Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 583
Поиск по словарям
КОНЦЕПЦИЯ
КОНЦЕНТРАТ [рус. < лат. concentratio] (Р.: концентрат; И.: concentrate; T.: sıkıt) и.
1. Киптереп төрөлгән әҙер аҙыҡ. □ Концентрат (пищевой продукт в сухом виде). Какао концентраты. Борсаҡ ашыныц концентраты. Концентраттан бутҡа бешереу. ■ Бына — ҙур бер киҫәк шәкәр. Ә былары нимә? Борсаҡ концентраты бит. Аштыҡы. Ш. Бикҡолов.
2. а. х. Туҡлыҡлы мал аҙығы. □ Концентрат (корм для скота). Малға концентрат биреу. ■ Булексәнец йөҙ илле тонна һаламы, йөҙ илле тонна бесәне, етерлек куләмдә концентраты бар. Картотека фондынан. [Сәғәҙиев:] Кыш концентрат алырһығыҙ. Ярҙам итербеҙ. А. Абдуллин.
3. махс. Байыҡтырылған, металл проценты арттырылған руда. □ Концентрат (продукт, получающийся в результате обогащения полезного ископаемого). Баҡыр концентраты. Курғаш концентраты. Апатит концентраты. Онтаҡ концентрат. Эмульсия концентраты. И Төҫлө металдарҙыц бер тонна концентратында көмөштөц бер нисә тиҫтә грамы ғына тупланған. Картотека фондынан.
КОНЦЕНТРАЦИОН (Р: концентрационный; И.: concentration; T: konsantrasyon) с.
Бергә туплай, йыя торған. □ Концентрационный. ■ Немецтарҙыц һуғыш башланғанға тиклем ук әле әсирҙәр өсөн ҙур-ҙур концентрацион лагерҙар төҙөуе билдәле. Н. Мусин. Беҙҙец казармалар концентрацион лагерға оҡшап ҡалды. Д. Юлтый.
КОНЦЕНТРАЦИЯ [рус. < лат. concentratio] и.
1. ҡар. тупланыш. Етештереуҙәге концентрация процесы. Галактика концентрацияһы. Көсөргәнештәр концентрацияһы. Капиталдың концентрацияһы. Рөхсәт ителгән һуңғы сик концентрацияһы.
2. хим. Билдәле бер күләмдәге иретмәлә ирегән матдәнең миҡдары. □ Концентрация (количество растворённого вещества в определённом количестве раствора). Иретмә концентрацияһы. Нормаға ятышлы концентрация. Моляр концентрация. Кислотаның концентрацияһын билдәләу.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАНЫУ (концентрациялан-) ҡ. төш. ҡар. концентрациялау. страд, от концентрациялау. Көслө концентрацияланған иретмә. Тейеш кимәлдә концентрацияланған.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАУ (концентрацияла-) (Р: концентрировать; И.: concentrate; Т.: konsantre etmek) ҡ.
1. хим. Иреткесте кәметеп, матдәнең иретмәләге процентын арттырыу; ҡуйыртыу. □ Концентрировать. // Концентрирование. Иретмәне концентрациялау. Кислотаны концентрациялау.
2. махс. Рудалағы металдың процентын арттырыу. □ Концентрировать. // Концентрирование. Курғаш мәғдәнен концентрациялау.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАШЫУ (концентрациялаш-) (Р: концентрироваться; И.: amass, collect; T.: konsantre etmek, derişmek) ҡ.
1. хим. Матдәнең иретмәләге проценты артыу; ҡуйырыу. □ Концентрироваться. // Концентрирование. Иретмә концентрациялашҡан.
2. махс. Рудалағы металдың проценты артыу. □ Концентрироваться. // Концентрирование. Мәғдән тейешле кимәлгә концентрациялашып етмәгән.
КОНЦЕНТРИК (Р: концентрический; И.: concentric; T.: konsantrik) с.
Үҙәктәш, уртаҡ үҙәге булған. □ Концентрический. Концентрик туңәрәктәр. Кон-центрик сфералар.
КОНЦЕПЦИЯ [рус. < лат. conceptio] (Р: концепция; И.: conception, concept; T.: kavrayış) и.
1. Ниндәйҙер күренешкә бәйләнешле булған ҡараштар системаһы. □ Концепция (система связанных взглядов на то или иное явление). Ғилми концепция. Тарихи концепция. Сәйәси концепция. ■ [Каҙнабаев:] Ә-әй, бөтөнләй баштан сыҡҡан. Ә... уныц докторлыҡ диссертацияһы яҙылып бөтә яҙған, тип ишеткәйнем. Фәнгә ҡарашын, концепцияларын белеп ҡуйғанда, арыу булыр ине. Д. Бүләков.
2. Ижад эшендәге, әҫәрҙәге төп фекер, төп идея. □ Концепция (основная мысль,
583
КОНЦЕНТРАТ [рус. < лат. concentratio] (Р.: концентрат; И.: concentrate; T.: sıkıt) и.
1. Киптереп төрөлгән әҙер аҙыҡ. □ Концентрат (пищевой продукт в сухом виде). Какао концентраты. Борсаҡ ашыныц концентраты. Концентраттан бутҡа бешереу. ■ Бына — ҙур бер киҫәк шәкәр. Ә былары нимә? Борсаҡ концентраты бит. Аштыҡы. Ш. Бикҡолов.
2. а. х. Туҡлыҡлы мал аҙығы. □ Концентрат (корм для скота). Малға концентрат биреу. ■ Булексәнец йөҙ илле тонна һаламы, йөҙ илле тонна бесәне, етерлек куләмдә концентраты бар. Картотека фондынан. [Сәғәҙиев:] Кыш концентрат алырһығыҙ. Ярҙам итербеҙ. А. Абдуллин.
3. махс. Байыҡтырылған, металл проценты арттырылған руда. □ Концентрат (продукт, получающийся в результате обогащения полезного ископаемого). Баҡыр концентраты. Курғаш концентраты. Апатит концентраты. Онтаҡ концентрат. Эмульсия концентраты. И Төҫлө металдарҙыц бер тонна концентратында көмөштөц бер нисә тиҫтә грамы ғына тупланған. Картотека фондынан.
КОНЦЕНТРАЦИОН (Р: концентрационный; И.: concentration; T: konsantrasyon) с.
Бергә туплай, йыя торған. □ Концентрационный. ■ Немецтарҙыц һуғыш башланғанға тиклем ук әле әсирҙәр өсөн ҙур-ҙур концентрацион лагерҙар төҙөуе билдәле. Н. Мусин. Беҙҙец казармалар концентрацион лагерға оҡшап ҡалды. Д. Юлтый.
КОНЦЕНТРАЦИЯ [рус. < лат. concentratio] и.
1. ҡар. тупланыш. Етештереуҙәге концентрация процесы. Галактика концентрацияһы. Көсөргәнештәр концентрацияһы. Капиталдың концентрацияһы. Рөхсәт ителгән һуңғы сик концентрацияһы.
2. хим. Билдәле бер күләмдәге иретмәлә ирегән матдәнең миҡдары. □ Концентрация (количество растворённого вещества в определённом количестве раствора). Иретмә концентрацияһы. Нормаға ятышлы концентрация. Моляр концентрация. Кислотаның концентрацияһын билдәләу.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАНЫУ (концентрациялан-) ҡ. төш. ҡар. концентрациялау. страд, от концентрациялау. Көслө концентрацияланған иретмә. Тейеш кимәлдә концентрацияланған.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАУ (концентрацияла-) (Р: концентрировать; И.: concentrate; Т.: konsantre etmek) ҡ.
1. хим. Иреткесте кәметеп, матдәнең иретмәләге процентын арттырыу; ҡуйыртыу. □ Концентрировать. // Концентрирование. Иретмәне концентрациялау. Кислотаны концентрациялау.
2. махс. Рудалағы металдың процентын арттырыу. □ Концентрировать. // Концентрирование. Курғаш мәғдәнен концентрациялау.
КОНЦЕНТРАЦИЯЛАШЫУ (концентрациялаш-) (Р: концентрироваться; И.: amass, collect; T.: konsantre etmek, derişmek) ҡ.
1. хим. Матдәнең иретмәләге проценты артыу; ҡуйырыу. □ Концентрироваться. // Концентрирование. Иретмә концентрациялашҡан.
2. махс. Рудалағы металдың проценты артыу. □ Концентрироваться. // Концентрирование. Мәғдән тейешле кимәлгә концентрациялашып етмәгән.
КОНЦЕНТРИК (Р: концентрический; И.: concentric; T.: konsantrik) с.
Үҙәктәш, уртаҡ үҙәге булған. □ Концентрический. Концентрик туңәрәктәр. Кон-центрик сфералар.
КОНЦЕПЦИЯ [рус. < лат. conceptio] (Р: концепция; И.: conception, concept; T.: kavrayış) и.
1. Ниндәйҙер күренешкә бәйләнешле булған ҡараштар системаһы. □ Концепция (система связанных взглядов на то или иное явление). Ғилми концепция. Тарихи концепция. Сәйәси концепция. ■ [Каҙнабаев:] Ә-әй, бөтөнләй баштан сыҡҡан. Ә... уныц докторлыҡ диссертацияһы яҙылып бөтә яҙған, тип ишеткәйнем. Фәнгә ҡарашын, концепцияларын белеп ҡуйғанда, арыу булыр ине. Д. Бүләков.
2. Ижад эшендәге, әҫәрҙәге төп фекер, төп идея. □ Концепция (основная мысль,
583