «велосипед»). Велозавод. Велокамера. Велокоманда. Велокросс. Веломобиль. Веломотоуҙыш. Велотур. Велофигурист.
ВЕЛОБОЛ [рус. < лат. velox + ингл. ball ‘туп’] (Р: велобол; И.: cycle ball; T.: bisiklet futbolu) и. спорт.
Велосипедсыларҙың туп менән командалы ярышы. □ Велобол. Велобол ярышын ҡарау. Велобол ярышын уткәреу.
ВЕЛОДРОМ [рус. < лат. velox + dromos ‘ярыш урыны’] (Р: велодром; И.: velodrome; T.: velodrom) и. спорт.
Велосипедта ярышыу һәм күнекмә үткәреү өсөн махсус эшләнгән ҡоролма. □ Велодром. Велодромға барыу. Велодромға йөрөу.
ВЕЛОМОБИЛЬ [рус. < лат. velox + ингл. mobile ‘хәрәкәтсән’] (Р: веломобиль; И.: velomobile; T.: velomobile) и.
Аяҡ менән хәрәкәт иттереүсе бер нисә тәгәрмәсле транспорт сараһы, велосипедтың бер төрө. □ Веломобиль. Ике урынлы веломобиль. Спорт веломобиле.
ВЕЛОСИПЕД [рус. < фр. velocipede < лат. velox + pes (pedis) ‘аяҡ’] (Р: велосипед; И.: bicycle; cycle; T.: bisiklet) и.
Аяҡтар ярҙамында хәрәкәткә килтерелә торған ике йәки өс тәгәрмәсле транспорт сараһы. □ Велосипед. Балалар велосипеды. Ярыш велосипеды. Велосипед камераһы. Велосипед менән йөрөу. Велосипед педале. ■ Бында ыңғайлаған Хөсәйенов иптәш, .. велосипедын ситәнгә һөйәп ҡалдырып, шунда уҡ көтөп торған ҡыҙыл билле матайына атланды ла ғыжылдатып газ бирҙе. Й. Солтанов.
ВЕЛОСИПЕДСЫ (Р: велосипедист; И.: bicyclist, cyclist; T.: bisikletçi) и.
Велосипедта йөрөүсе. □ Велосипедист. Велосипедсылар ярышы. Йәш велосипедсылар ҡатнашты. Ҡалаға терәлеп торған урманда велосипедсылар өсөн махсус юлдар һалынған.
ВЕЛОСПОРТ [рус. < лат. velox + ингл. sport} (Р: велоспорт; И.: cycle racing; T.: bisiklet sporu) и. спорт.
Велосипед ярышы, шулай уҡ велосипед менән туп уйнау ярышы. □ Велоспорт. Ве-лоспортта ҡатнашыу. Велоспортта призлы урын алыу. Велоспорт буйынса йәш уҫмерҙәр һәм ҡыҙҙар араһында ярыш уткәрелде.
ВЕЛОТРЕК [рус. < лат. velox + ингл. track ‘юл’] (Р: велотрек; И.: cycle track; T.: bisiklet pisti) и. спорт.
Велосипедта күнекмәләр һәм ярыштар үткәреү өсөн эшләнелгән овал форма
89