Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 559
Поиск по словарям
КОНВЕРТЕР
Конвенцияға бәйләнешле. □ Конвенционный. Конвенцион тариф.
КОНВЕНЦИЯ [рус. < лат. conventio ‘килешеү’] (Р.: конвенция; И.: convention; Т.: anlaşma, konvansiyon) и.
Дәүләттәр араһында айырым бер мәсьәлә буйынса төҙөлгән килешеү. □ Конвенция. / Конвенционный. Тимер юл конвенцияһы. Конвенция төҙөү. Бактериология коралы тураһында конвенция. Консуллыҡ конвенцияһы. Конвенция тарифы.
КОНВЕРГЕНТТАР [рус. < лат. convergent (convergentis) ‘тап килеүсе’] (Р: конвер-генты; И.: convergents; T.: konverjan) и. лингв.
Телдең тарихи үҫешендә бер фонемаға тап килеүсе өндәр. □ Конвергенты. Рус теленең конвергенттары.
КОНВЕРГЕНЦИЯ [рус. < лат. convergere ‘яҡын килеү’] (Р: конвергенция; И.: convergence; T: benzeme) и.
1. махс. Бер-береһенә бәйләнеше булмаған төрлө күренештәрҙәге айырым сифаттарҙың үҙ-ара оҡшашлығы. □ Конвергенция (совпадение признаков). Конвергенция тәғлимәте. Ихтыяждарҙың конвергенцияһы.
2. биол. Үҙ-ара ҡәрҙәш булмаған төрҙәр араһында бер үк шарттарҙа йәшәү, уларға яраҡлашыу нигеҙендә барлыҡҡа килгән оҡшашлыҡ. □ Конвергенция (появление схожих признаков у неродственных видов). Биологиялағы конвергенция күренеше.
3. физ. Ике күҙҙәге күреү күсәрҙәренең ҡаралған объектта ҡушылыуы. □ Конвергенция (схождение зрительных осей глаз на рассматриваемом предмете).
КОНВЕРСИОН с. ҡар. конверсиялы.
Конверсион үҙгәреш.
КОНВЕРСИЯ [рус. < лат. conversio ‘үҙгәреш’] (Р.: конверсия; И.: conversion; T: tahvil) и.
1. фин. Дәүләт заёмының тәүге шарттарына һуңынан индерелгән үҙгәреш (хаҡын кәметеү, түләү срогын оҙайтыу һ. б.)
□ Конверсия (изменение условий выпущенного займа). / Конверсионный. Заёмға конверсия яһау.
2. Сәнәғәт әлкәһендә бер төрлө продукция сығарыуҙан икенсе төрлөгә күсеү.
□ Конверсия (изменение продукции произ
водства). / Конверсионный. Конверсияла ҡатнашыу. Хәрби заводтарҙа конверсия үткәреү. Конверсия процестары. Көнкүреш продукттарын сығарыу яғына конверсия яһау.
3. лингв. Һүҙҙең нигеҙен йәки формаһын бер һүҙ төркөмөнән икенсе һүҙ төркөмөнә күсереү юлы менән яңы һүҙ яһау күренеше (мәҫәлән, алтын йыуыу — алтын балдаҡ; йәш кеше — оло йәштә). □ Конверсия (образование нового слова при переходе данной основы в другую парадигму словоизменения) Конверсия күренеше.
КОНВЕРСИЯЛАУ (конверсияла-) (Р.: конвертировать; И.: convert; T: tahvil yapmak) ҡ. фин.
Конверсия яһау. □ Конвертировать, проводить конверсию. Заёмды конверсиялау.
КОНВЕРСИЯЛЫ (Р: конверсионный; И.: conversion; T: konversiyon) и. фин.
Конверсия (1) яһалған. □ Конверсионный. Конверсиялы заём.
КОНВЕРТ [рус. < фр. convert] (Р: конверт; И.: envelope, cover; T.: zarf) и.
1. Ебәреләсәк хат, ҡағыҙ, документ кеүек нәмәләрҙе һалыу өсөн ҡағыҙҙан эшләнгән пакет. □ Конверт (пакет для писем). Конверт ҡағыҙы. Хатты конвертҡа һалыу. Конверт тапшырыу. ■ Фәррәх ағай берәүҙәргә газета-журнал, икенселәргә хат, өсөнсөләргә телеграмма килтерә, конверттар, открыткалар тәҡдим итә. Картотека фондынан. Малай яуап урынына, серле генә йылмайып, конверт һуҙҙы һәм, туңдырмаһын ауыҙын сәпелдәтеп ялай-ялай, баҫҡыстан төшөп китте. Д. Бүләков. Күкһылыу йәштәре мөлдөрәп торған хәлдә ағаһынан килгән конвертты һыйпаны, еҫкәп ҡараны, күкрәгенә ҡыҫты. Т. Ғарипова.
2. Имсәк балаларҙы төрә торған тоҡ һымаҡ юрған. □ Конверт (род одеяла для детей). Баланы конвертҡа урау.
КОНВЕРТЕР [рус. < ингл. converter < лат. convertere ^гэртеу’] (Р: конвертер; И.: converter; T.: konverter) и.
1. махс. Металлургия агрегаты (суйындан һауа өрҙөртөп ҡорос алыу өсөн). □ Конвертер (металлургический агрегат).
559
Конвенцияға бәйләнешле. □ Конвенционный. Конвенцион тариф.
КОНВЕНЦИЯ [рус. < лат. conventio ‘килешеү’] (Р.: конвенция; И.: convention; Т.: anlaşma, konvansiyon) и.
Дәүләттәр араһында айырым бер мәсьәлә буйынса төҙөлгән килешеү. □ Конвенция. / Конвенционный. Тимер юл конвенцияһы. Конвенция төҙөү. Бактериология коралы тураһында конвенция. Консуллыҡ конвенцияһы. Конвенция тарифы.
КОНВЕРГЕНТТАР [рус. < лат. convergent (convergentis) ‘тап килеүсе’] (Р: конвер-генты; И.: convergents; T.: konverjan) и. лингв.
Телдең тарихи үҫешендә бер фонемаға тап килеүсе өндәр. □ Конвергенты. Рус теленең конвергенттары.
КОНВЕРГЕНЦИЯ [рус. < лат. convergere ‘яҡын килеү’] (Р: конвергенция; И.: convergence; T: benzeme) и.
1. махс. Бер-береһенә бәйләнеше булмаған төрлө күренештәрҙәге айырым сифаттарҙың үҙ-ара оҡшашлығы. □ Конвергенция (совпадение признаков). Конвергенция тәғлимәте. Ихтыяждарҙың конвергенцияһы.
2. биол. Үҙ-ара ҡәрҙәш булмаған төрҙәр араһында бер үк шарттарҙа йәшәү, уларға яраҡлашыу нигеҙендә барлыҡҡа килгән оҡшашлыҡ. □ Конвергенция (появление схожих признаков у неродственных видов). Биологиялағы конвергенция күренеше.
3. физ. Ике күҙҙәге күреү күсәрҙәренең ҡаралған объектта ҡушылыуы. □ Конвергенция (схождение зрительных осей глаз на рассматриваемом предмете).
КОНВЕРСИОН с. ҡар. конверсиялы.
Конверсион үҙгәреш.
КОНВЕРСИЯ [рус. < лат. conversio ‘үҙгәреш’] (Р.: конверсия; И.: conversion; T: tahvil) и.
1. фин. Дәүләт заёмының тәүге шарттарына һуңынан индерелгән үҙгәреш (хаҡын кәметеү, түләү срогын оҙайтыу һ. б.)
□ Конверсия (изменение условий выпущенного займа). / Конверсионный. Заёмға конверсия яһау.
2. Сәнәғәт әлкәһендә бер төрлө продукция сығарыуҙан икенсе төрлөгә күсеү.
□ Конверсия (изменение продукции произ
водства). / Конверсионный. Конверсияла ҡатнашыу. Хәрби заводтарҙа конверсия үткәреү. Конверсия процестары. Көнкүреш продукттарын сығарыу яғына конверсия яһау.
3. лингв. Һүҙҙең нигеҙен йәки формаһын бер һүҙ төркөмөнән икенсе һүҙ төркөмөнә күсереү юлы менән яңы һүҙ яһау күренеше (мәҫәлән, алтын йыуыу — алтын балдаҡ; йәш кеше — оло йәштә). □ Конверсия (образование нового слова при переходе данной основы в другую парадигму словоизменения) Конверсия күренеше.
КОНВЕРСИЯЛАУ (конверсияла-) (Р.: конвертировать; И.: convert; T: tahvil yapmak) ҡ. фин.
Конверсия яһау. □ Конвертировать, проводить конверсию. Заёмды конверсиялау.
КОНВЕРСИЯЛЫ (Р: конверсионный; И.: conversion; T: konversiyon) и. фин.
Конверсия (1) яһалған. □ Конверсионный. Конверсиялы заём.
КОНВЕРТ [рус. < фр. convert] (Р: конверт; И.: envelope, cover; T.: zarf) и.
1. Ебәреләсәк хат, ҡағыҙ, документ кеүек нәмәләрҙе һалыу өсөн ҡағыҙҙан эшләнгән пакет. □ Конверт (пакет для писем). Конверт ҡағыҙы. Хатты конвертҡа һалыу. Конверт тапшырыу. ■ Фәррәх ағай берәүҙәргә газета-журнал, икенселәргә хат, өсөнсөләргә телеграмма килтерә, конверттар, открыткалар тәҡдим итә. Картотека фондынан. Малай яуап урынына, серле генә йылмайып, конверт һуҙҙы һәм, туңдырмаһын ауыҙын сәпелдәтеп ялай-ялай, баҫҡыстан төшөп китте. Д. Бүләков. Күкһылыу йәштәре мөлдөрәп торған хәлдә ағаһынан килгән конвертты һыйпаны, еҫкәп ҡараны, күкрәгенә ҡыҫты. Т. Ғарипова.
2. Имсәк балаларҙы төрә торған тоҡ һымаҡ юрған. □ Конверт (род одеяла для детей). Баланы конвертҡа урау.
КОНВЕРТЕР [рус. < ингл. converter < лат. convertere ^гэртеу’] (Р: конвертер; И.: converter; T.: konverter) и.
1. махс. Металлургия агрегаты (суйындан һауа өрҙөртөп ҡорос алыу өсөн). □ Конвертер (металлургический агрегат).
559