Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 56
Поиск по словарям
йоғошлоҡ
«Киске Өфө», №45, 2011. Шул [серәкәй] тарата зәһәр йоғошло ауырыуҙы. «Ағиҙел», № 4, 2010. • Йоғошло таҙҙан ҡасҡаның яҡшы. Мәҡәл.
2. кусм. ҡар. йоғоносло. Йоғошло һуҙ. һуҙе йоғошло булғаны өсөн уны хөрмәт итәләр.
3. һөйл. Туҡлыҡ тойғоһо бирерлек; туҡлыҡлы. □ Сытный, питательный. Йоғошло аҙыҡтар менән генә туҡланыу. Йоғошло ашамлыҡ. ■ Бөйрәҡәйенец тоҡомо урсемле, һөтө ҡуйы, йоғошло булды. Т. Ғарипова.
4. кусм. Кире тәьҫир иткән, йоғонто яһаған. □ Заразительный, прилипчивый. Йоғошло ғәҙәт.
ЙОҒОШЛОҠ (йоғошлоғо) (Р.: инфекционная болезнь; И.: infectious disease; T: bulaşma) и. мед.
Йоғошло ауырыу. □ Зараза, инфекция, инфекционное заболевание, заразная болезнь. Йоғошлоҡ менән сирләу. Йоғошлоҡ эләктереу. Йоғошлоҡ менән көрәшеу юлдары.
ЙОҒОШЛОЛОҠ (йоғошлолоғо) (Р.:ин-фекционность; И.: infectivity; T: bulaşıcılık) и.
1. Йоғошло (1) булыу хәле. □ Заразность, инфекционность. Ауырыуҙың йоғошлолоғо. Вирустың йоғошлолоғо.
2. кусм. Йоғошло (4) булыу сифаты.
□ Заразительность. Насар ҡылыҡтың йоғошлолоғо.
ЙОҒОШМАЛЫ с. диал. ҡар. йоғошло. Йоғошмалы сир. Йоғошмалы ауырыу йоҡтороу.
ЙОҒОШОУ (йоғош-) (Р: вертеться около; И.: hang about; T.: yapışmak) ҡ.
Кемгәлер тартылып, эргәһендә уралыу; һырлығыу. □ Вертеться около кого-л.; крутиться возле кого-л. Йоғошоп йөрөу. Йоғошоп барыу. ■ Холҡо яйһыҙ әҙәмгә инде ҡайтып йоғошма. М. Аҡмулла.
ЙОҒОШҺОҘ (Р: незаразный; И.: non-contagious; T: bulaşık olmayan) с.
1. Берәүҙән берәүгә күсмәй, йоҡмай торған (ауырыуға ҡарата). □ Незаразный. Йоғошһоҙ ауырыу. Малдарҙың йоғошһоҙ ауырыуҙары. Йоғошһоҙ ауырыуҙарҙы асыҡлау. М Бала ҡорттарҙың ауырыуҙарын йо
ғошһоҙ һәм йоғошло ауырыуҙарға бу леп йөрөтәләр. Картотека фондынан.
2. кусм. ҡар. йоғоносһоҙ. Йоғошһоҙ һуҙ. ■ Билал уның [Васьканың] шулай дисциплинаға ҡаршы һуҙ ҡайтарыуын йоғошһоҙ эш һанап, уға яҡын килгәйне, Нистерее Васьканың ҡабырғаһына терһәге менән төрттө. А. Таһиров.
3. һөйл. Туҡлығы булмаған, туҡлыҡһыҙ (аҙыҡҡа ҡарата). □ Несытный, непитательный (о пище, кормах). Йоғошһоҙ аҙыҡ. Йоғошһоҙ улән. Йоғошһоҙ аш.
4. Килешһеҙ, ятышһыҙ. □ Неуместный, неподходящий. ■ Бик боронғо, хатта иҫке осорҙарға ҡараған ҡомартҡыларыбыҙ ҙа ҡайһы бер ҡәләм эйәләребеҙ тарафынан куп тигәндә XVI быуат менән тамғалана, һөҙөмтәлә сал тарихыбыҙ яһалма «сабый-ландырылып», ҡолаҡҡа йоғошһоҙ һәм нигеҙһеҙ раҫлауҙар тыуып ҡуя. Интернет селтәренән.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫЛЫУ (йоғошһоҙландырыл-) ҡ. төш. ҡар. йоғошһоҙландырыу. страд, от йоғошһоҙландырыу. Фатир йоғошһоҙландырылды. Ятаҡ йоғошһоҙландырылған.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫУ (йоғошһоҙландыр-) (Р: обеззараживать; И.: disinfect; T: mikropsuzlaştırmak) ҡ.
Ауырыу таратыусы микробтарҙы бөтөрөү; йоғошһоҙ итеү, дезинфекция үткәреү. □ Обеззараживать, дезинфицировать, стерилизовать. // Обеззараживание, дезинфекция, стерилизация. Булмәне йоғошһоҙландырыу. Кейемде йоғошһоҙландырыу. Йоғошһоҙландырыу сараһы. ■ Бәхетһеҙлеккә тарымау өсөн ошо ябай ҡағиҙәләрҙе утәу мөһим: бөтә хәуефле матдәләрҙе (дарыу, көнкуреш химияһы, йоғошһоҙландырыу, иретеу саралары .. һәм башҡаларҙы) балалар урелеп алмаҫлыҡ урынға йәшерегеҙ. «Башҡортостан», 17 февраль 2012.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫУСЫ (Р: ан тисептический; И.: anticeptic; T: antiseptik) с.
Ауырыу таратыусы микробтарҙы бөтөрөүсе, антисептик. □ Антисептический. Йоғошһоҙландырыусы саралар. Йоғошһоҙландырыусы дарыуҙар. ■ Көн һайын бул-мәләрҙе, йыһаздарҙы йоғошһоҙландырыусы
56
«Киске Өфө», №45, 2011. Шул [серәкәй] тарата зәһәр йоғошло ауырыуҙы. «Ағиҙел», № 4, 2010. • Йоғошло таҙҙан ҡасҡаның яҡшы. Мәҡәл.
2. кусм. ҡар. йоғоносло. Йоғошло һуҙ. һуҙе йоғошло булғаны өсөн уны хөрмәт итәләр.
3. һөйл. Туҡлыҡ тойғоһо бирерлек; туҡлыҡлы. □ Сытный, питательный. Йоғошло аҙыҡтар менән генә туҡланыу. Йоғошло ашамлыҡ. ■ Бөйрәҡәйенец тоҡомо урсемле, һөтө ҡуйы, йоғошло булды. Т. Ғарипова.
4. кусм. Кире тәьҫир иткән, йоғонто яһаған. □ Заразительный, прилипчивый. Йоғошло ғәҙәт.
ЙОҒОШЛОҠ (йоғошлоғо) (Р.: инфекционная болезнь; И.: infectious disease; T: bulaşma) и. мед.
Йоғошло ауырыу. □ Зараза, инфекция, инфекционное заболевание, заразная болезнь. Йоғошлоҡ менән сирләу. Йоғошлоҡ эләктереу. Йоғошлоҡ менән көрәшеу юлдары.
ЙОҒОШЛОЛОҠ (йоғошлолоғо) (Р.:ин-фекционность; И.: infectivity; T: bulaşıcılık) и.
1. Йоғошло (1) булыу хәле. □ Заразность, инфекционность. Ауырыуҙың йоғошлолоғо. Вирустың йоғошлолоғо.
2. кусм. Йоғошло (4) булыу сифаты.
□ Заразительность. Насар ҡылыҡтың йоғошлолоғо.
ЙОҒОШМАЛЫ с. диал. ҡар. йоғошло. Йоғошмалы сир. Йоғошмалы ауырыу йоҡтороу.
ЙОҒОШОУ (йоғош-) (Р: вертеться около; И.: hang about; T.: yapışmak) ҡ.
Кемгәлер тартылып, эргәһендә уралыу; һырлығыу. □ Вертеться около кого-л.; крутиться возле кого-л. Йоғошоп йөрөу. Йоғошоп барыу. ■ Холҡо яйһыҙ әҙәмгә инде ҡайтып йоғошма. М. Аҡмулла.
ЙОҒОШҺОҘ (Р: незаразный; И.: non-contagious; T: bulaşık olmayan) с.
1. Берәүҙән берәүгә күсмәй, йоҡмай торған (ауырыуға ҡарата). □ Незаразный. Йоғошһоҙ ауырыу. Малдарҙың йоғошһоҙ ауырыуҙары. Йоғошһоҙ ауырыуҙарҙы асыҡлау. М Бала ҡорттарҙың ауырыуҙарын йо
ғошһоҙ һәм йоғошло ауырыуҙарға бу леп йөрөтәләр. Картотека фондынан.
2. кусм. ҡар. йоғоносһоҙ. Йоғошһоҙ һуҙ. ■ Билал уның [Васьканың] шулай дисциплинаға ҡаршы һуҙ ҡайтарыуын йоғошһоҙ эш һанап, уға яҡын килгәйне, Нистерее Васьканың ҡабырғаһына терһәге менән төрттө. А. Таһиров.
3. һөйл. Туҡлығы булмаған, туҡлыҡһыҙ (аҙыҡҡа ҡарата). □ Несытный, непитательный (о пище, кормах). Йоғошһоҙ аҙыҡ. Йоғошһоҙ улән. Йоғошһоҙ аш.
4. Килешһеҙ, ятышһыҙ. □ Неуместный, неподходящий. ■ Бик боронғо, хатта иҫке осорҙарға ҡараған ҡомартҡыларыбыҙ ҙа ҡайһы бер ҡәләм эйәләребеҙ тарафынан куп тигәндә XVI быуат менән тамғалана, һөҙөмтәлә сал тарихыбыҙ яһалма «сабый-ландырылып», ҡолаҡҡа йоғошһоҙ һәм нигеҙһеҙ раҫлауҙар тыуып ҡуя. Интернет селтәренән.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫЛЫУ (йоғошһоҙландырыл-) ҡ. төш. ҡар. йоғошһоҙландырыу. страд, от йоғошһоҙландырыу. Фатир йоғошһоҙландырылды. Ятаҡ йоғошһоҙландырылған.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫУ (йоғошһоҙландыр-) (Р: обеззараживать; И.: disinfect; T: mikropsuzlaştırmak) ҡ.
Ауырыу таратыусы микробтарҙы бөтөрөү; йоғошһоҙ итеү, дезинфекция үткәреү. □ Обеззараживать, дезинфицировать, стерилизовать. // Обеззараживание, дезинфекция, стерилизация. Булмәне йоғошһоҙландырыу. Кейемде йоғошһоҙландырыу. Йоғошһоҙландырыу сараһы. ■ Бәхетһеҙлеккә тарымау өсөн ошо ябай ҡағиҙәләрҙе утәу мөһим: бөтә хәуефле матдәләрҙе (дарыу, көнкуреш химияһы, йоғошһоҙландырыу, иретеу саралары .. һәм башҡаларҙы) балалар урелеп алмаҫлыҡ урынға йәшерегеҙ. «Башҡортостан», 17 февраль 2012.
ЙОҒОШҺОҘЛАНДЫРЫУСЫ (Р: ан тисептический; И.: anticeptic; T: antiseptik) с.
Ауырыу таратыусы микробтарҙы бөтөрөүсе, антисептик. □ Антисептический. Йоғошһоҙландырыусы саралар. Йоғошһоҙландырыусы дарыуҙар. ■ Көн һайын бул-мәләрҙе, йыһаздарҙы йоғошһоҙландырыусы
56