Рус
Баш
Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 376
Поиск по словарям
КАРДИОИДА
2. Йөрәк эшмәкәрлегенән килгән күкрәк һелкенеүенең график һүрәте. □ Кардиография (графика). Кардиографияны тикшереү.
КАРДИОИДА [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’] (Р.: кардиоида; И.: cardioid, heart shaped curve; T.: kardioit) и. мат.
Алгебра өлкәһендәге дүртенсе дәрәжәләге кәкре һыҙыҡ төрө (йөрәккә оҡшаған). □ Кардиоида. Кардиоида һыҙыу.
КАРДИОЛОГ [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’ + logos] (Р.: кардиолог; И.: cardiologist; T.: kar-dioloji uzmanı) и. мед.
Йөрәк ауырыуҙары табибы. □ Кардиолог. Кардиологҡа күренеү. Кардиолог кәцәше.
КАРДИОЛОГИЯ [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’ + logia] (Р: кардиология; И.: cardiology; T.: kardiyoloji) и.
Медицинаның йөрәк, ҡан тамырҙары ауырыуҙарын булдырмау һәм дауалау ысулдарын өйрәнеүсе бүлеге. □ Кардиология. / Кардиологический. Кардиология бүлегендә дауаланыу. Кардиология үҙәге. Кардиология шифаханаһы.
КАРҘЫ и. диал. ҡар. саңдау.
КАРЕ I [рус. < фр. сагге] (Р: каре; И.: square; T.: kare) и. хәрби.
XIX быуат уртаһына тиклем атлылар һөжүмен бөтә яҡтан да кире ҡағыу маҡсаты менән йәйәүле ғәскәр һалдаттарын дүртмөйөшләп теҙеү. □ Каре (боевое построение пехоты четырёхугольником).
КАРЕ II [рус. < фр. carre] (Р: каре; И.: style of women’s hair-do; T.: kare) и.
1. Ҡатын-ҡыҙҙарҙың причёскаһы төрө. Каре (стиль дамской стрижки). Сәсте каре итеп киҫтереү.
2. Ҡатын-ҡыҙҙар күлдәгенең дүртмөйөш яға уйымы. □ Каре (квадратный вырез ворота женского платья).
КАРЕЛ (Р: карел; И.: Karel; Karelian; T.: Karelyah) и. этн.
Фин телдәренең береһендә һөйләшкән Карелияның төп халҡы һәм шул халыҡтың бер кешеһе. □ Карел. / Карельский. Карел халҡы. Карел ҡатыны. Карел теле.
КАРЕЛ ҠАЙЫНЫ (Р: карельская берёза; И.: Karelian birch; T.: Karelya huşu) и. бот.
Карелияла таралған ҡайындың бөр төрө. □ Карельская берёза (лат. Betula verrucosa).
КАРЕТА [рус. < пол. kareta] и. кар. көймә. И Беҙҙец карета менән йөк арбаһын паромға индерә башланылар, ә үҙебеҙгә еңел йөрөй торған ҙур кәмә бирҙеләр. Картотека фондынан.
КАРЕТКА [рус.] (Р: каретка; И.: carriage, frame; T.: şaryo) и.
Ҡайһы бер механизмдарҙың шыуып йөрөүсе өлөшө (яҙыу, бәйләү машинкаларында). □ Каретка.
КАРИАТИДА [рус. < гр. karyatis] (Р: кариатида; И.: caryatid; T.: kadın şeklindeki taş sütun) и. архит.
Ҡатын-ҡыҙ рәүешендәге терәк скульптура, колонна. □ Кариатида. Боронғо грек кариатидалары. Мәрмәр кариатида.
КАРИЕС [рус. < лат. caries ‘серек’] (Р: кариес; И.: tooth decay; T.: diş çürümesi) и. мед.
Теш һөйәгендәге ҡаты туҡыманың сереүе. □ Кариес. Теш кариесы. Тәрән кариес. Киҫкен кариес. Кариестан дауалау.
КАРИЕСЛЫ (Р: кариозный; И.: carious; T: irinli, çürük) с. мед.
Кариес булған, серегән. □ Кариозный. Кариеслы теш. Кариеслы ҡыуышлыҡ.
КАРИКАТУРА [рус. < ит. сапсаге ‘артыҡ тейәү’] (Р: карикатура; И.: caricature; cartoon; T: karikatür) и.
1. Сатирик йәки юмористик характерҙағы рәсем, һүрәт. □ Карикатура (рисунок). / Карикатурный. ■ Ул [Р. Ғүмәров] яһаған ҡыҙыҡлы карикатуралар һалдаттарҙың күңелен күтәрә, дошманға ҡарата нәфрәттәрен көсәйтә. Картотека фондынан. Стеналарға йыуан ҡорһаҡлы буржуйҙарҙы мыҫҡыл итеп эшләнгән төрлө карикатуралар, һүрәттәр һәм плакаттар йәбештерелгән. Я. Хамматов.
2. күсм. Ысынбарлыҡҡа тап килмәгән, көлкөлө килеп сыҡҡан оҡшашлыҡ. □ Карикатура (смешное, убогое подобие кого-л., чего-л.).
376
2. Йөрәк эшмәкәрлегенән килгән күкрәк һелкенеүенең график һүрәте. □ Кардиография (графика). Кардиографияны тикшереү.
КАРДИОИДА [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’] (Р.: кардиоида; И.: cardioid, heart shaped curve; T.: kardioit) и. мат.
Алгебра өлкәһендәге дүртенсе дәрәжәләге кәкре һыҙыҡ төрө (йөрәккә оҡшаған). □ Кардиоида. Кардиоида һыҙыу.
КАРДИОЛОГ [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’ + logos] (Р.: кардиолог; И.: cardiologist; T.: kar-dioloji uzmanı) и. мед.
Йөрәк ауырыуҙары табибы. □ Кардиолог. Кардиологҡа күренеү. Кардиолог кәцәше.
КАРДИОЛОГИЯ [рус. < гр. kardia ‘йөрәк’ + logia] (Р: кардиология; И.: cardiology; T.: kardiyoloji) и.
Медицинаның йөрәк, ҡан тамырҙары ауырыуҙарын булдырмау һәм дауалау ысулдарын өйрәнеүсе бүлеге. □ Кардиология. / Кардиологический. Кардиология бүлегендә дауаланыу. Кардиология үҙәге. Кардиология шифаханаһы.
КАРҘЫ и. диал. ҡар. саңдау.
КАРЕ I [рус. < фр. сагге] (Р: каре; И.: square; T.: kare) и. хәрби.
XIX быуат уртаһына тиклем атлылар һөжүмен бөтә яҡтан да кире ҡағыу маҡсаты менән йәйәүле ғәскәр һалдаттарын дүртмөйөшләп теҙеү. □ Каре (боевое построение пехоты четырёхугольником).
КАРЕ II [рус. < фр. carre] (Р: каре; И.: style of women’s hair-do; T.: kare) и.
1. Ҡатын-ҡыҙҙарҙың причёскаһы төрө. Каре (стиль дамской стрижки). Сәсте каре итеп киҫтереү.
2. Ҡатын-ҡыҙҙар күлдәгенең дүртмөйөш яға уйымы. □ Каре (квадратный вырез ворота женского платья).
КАРЕЛ (Р: карел; И.: Karel; Karelian; T.: Karelyah) и. этн.
Фин телдәренең береһендә һөйләшкән Карелияның төп халҡы һәм шул халыҡтың бер кешеһе. □ Карел. / Карельский. Карел халҡы. Карел ҡатыны. Карел теле.
КАРЕЛ ҠАЙЫНЫ (Р: карельская берёза; И.: Karelian birch; T.: Karelya huşu) и. бот.
Карелияла таралған ҡайындың бөр төрө. □ Карельская берёза (лат. Betula verrucosa).
КАРЕТА [рус. < пол. kareta] и. кар. көймә. И Беҙҙец карета менән йөк арбаһын паромға индерә башланылар, ә үҙебеҙгә еңел йөрөй торған ҙур кәмә бирҙеләр. Картотека фондынан.
КАРЕТКА [рус.] (Р: каретка; И.: carriage, frame; T.: şaryo) и.
Ҡайһы бер механизмдарҙың шыуып йөрөүсе өлөшө (яҙыу, бәйләү машинкаларында). □ Каретка.
КАРИАТИДА [рус. < гр. karyatis] (Р: кариатида; И.: caryatid; T.: kadın şeklindeki taş sütun) и. архит.
Ҡатын-ҡыҙ рәүешендәге терәк скульптура, колонна. □ Кариатида. Боронғо грек кариатидалары. Мәрмәр кариатида.
КАРИЕС [рус. < лат. caries ‘серек’] (Р: кариес; И.: tooth decay; T.: diş çürümesi) и. мед.
Теш һөйәгендәге ҡаты туҡыманың сереүе. □ Кариес. Теш кариесы. Тәрән кариес. Киҫкен кариес. Кариестан дауалау.
КАРИЕСЛЫ (Р: кариозный; И.: carious; T: irinli, çürük) с. мед.
Кариес булған, серегән. □ Кариозный. Кариеслы теш. Кариеслы ҡыуышлыҡ.
КАРИКАТУРА [рус. < ит. сапсаге ‘артыҡ тейәү’] (Р: карикатура; И.: caricature; cartoon; T: karikatür) и.
1. Сатирик йәки юмористик характерҙағы рәсем, һүрәт. □ Карикатура (рисунок). / Карикатурный. ■ Ул [Р. Ғүмәров] яһаған ҡыҙыҡлы карикатуралар һалдаттарҙың күңелен күтәрә, дошманға ҡарата нәфрәттәрен көсәйтә. Картотека фондынан. Стеналарға йыуан ҡорһаҡлы буржуйҙарҙы мыҫҡыл итеп эшләнгән төрлө карикатуралар, һүрәттәр һәм плакаттар йәбештерелгән. Я. Хамматов.
2. күсм. Ысынбарлыҡҡа тап килмәгән, көлкөлө килеп сыҡҡан оҡшашлыҡ. □ Карикатура (смешное, убогое подобие кого-л., чего-л.).
376