Академический словарь башкирского языка. Том VI. Страница 104
Поиск по словарям
ЛИНГАФОН
ЛИНГАФОН [рус. < лат. linqua ‘тел’+ гр. рһдпё ‘өн, тауыш’] (Р.: лингафон; И.: lingaphone room; T.: dil laboratuvarı) и.
1. Телдәге өндәрҙе өйрәнеү өсөн махсус техника менән йыһазландырылған кабинет.
□ Лингафон. Лингафонға яңы техник йыһаздар һатып алыу.
2. Ниндәйҙер челдҫ өйрәнеү курсы яҙылған пластинкалар. □ Лингафон. Лингафонға яҙҙырыу.
ЛИНГВИСТ [рус. < лат. lingua ‘тел’] (Р.: лингвист; И.: linguist; T: dilbilimci) и. лингв.
Лингвистика буйынса белгес, телсе.
□ Лингвист. Лингвист тикшеренеүҙәре. Билдәле лингвист. ■ Күп йыллыҡ эшмәкәрлеге М. Биксуринды талантлы ғалим-педагог, лингвист, фольклорсы булараҡ күҙ алдына баҫтыра. Р. Шәкүр. Башҡортостандың бер төркөм ғалимдары Ҡаҙағстандың Урал ҡалаһында үткәрелгән күренекле төркиәтсе, лингвист Н. Ф. Катановтың 150 йыллығына арналған ғилми-ғәмәли конференцияла ҡатнашты. Интернет селтәренән.
ЛИНГВИСТИК (Р: лингвистический; И.: linguistic; T.: dilbilimsel) с. лингв.
Лингвистикаға мөнәсәбәтле, лингвистикаға бәйле. □ Лингвистический. Лингвистик атлас. Лингвистик анализ. Лингвистик стилистика. Лингвистик мәктәп. Лингвистик экспедиция. ■ Ул [Таһир Байышев] йәмғеһе ун бер лингвистик экспедицияла ҡатнаша, экспедицияларҙың күбеһенә үҙе етәкселек итә. Р. Шәкүр. Лингвистик психоанализ өсөн текста психологик хәлде сағыштырыусы образлы һәм тәрән мәғәнәле нығынған һүҙбәйләнештәрҙе һәм сағыштырыуҙарҙы ҡулланыу ифрат отошло. «Ватандаш», № 5, 2007.
ЛИНГВИСТИКА [рус. < фр. linguistique] (Р.: лингвистика; И.: linguistics; T.: dilbilim) и.
Тел тураһындағы фән; тел ғилеме. □ Лингвистика. Лингвистика өлкәһендәге хеҙмәт. Лингвистика менән шөғөлләнеү. Когнитив лингвистика. Коммуникатив лингвистика. Ш 1928—1931 йылдарҙа ул [Г. Амантай] — Ленинград философия һәм лингвистика институтының көнсығыш телдәре факультеты студенты. Р. Шәкүр. М. Өмөтбаев
аҙаҡ үҙе уҡымышлы, мәғрифәтле кеше булып таныла килә фарсы грамматикаһын яҙыу, фарсы-рус-төрки һүҙлеген төҙөү эшенә керешә, фарсы телендә шиғырҙар ижад итә, лингвистика, лексикография ғилеменә тартыла. М. Нәҙерғолов.
ЛИНГВИСТИК ГЕОГРАФИЯ (Р : лингвистическая география; И.: linguistic geography; T: dilbilimsel coğrafya) и. лингв.
Диалектологияла диалекталь күренештәрҙең территориаль таралышын өйрәнгән бүлек. □ Лингвистическая география. Лингвистик география фәне ҡаҙаныштары. Н. X. Мәҡсүтованың лингвистик география буйынса эштәре күптәргә таныш. Ф. Хисамитдинова.
ЛИНГВИСТИК СТАТИСТИКА (Р: линг вистическая статистика; И.: linguistic statistics; T: dilbilimsel istatistik) и. лингв.
Статистик методтарҙы тел системаһын өйрәнеүҙә ҡулланыу ысулы. □ Лингвистическая статистика. Лингвистик статистика тикшеренеүҙәре.
ЛИНГВИСТИК СТИЛИСТИКА (Р.лингвистическая стилистика; И.: linguistic stylistics; T.: dilbilimsel üslupbilim) и. лингв.
Тел ғилемендә телмәр стилдәрен, уларҙың төрҙәрен һәм ҡулланылышын тикшергән бер бүлек. □ Лингвистическая стилистика. Лингвистик стилистика фәненең объекты.
ЛИНГВИСТИК ЭКОНОМИЯ (Р: линг вистическая экономия; И.: linguistic economy; T.: dilde ekonomi) и. лингв.
Анһат һәм ыҡсым итеп һөйләшергә ынтылыуҙан килеп тыуған күренеш. □ Лингвистическая экономия. ■ Лингвистик экономия күренешенә төрлө типтағы ҡыҫҡартып әйтеүҙәр инә: мәҫәлән, өләсәй — оло әсәй, йәйлек — йәйгелек, йәйләүек — йәйләүлек һ. б. Интернет селтәренән.
ЛИНЕЙКА [рус. < лат. Ипеа] (Р: линейка; И.: ruler; T.: cetvel) и.
1. Тура һыҙыҡ һыҙыу йәки берәй нәмәнең оҙонлоғон үлсәү өсөн, ғәҙәттә, сантиметрҙарға, миллиметрҙарға бүленгән тура планка. □ Линейка (планка для вычерчивания прямых линий, орудие для вычислений или измерений). Масштаблы линейка.
104
ЛИНГАФОН [рус. < лат. linqua ‘тел’+ гр. рһдпё ‘өн, тауыш’] (Р.: лингафон; И.: lingaphone room; T.: dil laboratuvarı) и.
1. Телдәге өндәрҙе өйрәнеү өсөн махсус техника менән йыһазландырылған кабинет.
□ Лингафон. Лингафонға яңы техник йыһаздар һатып алыу.
2. Ниндәйҙер челдҫ өйрәнеү курсы яҙылған пластинкалар. □ Лингафон. Лингафонға яҙҙырыу.
ЛИНГВИСТ [рус. < лат. lingua ‘тел’] (Р.: лингвист; И.: linguist; T: dilbilimci) и. лингв.
Лингвистика буйынса белгес, телсе.
□ Лингвист. Лингвист тикшеренеүҙәре. Билдәле лингвист. ■ Күп йыллыҡ эшмәкәрлеге М. Биксуринды талантлы ғалим-педагог, лингвист, фольклорсы булараҡ күҙ алдына баҫтыра. Р. Шәкүр. Башҡортостандың бер төркөм ғалимдары Ҡаҙағстандың Урал ҡалаһында үткәрелгән күренекле төркиәтсе, лингвист Н. Ф. Катановтың 150 йыллығына арналған ғилми-ғәмәли конференцияла ҡатнашты. Интернет селтәренән.
ЛИНГВИСТИК (Р: лингвистический; И.: linguistic; T.: dilbilimsel) с. лингв.
Лингвистикаға мөнәсәбәтле, лингвистикаға бәйле. □ Лингвистический. Лингвистик атлас. Лингвистик анализ. Лингвистик стилистика. Лингвистик мәктәп. Лингвистик экспедиция. ■ Ул [Таһир Байышев] йәмғеһе ун бер лингвистик экспедицияла ҡатнаша, экспедицияларҙың күбеһенә үҙе етәкселек итә. Р. Шәкүр. Лингвистик психоанализ өсөн текста психологик хәлде сағыштырыусы образлы һәм тәрән мәғәнәле нығынған һүҙбәйләнештәрҙе һәм сағыштырыуҙарҙы ҡулланыу ифрат отошло. «Ватандаш», № 5, 2007.
ЛИНГВИСТИКА [рус. < фр. linguistique] (Р.: лингвистика; И.: linguistics; T.: dilbilim) и.
Тел тураһындағы фән; тел ғилеме. □ Лингвистика. Лингвистика өлкәһендәге хеҙмәт. Лингвистика менән шөғөлләнеү. Когнитив лингвистика. Коммуникатив лингвистика. Ш 1928—1931 йылдарҙа ул [Г. Амантай] — Ленинград философия һәм лингвистика институтының көнсығыш телдәре факультеты студенты. Р. Шәкүр. М. Өмөтбаев
аҙаҡ үҙе уҡымышлы, мәғрифәтле кеше булып таныла килә фарсы грамматикаһын яҙыу, фарсы-рус-төрки һүҙлеген төҙөү эшенә керешә, фарсы телендә шиғырҙар ижад итә, лингвистика, лексикография ғилеменә тартыла. М. Нәҙерғолов.
ЛИНГВИСТИК ГЕОГРАФИЯ (Р : лингвистическая география; И.: linguistic geography; T: dilbilimsel coğrafya) и. лингв.
Диалектологияла диалекталь күренештәрҙең территориаль таралышын өйрәнгән бүлек. □ Лингвистическая география. Лингвистик география фәне ҡаҙаныштары. Н. X. Мәҡсүтованың лингвистик география буйынса эштәре күптәргә таныш. Ф. Хисамитдинова.
ЛИНГВИСТИК СТАТИСТИКА (Р: линг вистическая статистика; И.: linguistic statistics; T: dilbilimsel istatistik) и. лингв.
Статистик методтарҙы тел системаһын өйрәнеүҙә ҡулланыу ысулы. □ Лингвистическая статистика. Лингвистик статистика тикшеренеүҙәре.
ЛИНГВИСТИК СТИЛИСТИКА (Р.лингвистическая стилистика; И.: linguistic stylistics; T.: dilbilimsel üslupbilim) и. лингв.
Тел ғилемендә телмәр стилдәрен, уларҙың төрҙәрен һәм ҡулланылышын тикшергән бер бүлек. □ Лингвистическая стилистика. Лингвистик стилистика фәненең объекты.
ЛИНГВИСТИК ЭКОНОМИЯ (Р: линг вистическая экономия; И.: linguistic economy; T.: dilde ekonomi) и. лингв.
Анһат һәм ыҡсым итеп һөйләшергә ынтылыуҙан килеп тыуған күренеш. □ Лингвистическая экономия. ■ Лингвистик экономия күренешенә төрлө типтағы ҡыҫҡартып әйтеүҙәр инә: мәҫәлән, өләсәй — оло әсәй, йәйлек — йәйгелек, йәйләүек — йәйләүлек һ. б. Интернет селтәренән.
ЛИНЕЙКА [рус. < лат. Ипеа] (Р: линейка; И.: ruler; T.: cetvel) и.
1. Тура һыҙыҡ һыҙыу йәки берәй нәмәнең оҙонлоғон үлсәү өсөн, ғәҙәттә, сантиметрҙарға, миллиметрҙарға бүленгән тура планка. □ Линейка (планка для вычерчивания прямых линий, орудие для вычислений или измерений). Масштаблы линейка.
104