Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 582
Поиск по словарям
КОНФЛИКТ
Конфискация яһау, конфискация үткәреү. □ Конфисковать. // Конфискация. Милекте конфискациялау. И Тик унан бер кем дә хаҡ һорап торманы, малдарын, барлыҡ умарталарын конфискациялау менән генә сикләнмәйенсә, өй эсенән һөт сепаратный, «Зингер» маркалы теген машинаһын, ҡушкөбәк мылтыҡты, хатта аҫалы балаҫтарына тиклем һыпыра тарып алып сыҡтылар. Н. Мусин. Ике айҙан һуц Ташкентты баҫып алған Советтар байҙарҙың банкыларҙасы аҡсаһын конфискациялағас, был Миркамил: «Мосолман шураһы ҡайҙа икән?» — тип кеше ебәргән. Ә.-З. Вәлиди.
КОНФЛИКТ [рус. < лат. conflictus ‘бәрелеш’] (Р.: конфликт; И.: conflict; dispute; T.: ihtilaf) и.
1. Ҡапма-ҡаршы яҡтар, фекерҙәр, көстәр араһындағы ҡаршылыҡ; киҫкен бәхәс. □ Конфликт {серьёзное разногласие, острый спор). Конфликтты көйләу. Конфликтта булыу. Әхлаҡи конфликт. Әҙәби конфликт. Характерҙар конфликты. ■ Драманың конфликты бына ошо ике төркөм араһындағы ҡаршылыҡтарға, бәрелештәргә ҡоролған. М. Ғәйнуллин. [Кәнзәфәров:] Һин, давай, Арынбаҫаров менән яҡшылап һөйләш, ундай конфликтҡа бармаһындар. Д. Бүләков. [Багаев:] Нимә һин һәр ваҡыт конфликт тыуҙыраһың? Бәлки, һинең айырым сәбәптәрең барҙыр?.. А. Абдуллин.
2. Халыҡ-ара мөнәсәбәттәге көсөргәнешле хәл. □ Конфликт (осложнение в международных отношениях). Хәрби конфликт. Сәйәси конфликт.
КОНФЛИКТ КОМИССИЯҺЫ (Р: конфликтная комиссия; И.: conflict (with); T.: encümen) и.
Администрация менән хеҙмәтсәндәр араһында барлыҡҡа килгән конфликтты тикшерә торған комиссия. □ Конфликтная комиссия.
КОНФЛИКТҠА ИНЕҮ (конфликтҡа ин-) (Р: конфликтовать; И.: clash (with); T.: ihtilafa düşmek) к.
Ҡаршылыҡҡа, киҫкен мөнәсәбәткә инеү. □ Конфликтовать. Ул конфликтҡа инмәй. Конфликтҡа инеуҙән тайпылыу.
Конфликтҡа инеусән кеше. Куршеләр менән конфликтҡа инеу.
КОНФЛИКТЛЫ (Р: конфликтный; И.: arbitretion; contentious; T.: ihtilaflı) с.
Ҡаршылыҡлы, бәхәсле. □ Конфликтный. Конфликтлы мәсьәлә. Конфликтлы эште тикшереу. Конфликтлы хәл.
КОНФЛИКТСЫЛ (Р: склонный к конфликтам; И.: prone to conflicts; T.: ihtilaflı) c.
Конфликтҡа инеүсән. □ Склонный к конфликтам, конфликтный. Конфликтсыл кеше. Конфликтсыл булыу. Конфликтсыл хеҙмәткәр.
КОНФЛИКТҺЫҘ (Р: бесконфликтный; И.: harmonious, frictionless; T.: ihtilaf-siz) c.
Ҡаршылыҡһыҙ, бәхәсһеҙ, конфликт булмаған. □ Бесконфликтный. Конфликтһыҙ кеше. Конфликтһыҙ эш итеу. Конфликтһыҙ йәшәу. Конфликтһыҙ аралашыу. Йәмғиәттең конфликтһыҙ моделе.
КОНФЛИКТҺЫҘЛЫҠ (конфликтһыҙлығы) (Р: бесконфликтность; И.: absence of conflicts; T.: ihtilafsızlık) и.
Киҫкен бәхәс, конфликт булмаған хәл. □ Бесконфликтность. ■ Яңы әҙәби булектең бер киңәйтелгән ултырышында Поэзовский-ҙы ауыл тормошон белмәу, формализм, конфликтһыҙлыҡ тигән етешһеҙлектәрҙе урсе-теуҙә ғәйепләп, ҡолаҡтарын әсе борослап ыуаланылар. Й. Солтанов.
КОНФЛИКТҺЫҘЛЫҠ ТЕОРИЯҺЫ (Р: теория бесконфликтности; И.: theory of no conflict; T.: çatışmasız teori) и. әҙ. кит.
Яҡшы менән иң яҡшы араһындағы ҡаршылыҡ ҡына конфликт була ала тигән теория. □ Теория бесконфликтности. ■ Конфликтһыҙлыҡ теорияһы — ялған, зарарлы теория. Бындай «теория» яҙыусыны тормош дөрөҫлөгөнән, уның ҡаршылыҡтарынан .. ситкә алып китә. К. Әхмәтйәнов.
КОНФОРКА [рус.] и. ҡар. камфарка.
КОНФУЗ [рус. < лат. confusoio} (Р: конфуз; И.: discomfiture; T.: utanma) и.
Уңайһыҙ хәл, аптыраш. □ Конфуз. Конфуз тыуыу. Конфуз булыу. Көтөлмәгән конфуз.
582
Конфискация яһау, конфискация үткәреү. □ Конфисковать. // Конфискация. Милекте конфискациялау. И Тик унан бер кем дә хаҡ һорап торманы, малдарын, барлыҡ умарталарын конфискациялау менән генә сикләнмәйенсә, өй эсенән һөт сепаратный, «Зингер» маркалы теген машинаһын, ҡушкөбәк мылтыҡты, хатта аҫалы балаҫтарына тиклем һыпыра тарып алып сыҡтылар. Н. Мусин. Ике айҙан һуц Ташкентты баҫып алған Советтар байҙарҙың банкыларҙасы аҡсаһын конфискациялағас, был Миркамил: «Мосолман шураһы ҡайҙа икән?» — тип кеше ебәргән. Ә.-З. Вәлиди.
КОНФЛИКТ [рус. < лат. conflictus ‘бәрелеш’] (Р.: конфликт; И.: conflict; dispute; T.: ihtilaf) и.
1. Ҡапма-ҡаршы яҡтар, фекерҙәр, көстәр араһындағы ҡаршылыҡ; киҫкен бәхәс. □ Конфликт {серьёзное разногласие, острый спор). Конфликтты көйләу. Конфликтта булыу. Әхлаҡи конфликт. Әҙәби конфликт. Характерҙар конфликты. ■ Драманың конфликты бына ошо ике төркөм араһындағы ҡаршылыҡтарға, бәрелештәргә ҡоролған. М. Ғәйнуллин. [Кәнзәфәров:] Һин, давай, Арынбаҫаров менән яҡшылап һөйләш, ундай конфликтҡа бармаһындар. Д. Бүләков. [Багаев:] Нимә һин һәр ваҡыт конфликт тыуҙыраһың? Бәлки, һинең айырым сәбәптәрең барҙыр?.. А. Абдуллин.
2. Халыҡ-ара мөнәсәбәттәге көсөргәнешле хәл. □ Конфликт (осложнение в международных отношениях). Хәрби конфликт. Сәйәси конфликт.
КОНФЛИКТ КОМИССИЯҺЫ (Р: конфликтная комиссия; И.: conflict (with); T.: encümen) и.
Администрация менән хеҙмәтсәндәр араһында барлыҡҡа килгән конфликтты тикшерә торған комиссия. □ Конфликтная комиссия.
КОНФЛИКТҠА ИНЕҮ (конфликтҡа ин-) (Р: конфликтовать; И.: clash (with); T.: ihtilafa düşmek) к.
Ҡаршылыҡҡа, киҫкен мөнәсәбәткә инеү. □ Конфликтовать. Ул конфликтҡа инмәй. Конфликтҡа инеуҙән тайпылыу.
Конфликтҡа инеусән кеше. Куршеләр менән конфликтҡа инеу.
КОНФЛИКТЛЫ (Р: конфликтный; И.: arbitretion; contentious; T.: ihtilaflı) с.
Ҡаршылыҡлы, бәхәсле. □ Конфликтный. Конфликтлы мәсьәлә. Конфликтлы эште тикшереу. Конфликтлы хәл.
КОНФЛИКТСЫЛ (Р: склонный к конфликтам; И.: prone to conflicts; T.: ihtilaflı) c.
Конфликтҡа инеүсән. □ Склонный к конфликтам, конфликтный. Конфликтсыл кеше. Конфликтсыл булыу. Конфликтсыл хеҙмәткәр.
КОНФЛИКТҺЫҘ (Р: бесконфликтный; И.: harmonious, frictionless; T.: ihtilaf-siz) c.
Ҡаршылыҡһыҙ, бәхәсһеҙ, конфликт булмаған. □ Бесконфликтный. Конфликтһыҙ кеше. Конфликтһыҙ эш итеу. Конфликтһыҙ йәшәу. Конфликтһыҙ аралашыу. Йәмғиәттең конфликтһыҙ моделе.
КОНФЛИКТҺЫҘЛЫҠ (конфликтһыҙлығы) (Р: бесконфликтность; И.: absence of conflicts; T.: ihtilafsızlık) и.
Киҫкен бәхәс, конфликт булмаған хәл. □ Бесконфликтность. ■ Яңы әҙәби булектең бер киңәйтелгән ултырышында Поэзовский-ҙы ауыл тормошон белмәу, формализм, конфликтһыҙлыҡ тигән етешһеҙлектәрҙе урсе-теуҙә ғәйепләп, ҡолаҡтарын әсе борослап ыуаланылар. Й. Солтанов.
КОНФЛИКТҺЫҘЛЫҠ ТЕОРИЯҺЫ (Р: теория бесконфликтности; И.: theory of no conflict; T.: çatışmasız teori) и. әҙ. кит.
Яҡшы менән иң яҡшы араһындағы ҡаршылыҡ ҡына конфликт була ала тигән теория. □ Теория бесконфликтности. ■ Конфликтһыҙлыҡ теорияһы — ялған, зарарлы теория. Бындай «теория» яҙыусыны тормош дөрөҫлөгөнән, уның ҡаршылыҡтарынан .. ситкә алып китә. К. Әхмәтйәнов.
КОНФОРКА [рус.] и. ҡар. камфарка.
КОНФУЗ [рус. < лат. confusoio} (Р: конфуз; И.: discomfiture; T.: utanma) и.
Уңайһыҙ хәл, аптыраш. □ Конфуз. Конфуз тыуыу. Конфуз булыу. Көтөлмәгән конфуз.
582