Академический словарь башкирского языка. Том VI. Страница 524
Поиск по словарям
НАРДӨЙӘ
рез воду). Фарфор наргилә. Наргилә тартыу. Наргилә тартыу кафеһы.
НАРДӨЙӘ и. зоол. диал. ҡар. нар III. Нардөйәһен суктереп барып инә.
НАРДУҒАН (Р.: Нардуган; И.: feast of winter solstice; T.: Nardugan, Haziran ve Aralıkta kutlanan gün dönümü haftası) и. этн.
Тышҡы һәм йәйге ҡояш торошон (иц ҡыҫҡа һәм иц оҙон көн) билдәләгән башҡорттарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың борондан килгән йола байрамы. □ Нардуган (праздник солнцестояния). Ҡышҡы Нар-дуған. Йәйге Нардуган. Нардуғанда теләк теләу. ■ Иц оҙон һәм иц ҡыҫҡа көндәр йәйге, ҡышҡы Нардуган байрамдары менән билгеләп утелгән. Йола фольклорынан.
НАРДУҒАН БАЙРАМЫ и. этн. ҡар. нардуган.
НАРДУҒАН САБЫУ (Р: игры, которые проводились во время праздника Нардуган; И.: Oriental Xmas games; T.: Nardugan bayramı oyunları) и. этн.
Нардуган байрамында уйналған уйындар. □ Игры, которые проводились во время праздника Нардуган.
НАРДЫ [рус. < фарс.] (Р: нарды; И.: backgammon; T: tavla) и. спорт.
Ике уйынсы өсөн тәғәйенләнгән көнсығыш өҫтәл уйыны. □ Нарды. Нарды уйнау. Нарды турниры. Нарды уйынын өйрәнеу.
НАРЗАН [рус. < кабард. нарт-санэ ‘батырҙар эсемлеге’] (Р: нарзан; И.: Narzan; Т.: narzan suyu) и.
Углекислоталы газлы минераль һыу. □ Нарзан. / Нарзанный. Нарзан сыганагы. Нарзан шишмәһе. Нарзан эсеу. Нарзанлы ванна. ■ [Бикҡол - Вәлигә:] Әйҙә, нарзан эсеп ебәр. А. Таһиров.
НАРКОБИЗНЕС [рус.] (Р: наркобизнес; И.: drug-dealing; T: uyuşturucu alışverişi) и.
Наркотиктар әҙерләүгә һәм сауҙа итеүгә нигеҙләнгән кәсеп. □ Наркобизнес. Наркобизнеса ҡаршы көрәш. Наркобизнесҡа ҡаршы көс. Наркобизнес ҙур борсоуға һала. ■ Йәмғиәтебеҙҙе солғап алған наркобизнес һәм наркомания хәуефен дәлилләгән
ваҡиғалар, куцелһеҙ статистика барыбыҙҙы ла тетрәндерә. «Йәшлек», 11 июль 2009.
НАРКОЗ [рус. < фр. narcose < гр. narkosis ‘ойоу’] (Р: наркоз; И.: narcosis; general anaesthesia; T: narkoz) и. мед.
Операцияларҙы ауыртыуһыҙ эшләү һәм организм эшмәкәрлеге менән идара итеүгә шарт тыуҙырыу өсөн ҡулланылған анестезиология алымы. □ Наркоз. Наркоз биреу. Наркоз битлеге ҡулланыу. Дөйөм наркоз. Наркоздан уяныу. ■ Бер-бер артлы әллә нисәмә операция уткәрә Әхәт. Наркоз артынан наркоз, һыҙланыуҙар уҙенекен итә — тәне бирешә, төшөнкөлөккә бирелгән саҡтары ла етерлек була, ләкин ниндәйҙер сихри көс, яҡындарыныц хәстәре, табиптарҙыц тырышлығы уны был донъяла йәшәтә. Р. Ураҙғолов.
НАРКОЗСЫ и. мед. ҡар. анестезиолог.
НАРКОЛОГ [рус.] (Р: нарколог; И.: narcologist; T: narcoloji uzmanı) и. мед.
Наркология белгесе. □ Нарколог. Нар-кологка барыу. Наркологта дауаланыу. ■ Эшкә урынлашыу, водитель танытмаһы алыу, алыштырыу өсөн һәр кемгә психиатр һәм наркологка мөрәжәғәт итергә тура килә. «Урал», 2 февраль 2011.
НАРКОЛОГИЯ [рус.] (Р: наркология; И.: narcology; Т: narcoloji) и. мед.
Психиатрия фәненең хроник алкоголизмды, наркоманияны, токсикоманияны булдырмау, дауалау юлдарын өйрәнеүсе бүлеге. □ Наркология. / Наркологический. Наркология диспансеры. Наркология булеге. Наркология уҙәге. Наркология хеҙмәте. Наркологияла иҫәптә тороу. ■ Ҡурҡыныс бәйлелектән ҡотолорға теләуселәр йыш ҡына рәсми наркологияға бармай, шикле реабилитация уҙәктәренә мөрәжәғәт итә. «Йәшлек», 25 июнь 2011.
НАРКОЛОГИЯ ХЕҘМӘТЕ (Р: нарко логическая служба; И.: narcology service; T: narkoloji hizmeti) и. мед.
Хроник алкоголизм, наркомания, токсикомания менән ауырыусыларға медицина-социаль, медицина-юридик дауалау-про-филактика хеҙмәте күрһәтелгән махсус учреждениелар селтәре. □ Наркологическая
524
рез воду). Фарфор наргилә. Наргилә тартыу. Наргилә тартыу кафеһы.
НАРДӨЙӘ и. зоол. диал. ҡар. нар III. Нардөйәһен суктереп барып инә.
НАРДУҒАН (Р.: Нардуган; И.: feast of winter solstice; T.: Nardugan, Haziran ve Aralıkta kutlanan gün dönümü haftası) и. этн.
Тышҡы һәм йәйге ҡояш торошон (иц ҡыҫҡа һәм иц оҙон көн) билдәләгән башҡорттарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың борондан килгән йола байрамы. □ Нардуган (праздник солнцестояния). Ҡышҡы Нар-дуған. Йәйге Нардуган. Нардуғанда теләк теләу. ■ Иц оҙон һәм иц ҡыҫҡа көндәр йәйге, ҡышҡы Нардуган байрамдары менән билгеләп утелгән. Йола фольклорынан.
НАРДУҒАН БАЙРАМЫ и. этн. ҡар. нардуган.
НАРДУҒАН САБЫУ (Р: игры, которые проводились во время праздника Нардуган; И.: Oriental Xmas games; T.: Nardugan bayramı oyunları) и. этн.
Нардуган байрамында уйналған уйындар. □ Игры, которые проводились во время праздника Нардуган.
НАРДЫ [рус. < фарс.] (Р: нарды; И.: backgammon; T: tavla) и. спорт.
Ике уйынсы өсөн тәғәйенләнгән көнсығыш өҫтәл уйыны. □ Нарды. Нарды уйнау. Нарды турниры. Нарды уйынын өйрәнеу.
НАРЗАН [рус. < кабард. нарт-санэ ‘батырҙар эсемлеге’] (Р: нарзан; И.: Narzan; Т.: narzan suyu) и.
Углекислоталы газлы минераль һыу. □ Нарзан. / Нарзанный. Нарзан сыганагы. Нарзан шишмәһе. Нарзан эсеу. Нарзанлы ванна. ■ [Бикҡол - Вәлигә:] Әйҙә, нарзан эсеп ебәр. А. Таһиров.
НАРКОБИЗНЕС [рус.] (Р: наркобизнес; И.: drug-dealing; T: uyuşturucu alışverişi) и.
Наркотиктар әҙерләүгә һәм сауҙа итеүгә нигеҙләнгән кәсеп. □ Наркобизнес. Наркобизнеса ҡаршы көрәш. Наркобизнесҡа ҡаршы көс. Наркобизнес ҙур борсоуға һала. ■ Йәмғиәтебеҙҙе солғап алған наркобизнес һәм наркомания хәуефен дәлилләгән
ваҡиғалар, куцелһеҙ статистика барыбыҙҙы ла тетрәндерә. «Йәшлек», 11 июль 2009.
НАРКОЗ [рус. < фр. narcose < гр. narkosis ‘ойоу’] (Р: наркоз; И.: narcosis; general anaesthesia; T: narkoz) и. мед.
Операцияларҙы ауыртыуһыҙ эшләү һәм организм эшмәкәрлеге менән идара итеүгә шарт тыуҙырыу өсөн ҡулланылған анестезиология алымы. □ Наркоз. Наркоз биреу. Наркоз битлеге ҡулланыу. Дөйөм наркоз. Наркоздан уяныу. ■ Бер-бер артлы әллә нисәмә операция уткәрә Әхәт. Наркоз артынан наркоз, һыҙланыуҙар уҙенекен итә — тәне бирешә, төшөнкөлөккә бирелгән саҡтары ла етерлек була, ләкин ниндәйҙер сихри көс, яҡындарыныц хәстәре, табиптарҙыц тырышлығы уны был донъяла йәшәтә. Р. Ураҙғолов.
НАРКОЗСЫ и. мед. ҡар. анестезиолог.
НАРКОЛОГ [рус.] (Р: нарколог; И.: narcologist; T: narcoloji uzmanı) и. мед.
Наркология белгесе. □ Нарколог. Нар-кологка барыу. Наркологта дауаланыу. ■ Эшкә урынлашыу, водитель танытмаһы алыу, алыштырыу өсөн һәр кемгә психиатр һәм наркологка мөрәжәғәт итергә тура килә. «Урал», 2 февраль 2011.
НАРКОЛОГИЯ [рус.] (Р: наркология; И.: narcology; Т: narcoloji) и. мед.
Психиатрия фәненең хроник алкоголизмды, наркоманияны, токсикоманияны булдырмау, дауалау юлдарын өйрәнеүсе бүлеге. □ Наркология. / Наркологический. Наркология диспансеры. Наркология булеге. Наркология уҙәге. Наркология хеҙмәте. Наркологияла иҫәптә тороу. ■ Ҡурҡыныс бәйлелектән ҡотолорға теләуселәр йыш ҡына рәсми наркологияға бармай, шикле реабилитация уҙәктәренә мөрәжәғәт итә. «Йәшлек», 25 июнь 2011.
НАРКОЛОГИЯ ХЕҘМӘТЕ (Р: нарко логическая служба; И.: narcology service; T: narkoloji hizmeti) и. мед.
Хроник алкоголизм, наркомания, токсикомания менән ауырыусыларға медицина-социаль, медицина-юридик дауалау-про-филактика хеҙмәте күрһәтелгән махсус учреждениелар селтәре. □ Наркологическая
524