Академический словарь башкирского языка. Том V. Страница 104
Поиск по словарям
ҠАЙМАҠЛАТЫУ
1. төш. ҡар. ҡаймаҡлау, страд, от ҡаймаҡлау. Ҡаймаҡланған ҡорот. Ҡаймаҡланған ҡатыҡ эсеу.
2. Ҡаймаҡлыға әйләнеү, ҡаймаҡлы булыу, һөттөң ҡуйылығы артыу. □ Повышаться (о жирности молока), һыйырҙың һөтө ҡаймаҡланған. Көҙгө һөт ҡаймаҡлана.
3. кусм. Аҡһылланып, ҡаймаҡ төҫөнә инеү (куҙгә ҡарата). □ Белеть, становиться белёсым (о глазах). ■ [Сергеев] ҡалтырана, төҫтәре ағарған, бөршәйгән, куҙҙәре ҡаймаҡланған. Д. Юлтый.
ҠАЙМАҠЛАТЫУ (ҡаймаҡлат-) ҡ. йөкм. ҡар. ҡаймаҡлау, понуд. от ҡаймаҡлау. Ҡатыҡты ҡаймаҡлатыу. Өйрәне ҡаймаҡлатыу.
ҠАЙМАҠЛАУ (ҡаймаҡла-) (Р.: заправлять сметаной; И.: add cream; T.: kaymak çalmak) ҡ.
Ҡаймаҡ өҫтәү, һалыу, ҡушыу. □ Заправлять сметаной, класть, добавить сметану. Ҡатыҡты ҡаймаҡлау. Ҡоротто ҡаймаҡлау. Ашты ҡаймаҡлау.
ҠАЙМАҠЛЫ (Р: содержащий сметану, сливки; И.: creamy; T.: kaymaklı) c.
1. Ҡаймағы булған, ҡаймаҡ ҡушылған. □ Содержащий сметану, сливки, со сливками; сливочный. Ҡаймаҡлы салат. Ҡаймаҡлы ҡорот. Ҡаймаҡлы сеуәтә. ■ Уға [Ҡыҙырасҡа] ҡаймаҡлы сәйҙән, майҙа ҡайнап бешкән кәлсәнән дә тәмле нәмә юҡ. 3. Биишева.
2. Һөтө ҡуйы; ҡаймаҡлы. □ Жирный. һыйырымдың һөтө ҡаймаҡлы. • һыйырың ҡаймаҡлы булһа, ҡаҙаның ҡаҫмаҡлы булыр. Әйтем.
ҠАЙМАҠ МАЙЫ и. диал. ҡар. аҡ май. Ҡаймаҡ бешеп, май яһау. Ҡаймаҡ майын оҙон көбөлә бешәләр.
ҠАЙМАҠ ҺЫУЫ (Р: пахта; И.: buttermilk; T.: ayran) и.
Май бешкәндә айырылып сыҡҡан әскелтем шыйыҡлыҡ. □ Пахта, һыуһынға ҡаймаҡ һыуы. Файҙалы ҡаймаҡ һыуы.
ҠАЙМАҠ ӘЙРӘНЕ и. диал. ҡар. ҡаймаҡ һыуы. Ҡаймаҡ әйрәненә ҡамыр баҫыу.
ҠАЙМАЛАНЫУ (ҡаймалан-) ҡ. төш. ҡар. ҡаймалау 1, 2. страд, от ҡаймалау 1, 2. Ҡаймаланған итәк. Пәрҙәләр ҡаймаланған. Ҡап-кара керпектәр менән ҡаймаланған йәшел куҙҙәр. ■ Ә Ғимайҙың ҡараған кулдәре бары ла шулай ҡарамалар, ҡамыштар менән ҡаймаланған булып сыҡтылар. И. На-сыри. Бөҙрә йәш сағандар менән ҡаймаланған киң таҡыр урамдар уҙенә башҡа киске тормош менән йәшәй. 3. Биишева.
ҠАЙМАЛАТЫУ (ҡаймалат-) ҡ. йөкм. ҡар. ҡаймалау 1, 2. понуд. от ҡаймалау 1,
2. Ҡулъяулыҡты ҡаймалатыу. Алъяпҡысты ҡаймалатыу.
ҠАЙМАЛАУ (ҡаймала-) (Р: окаймлять; И.: hem; T.: kenar çekmek) ҡ.
1. Ҡаймалы итеү, ҡайма баҫыу, ҡайма тегеү; ҡайыу. □ Окаймлять, окантовать, обводить каймой. Фоторәсемде ҡара таҫма менән ҡаймалау. Я Кис, ятаҡҡа ҡайтҡас, мин һурәтте туңәрәкләп ҡырҡып алдым, .. ситен ҡыҙыл таҫма менән ҡаймалайым. Ғ. Әмири.
2. Уратып алыу, уратып һыҙыу. □ Обводить. Тау итәктәрен шыршылар ҡаймалай. Ауылды ҡаймалап торған тауҙар.
3. диал. ҡар. ҡамау I, 1. Малайҙар ҡаймалап алды.
4. ҡар. ҡайыу I. Кейем ҡаймалау.
ҠАЙМАЛЫ (Р: окаймлённый; И.: edged (with), fringed (with), hemmed; T.: zıhlanan) c.
1. Нимәнеңдер сите, эргәһе таҫма менән буйлатып баҫыулы, ҡаймаһы булған. □ Окаймлённый, обшитый каймой. Ҡаймалы итәк. Ҡаймалы эшләпә. Ҡаймалы балаҫ. Ҡыҙыл ҡаймалы кулдәк. ■ Көйәнтәләр гөллө-алмалы — иңгә генә ипләп һалмалы. Ваҡ-ваҡ баҫып һыуҙан ҡайталар — ситектәре сәмсә-ҡаймалы. Й. Солтанов.
2. диал. Нағышлы, биҙәкле. □ Вышитый, узорчатый. Ҡаймалы кейем. Ҡаймалы алъяпҡыс.
ҠАЙМАУ (ҡайма-) ҡ. ҡар. ҡаймалау 1. ■ Таң атҡансы көнбағыштар таж
104
1. төш. ҡар. ҡаймаҡлау, страд, от ҡаймаҡлау. Ҡаймаҡланған ҡорот. Ҡаймаҡланған ҡатыҡ эсеу.
2. Ҡаймаҡлыға әйләнеү, ҡаймаҡлы булыу, һөттөң ҡуйылығы артыу. □ Повышаться (о жирности молока), һыйырҙың һөтө ҡаймаҡланған. Көҙгө һөт ҡаймаҡлана.
3. кусм. Аҡһылланып, ҡаймаҡ төҫөнә инеү (куҙгә ҡарата). □ Белеть, становиться белёсым (о глазах). ■ [Сергеев] ҡалтырана, төҫтәре ағарған, бөршәйгән, куҙҙәре ҡаймаҡланған. Д. Юлтый.
ҠАЙМАҠЛАТЫУ (ҡаймаҡлат-) ҡ. йөкм. ҡар. ҡаймаҡлау, понуд. от ҡаймаҡлау. Ҡатыҡты ҡаймаҡлатыу. Өйрәне ҡаймаҡлатыу.
ҠАЙМАҠЛАУ (ҡаймаҡла-) (Р.: заправлять сметаной; И.: add cream; T.: kaymak çalmak) ҡ.
Ҡаймаҡ өҫтәү, һалыу, ҡушыу. □ Заправлять сметаной, класть, добавить сметану. Ҡатыҡты ҡаймаҡлау. Ҡоротто ҡаймаҡлау. Ашты ҡаймаҡлау.
ҠАЙМАҠЛЫ (Р: содержащий сметану, сливки; И.: creamy; T.: kaymaklı) c.
1. Ҡаймағы булған, ҡаймаҡ ҡушылған. □ Содержащий сметану, сливки, со сливками; сливочный. Ҡаймаҡлы салат. Ҡаймаҡлы ҡорот. Ҡаймаҡлы сеуәтә. ■ Уға [Ҡыҙырасҡа] ҡаймаҡлы сәйҙән, майҙа ҡайнап бешкән кәлсәнән дә тәмле нәмә юҡ. 3. Биишева.
2. Һөтө ҡуйы; ҡаймаҡлы. □ Жирный. һыйырымдың һөтө ҡаймаҡлы. • һыйырың ҡаймаҡлы булһа, ҡаҙаның ҡаҫмаҡлы булыр. Әйтем.
ҠАЙМАҠ МАЙЫ и. диал. ҡар. аҡ май. Ҡаймаҡ бешеп, май яһау. Ҡаймаҡ майын оҙон көбөлә бешәләр.
ҠАЙМАҠ ҺЫУЫ (Р: пахта; И.: buttermilk; T.: ayran) и.
Май бешкәндә айырылып сыҡҡан әскелтем шыйыҡлыҡ. □ Пахта, һыуһынға ҡаймаҡ һыуы. Файҙалы ҡаймаҡ һыуы.
ҠАЙМАҠ ӘЙРӘНЕ и. диал. ҡар. ҡаймаҡ һыуы. Ҡаймаҡ әйрәненә ҡамыр баҫыу.
ҠАЙМАЛАНЫУ (ҡаймалан-) ҡ. төш. ҡар. ҡаймалау 1, 2. страд, от ҡаймалау 1, 2. Ҡаймаланған итәк. Пәрҙәләр ҡаймаланған. Ҡап-кара керпектәр менән ҡаймаланған йәшел куҙҙәр. ■ Ә Ғимайҙың ҡараған кулдәре бары ла шулай ҡарамалар, ҡамыштар менән ҡаймаланған булып сыҡтылар. И. На-сыри. Бөҙрә йәш сағандар менән ҡаймаланған киң таҡыр урамдар уҙенә башҡа киске тормош менән йәшәй. 3. Биишева.
ҠАЙМАЛАТЫУ (ҡаймалат-) ҡ. йөкм. ҡар. ҡаймалау 1, 2. понуд. от ҡаймалау 1,
2. Ҡулъяулыҡты ҡаймалатыу. Алъяпҡысты ҡаймалатыу.
ҠАЙМАЛАУ (ҡаймала-) (Р: окаймлять; И.: hem; T.: kenar çekmek) ҡ.
1. Ҡаймалы итеү, ҡайма баҫыу, ҡайма тегеү; ҡайыу. □ Окаймлять, окантовать, обводить каймой. Фоторәсемде ҡара таҫма менән ҡаймалау. Я Кис, ятаҡҡа ҡайтҡас, мин һурәтте туңәрәкләп ҡырҡып алдым, .. ситен ҡыҙыл таҫма менән ҡаймалайым. Ғ. Әмири.
2. Уратып алыу, уратып һыҙыу. □ Обводить. Тау итәктәрен шыршылар ҡаймалай. Ауылды ҡаймалап торған тауҙар.
3. диал. ҡар. ҡамау I, 1. Малайҙар ҡаймалап алды.
4. ҡар. ҡайыу I. Кейем ҡаймалау.
ҠАЙМАЛЫ (Р: окаймлённый; И.: edged (with), fringed (with), hemmed; T.: zıhlanan) c.
1. Нимәнеңдер сите, эргәһе таҫма менән буйлатып баҫыулы, ҡаймаһы булған. □ Окаймлённый, обшитый каймой. Ҡаймалы итәк. Ҡаймалы эшләпә. Ҡаймалы балаҫ. Ҡыҙыл ҡаймалы кулдәк. ■ Көйәнтәләр гөллө-алмалы — иңгә генә ипләп һалмалы. Ваҡ-ваҡ баҫып һыуҙан ҡайталар — ситектәре сәмсә-ҡаймалы. Й. Солтанов.
2. диал. Нағышлы, биҙәкле. □ Вышитый, узорчатый. Ҡаймалы кейем. Ҡаймалы алъяпҡыс.
ҠАЙМАУ (ҡайма-) ҡ. ҡар. ҡаймалау 1. ■ Таң атҡансы көнбағыштар таж
104