Рус
Баш
Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 367
Поиск по словарям
КАНТЛАУ
КАННИБАЛЛЫҠ (каннибаллығы) (Р.: каннибализм; И.: cannibalism; T.: yamyamlık) и.
1. Кеше ашау хәле. □ Каннибализм. / Каннибальский. Каннибаллыҡ осраҡтары.
2. кусм. Вәхшилек, яуызлыҡ. □ Каннибализм (зверство). / Каннибальский. Каннибаллыҡ ҡылыу.
КАНОН [рус. < гр. kanon 'ҡағиҙә’] (Р: канон; И.: canon; T.: kanon) и.
1. дини. Сиркәү тарафынан изге тип ҡабул ителгән дини китаптар йыйылмаһы. □ Канон.
2. муз. Музыкаль теманы төрлө тауыштар менән бер-бер артлы ҡабатлап йырлау. □ Канон (повторение музыкальной темы разными, последовательно вступающими друг за другом голосами). Канон менән йырлау.
КАНОНАДА [рус. < фр. canonade] (Р: канонада; И.: cannonade; T: top ateşi) и. хәрби.
Күп туптарҙан бер туҡтауһыҙ алып барылған атыш. □ Канонада. Артиллерия канонадаһы. ■ Бик оҙаҡ булып тойолған бер нисә минутлыҡ канонада ваҡытында ҡолаҡтары тонған Ғабдулла һаҡланып ҡына башын ҡалҡытты. Ғ. Әхмәтшин. Мәр-хумдец кәуҙәһен ҡәбергә төшөргәс, винтовка һәм автоматтарҙан өс мәртәбә бирелгән залп тауышы, урман тынлығын йыртып, бик алыҫтан ишетелгән артиллерия канонадаһына барып ҡушылды. «Башҡортостан ҡыҙы», № 5, 2002.
КАНОНЕРКА [рус. < фр. сапоппгеге] (Р: канонерка; И.: gun boat; T.: topçeker, gambot) и. хәрби.
Урта ҙурлыҡтағы бер нисә туплы бәләкәй хәрби карап (яр буйында ҡулланыла). □ Канонерка. Канонерканан һөжум итеу.
КАНОНИК [рус. < лат. canonicus] (Р: каноник; И.: canon; T.: kilise heyeti üyesi) и. дини.
Католик соборындағы рухани. □ Каноник.
КАНОНИР [рус. < нем. Kanonier] (Р: канонир; И.: gunner; T.: topçu) и. хәрби.
1917 йылға тиклем Рәсәй армияһында һәм әлеге көндә ҡайһы бер илдәрҙә артиллерия һалдаты. □ Канонир; пушкарь. Канонир булыу.
КАНОЭ [рус. < исп. сапоа] (Р: каноэ; И.: canoe; T.: kano) и. спорт.
Бер аяҡҡа тубыҡланып, һыңар ишкәк менән ишә торған спорт кәмәһе. □ Каноэ. Каноэларҙа ярышыу.
КАНТ [рус. < нем. Kante] (Р: кант; И.: edging; piping; T.: zıh) и.
Кейем ситенә йәки йөйгә ҡыҫтырып тегелгән тар таҫма; ҡайма. □ Кант, окантовка (краёв, швов одежды). Кулдәкте кант менән биҙәу. Кант һалыу.
КАНТАТА [рус. < лат. cantare ‘йырлау’] (Р: кантата; И.: Cantata; T.: kantat) и.
1. муз. Оркестр ҡатнашлығында хор менән йәки яңғыҙ йырлана торған тантаналы ҙур музыкаль әҫәр. □ Кантата (музыкальное произведение). М Композиторҙар бынамын тигән симфониялар, кантаталар, ораториялар, опералар, балеттар, хор йырҙары һәм башҡа әҫәрҙәр ижад иттеләр. Картотека фондынан. Заманыбыҙ башҡорт композиторҙары тарафынан куп һанлы романстарҙа һәм йырҙарҙа, инструменталь, хор әҫәрҙәрендә һәм кантаталарҙа йырлана. Т. Әхмәҙиев.
2. әҙ. Тантаналы лирик шиғыр. □ Кантата (лирическое стихотворение). Кантата яҙыу. Кантата уҡыу.
КАНТИЛЕНА [рус. < ит. cantilena ‘йырлау’] (Р: кантилена; И.: cantilena; T: melodi) и. муз.
һалмаҡ моңло көй. □ Кантилена. Көйҙө башҡарыусыға кантилена етешмәй.
КАНТИР (Р: небольшая лопата; И.: small spade; T: küçük kürek) и. диал.
Бәләкәй кәрәк. □ Небольшая лопата. Кантир менән ҡаҙып алыу. һарына тамырын кантир менән соҡоп алыу.
КАНТКОМ [рус. кантонный комитет] (Р: кантком; И.: canton committee; T: Kanton komitesi) и. иҫк.
Кантон комитеты. □ Кантком. Канткомға инеу. Кантком тәртиптәре.
КАНТЛАУ I (кантла-) (Р: кантовать; И.: edge; T: çerçevelemek) ҡ.
Кант ҡуйыу, кант тегеү. □ Кантовать, обшивать, окаймлять кантом. Кантлап алыу.
367
КАННИБАЛЛЫҠ (каннибаллығы) (Р.: каннибализм; И.: cannibalism; T.: yamyamlık) и.
1. Кеше ашау хәле. □ Каннибализм. / Каннибальский. Каннибаллыҡ осраҡтары.
2. кусм. Вәхшилек, яуызлыҡ. □ Каннибализм (зверство). / Каннибальский. Каннибаллыҡ ҡылыу.
КАНОН [рус. < гр. kanon 'ҡағиҙә’] (Р: канон; И.: canon; T.: kanon) и.
1. дини. Сиркәү тарафынан изге тип ҡабул ителгән дини китаптар йыйылмаһы. □ Канон.
2. муз. Музыкаль теманы төрлө тауыштар менән бер-бер артлы ҡабатлап йырлау. □ Канон (повторение музыкальной темы разными, последовательно вступающими друг за другом голосами). Канон менән йырлау.
КАНОНАДА [рус. < фр. canonade] (Р: канонада; И.: cannonade; T: top ateşi) и. хәрби.
Күп туптарҙан бер туҡтауһыҙ алып барылған атыш. □ Канонада. Артиллерия канонадаһы. ■ Бик оҙаҡ булып тойолған бер нисә минутлыҡ канонада ваҡытында ҡолаҡтары тонған Ғабдулла һаҡланып ҡына башын ҡалҡытты. Ғ. Әхмәтшин. Мәр-хумдец кәуҙәһен ҡәбергә төшөргәс, винтовка һәм автоматтарҙан өс мәртәбә бирелгән залп тауышы, урман тынлығын йыртып, бик алыҫтан ишетелгән артиллерия канонадаһына барып ҡушылды. «Башҡортостан ҡыҙы», № 5, 2002.
КАНОНЕРКА [рус. < фр. сапоппгеге] (Р: канонерка; И.: gun boat; T.: topçeker, gambot) и. хәрби.
Урта ҙурлыҡтағы бер нисә туплы бәләкәй хәрби карап (яр буйында ҡулланыла). □ Канонерка. Канонерканан һөжум итеу.
КАНОНИК [рус. < лат. canonicus] (Р: каноник; И.: canon; T.: kilise heyeti üyesi) и. дини.
Католик соборындағы рухани. □ Каноник.
КАНОНИР [рус. < нем. Kanonier] (Р: канонир; И.: gunner; T.: topçu) и. хәрби.
1917 йылға тиклем Рәсәй армияһында һәм әлеге көндә ҡайһы бер илдәрҙә артиллерия һалдаты. □ Канонир; пушкарь. Канонир булыу.
КАНОЭ [рус. < исп. сапоа] (Р: каноэ; И.: canoe; T.: kano) и. спорт.
Бер аяҡҡа тубыҡланып, һыңар ишкәк менән ишә торған спорт кәмәһе. □ Каноэ. Каноэларҙа ярышыу.
КАНТ [рус. < нем. Kante] (Р: кант; И.: edging; piping; T.: zıh) и.
Кейем ситенә йәки йөйгә ҡыҫтырып тегелгән тар таҫма; ҡайма. □ Кант, окантовка (краёв, швов одежды). Кулдәкте кант менән биҙәу. Кант һалыу.
КАНТАТА [рус. < лат. cantare ‘йырлау’] (Р: кантата; И.: Cantata; T.: kantat) и.
1. муз. Оркестр ҡатнашлығында хор менән йәки яңғыҙ йырлана торған тантаналы ҙур музыкаль әҫәр. □ Кантата (музыкальное произведение). М Композиторҙар бынамын тигән симфониялар, кантаталар, ораториялар, опералар, балеттар, хор йырҙары һәм башҡа әҫәрҙәр ижад иттеләр. Картотека фондынан. Заманыбыҙ башҡорт композиторҙары тарафынан куп һанлы романстарҙа һәм йырҙарҙа, инструменталь, хор әҫәрҙәрендә һәм кантаталарҙа йырлана. Т. Әхмәҙиев.
2. әҙ. Тантаналы лирик шиғыр. □ Кантата (лирическое стихотворение). Кантата яҙыу. Кантата уҡыу.
КАНТИЛЕНА [рус. < ит. cantilena ‘йырлау’] (Р: кантилена; И.: cantilena; T: melodi) и. муз.
һалмаҡ моңло көй. □ Кантилена. Көйҙө башҡарыусыға кантилена етешмәй.
КАНТИР (Р: небольшая лопата; И.: small spade; T: küçük kürek) и. диал.
Бәләкәй кәрәк. □ Небольшая лопата. Кантир менән ҡаҙып алыу. һарына тамырын кантир менән соҡоп алыу.
КАНТКОМ [рус. кантонный комитет] (Р: кантком; И.: canton committee; T: Kanton komitesi) и. иҫк.
Кантон комитеты. □ Кантком. Канткомға инеу. Кантком тәртиптәре.
КАНТЛАУ I (кантла-) (Р: кантовать; И.: edge; T: çerçevelemek) ҡ.
Кант ҡуйыу, кант тегеү. □ Кантовать, обшивать, окаймлять кантом. Кантлап алыу.
367