Рус
Баш
Академический словарь башкирского языка. Том IV. Страница 923
Поиск по словарям
КӘШЕФ
КӘҮӘКЛӘНДЕРЕҮ (кәүәкләндер-) к. төш. кар. кәүәкләнеү, страд, om кәүәкләнеү.
КӘҮӘКЛӘНЕҮ (кәүәклән-) (Р.: превращаться в труху; И.: turn into hay dust; T.: toz olmak) к.
1. Кәүәккә әйләнеү. □ Превращаться в труху. Бесән кәуәкләнеп бөткән.
2. диал. Ҡауаҡланыу. □ Покрываться перхотью, шелушиться. Баш кәуәкләнгән.
КӘҮӘКЛӘТЕҮ (кәүәкләт-) к. йөкм. кар. кәүәкләү. понуд. от кәүәкләү.
КӘҮӘК Л ӘҮ (кәүәклә-) к. кар. кәүәкләнеү.
КӘФАЛӘТ [ғәр. (Р.: ручательство; И.: guarantee, warrant(y); T.: kefalet) и. иҫк. кит.
Үҙ әҫтәңә алған яуаплылыҡ; йөкләмә. □ Ручательство, поручительство. И Ғәйебе aş булғандар .. старшинаның кәфаләтенә бирелде. М. Һаҙыев.
КӘФАРӘТ [ғәр. (Р: искупление грехов; И.: satisfactio; T.: kefaret) и. иҫк.
Ғәйепте юйыу өсөн эшләнгән эш. □ Искупление, очищение покаянием; искупление грехов. И Хаин булһам, туләрмен кэфарэт. Ш. Бабич.
КӘФАРӘТЛӘҮ (кәфарәтлә-) (Р: искупить грех; И.: atone (for); T.: kefaret etmek) к. иҫк.
Ғәйепте юйыу, йыуыу. □ Искупить грех. Ҡылған гөнаһтарҙы кәфарәтләу.
КӘФЕН [ғәр. (Р: саван; И.: shroud; T.: kefen) и.
1. Мәйетте төрөп ерләй торған аҡ туҡыма. □ Саван. ■ Әбейҙәр, еңгәләр, кыҙҙар табала кыҙҙырылған баҙыян еҫтәре аҫтында Шәмсиҙең әсәһе Фатимаға кәфен тектеләр. Ғ. Хәйри.
2. миф. Йола буйынса тегелгән аҡ туҡыма. □ Саван, мифологизированное ритуальное одеяние. И Ирҙәрҙе биш кат кәфенгә, катындарҙы ете кат кәфенгә урап һалалар. Башҡорт мифологияһынан.
КӘФЕНЛЕК (кәфенлеге) (Р: ткань на саван; И.: fabric for shroud; T.: kefenlik) и.
Кәфенгә тәғәйенләнгән әйбер. □ Ткань на саван. ■ Атаһы мәрхум ғумер бакый туларҙа эшләне, бер вакытта ла өҫтө кейемгә, тамағы ашка туйманы, һуңғы тынын алғансы шуларҙың саңын йотто. Ҡарт улгәс, Ҡотлоғужаның атаһы уға кәфенлек тә бирә белмәне бит. Н. Мусин.
КӘФЕНЛӘҮ (кәфенлә-) (Р: одевать, обёртывать в саван; И.: shroud; T: kefenlemek) к.
Кәфенгә төрөү. □ Одевать, обёртывать в саван; обряжать покойника. Ҡәфенләп куйыу.
КӘФИЛ [ғәр. JA| (Р: поручитель; И.: guarantee, guarantor; T: kâfil) и. иҫк.
Үҙ өҫтөнә, уҙ яуаплылығына ниҙер алған кеше. □ Поручитель. • Үҙ малыңа дошман булһаң, кәфил бул. Мәҡәл.
КӘҺЕЛДӘҮ (кәһелдә-) (Р: мягко кашлять; И.: cough softly; T: öksürmek) к.
Йомшаҡ ҡына йүткереү, кәһ-кәһ итеү. □ Мягко кашлять, покашливать. Ҡәһелдәп кенә йуткереу.
КӘҺЕМ-КӘҺЕМ окш. кар. кәһ-кәһ.
КӘҺ-КӘҺ (Р: кхе-кхе; И.: sound imatating word; T: öksürük sesi) окш.
Йомшаҡ ҡына йүткергән тауышты белдергән һүҙ. □ Подражание мягкому кашлю, покашливанию: кхе-кхе. Ҡәһ-кәһ сәсәу.
КӘҺКӘҺӘ и. кар. каһкаһа.
КӘҺӘРТКЕ и. зоол. диал. кар. кеҫәртке.
КӘШЕН (Р: мешок, сшитый из телячьей шкуры; И.: bag made of calf skin; T: buzağı derisinden yapılmış torba) и. иҫк.
1. Йөн яғын тышҡа ҡуйып быҙау тиреһенән тегелгән моҡсай; сәрмә. □ Мешок, сшитый из телячьей шкуры шерстью наружу. Ҡәшен тегеу. ■ Ибраһим кәшен төбөнән йомарлак корот һәрмәп алып, егеттәргә ырғытты. Й. Мостафин.
2. кусм. һыйыр малының эсе ташып, көйөш ала алмаған ауырыуы (тиренән тегелгән моксай йәки итек кунысы менән һуккылап имләгәндәр). □ Вздутие живота (болезнь рогатого скота). Ҡәшен дауалау.
КӘШЕФ [ғәр. (Р: раскрытие; И.: disclosure; T.: keşif) и. иҫк.
923
КӘҮӘКЛӘНДЕРЕҮ (кәүәкләндер-) к. төш. кар. кәүәкләнеү, страд, om кәүәкләнеү.
КӘҮӘКЛӘНЕҮ (кәүәклән-) (Р.: превращаться в труху; И.: turn into hay dust; T.: toz olmak) к.
1. Кәүәккә әйләнеү. □ Превращаться в труху. Бесән кәуәкләнеп бөткән.
2. диал. Ҡауаҡланыу. □ Покрываться перхотью, шелушиться. Баш кәуәкләнгән.
КӘҮӘКЛӘТЕҮ (кәүәкләт-) к. йөкм. кар. кәүәкләү. понуд. от кәүәкләү.
КӘҮӘК Л ӘҮ (кәүәклә-) к. кар. кәүәкләнеү.
КӘФАЛӘТ [ғәр. (Р.: ручательство; И.: guarantee, warrant(y); T.: kefalet) и. иҫк. кит.
Үҙ әҫтәңә алған яуаплылыҡ; йөкләмә. □ Ручательство, поручительство. И Ғәйебе aş булғандар .. старшинаның кәфаләтенә бирелде. М. Һаҙыев.
КӘФАРӘТ [ғәр. (Р: искупление грехов; И.: satisfactio; T.: kefaret) и. иҫк.
Ғәйепте юйыу өсөн эшләнгән эш. □ Искупление, очищение покаянием; искупление грехов. И Хаин булһам, туләрмен кэфарэт. Ш. Бабич.
КӘФАРӘТЛӘҮ (кәфарәтлә-) (Р: искупить грех; И.: atone (for); T.: kefaret etmek) к. иҫк.
Ғәйепте юйыу, йыуыу. □ Искупить грех. Ҡылған гөнаһтарҙы кәфарәтләу.
КӘФЕН [ғәр. (Р: саван; И.: shroud; T.: kefen) и.
1. Мәйетте төрөп ерләй торған аҡ туҡыма. □ Саван. ■ Әбейҙәр, еңгәләр, кыҙҙар табала кыҙҙырылған баҙыян еҫтәре аҫтында Шәмсиҙең әсәһе Фатимаға кәфен тектеләр. Ғ. Хәйри.
2. миф. Йола буйынса тегелгән аҡ туҡыма. □ Саван, мифологизированное ритуальное одеяние. И Ирҙәрҙе биш кат кәфенгә, катындарҙы ете кат кәфенгә урап һалалар. Башҡорт мифологияһынан.
КӘФЕНЛЕК (кәфенлеге) (Р: ткань на саван; И.: fabric for shroud; T.: kefenlik) и.
Кәфенгә тәғәйенләнгән әйбер. □ Ткань на саван. ■ Атаһы мәрхум ғумер бакый туларҙа эшләне, бер вакытта ла өҫтө кейемгә, тамағы ашка туйманы, һуңғы тынын алғансы шуларҙың саңын йотто. Ҡарт улгәс, Ҡотлоғужаның атаһы уға кәфенлек тә бирә белмәне бит. Н. Мусин.
КӘФЕНЛӘҮ (кәфенлә-) (Р: одевать, обёртывать в саван; И.: shroud; T: kefenlemek) к.
Кәфенгә төрөү. □ Одевать, обёртывать в саван; обряжать покойника. Ҡәфенләп куйыу.
КӘФИЛ [ғәр. JA| (Р: поручитель; И.: guarantee, guarantor; T: kâfil) и. иҫк.
Үҙ өҫтөнә, уҙ яуаплылығына ниҙер алған кеше. □ Поручитель. • Үҙ малыңа дошман булһаң, кәфил бул. Мәҡәл.
КӘҺЕЛДӘҮ (кәһелдә-) (Р: мягко кашлять; И.: cough softly; T: öksürmek) к.
Йомшаҡ ҡына йүткереү, кәһ-кәһ итеү. □ Мягко кашлять, покашливать. Ҡәһелдәп кенә йуткереу.
КӘҺЕМ-КӘҺЕМ окш. кар. кәһ-кәһ.
КӘҺ-КӘҺ (Р: кхе-кхе; И.: sound imatating word; T: öksürük sesi) окш.
Йомшаҡ ҡына йүткергән тауышты белдергән һүҙ. □ Подражание мягкому кашлю, покашливанию: кхе-кхе. Ҡәһ-кәһ сәсәу.
КӘҺКӘҺӘ и. кар. каһкаһа.
КӘҺӘРТКЕ и. зоол. диал. кар. кеҫәртке.
КӘШЕН (Р: мешок, сшитый из телячьей шкуры; И.: bag made of calf skin; T: buzağı derisinden yapılmış torba) и. иҫк.
1. Йөн яғын тышҡа ҡуйып быҙау тиреһенән тегелгән моҡсай; сәрмә. □ Мешок, сшитый из телячьей шкуры шерстью наружу. Ҡәшен тегеу. ■ Ибраһим кәшен төбөнән йомарлак корот һәрмәп алып, егеттәргә ырғытты. Й. Мостафин.
2. кусм. һыйыр малының эсе ташып, көйөш ала алмаған ауырыуы (тиренән тегелгән моксай йәки итек кунысы менән һуккылап имләгәндәр). □ Вздутие живота (болезнь рогатого скота). Ҡәшен дауалау.
КӘШЕФ [ғәр. (Р: раскрытие; И.: disclosure; T.: keşif) и. иҫк.
923