Академический словарь башкирского языка. Том VI. Страница 648
Поиск по словарям
ОЖМАХ ӘҺЕЛЕ
ОЖМАХ ӘҺЕЛЕ (Р.: религиозный деятель; И.: reverend; T.: din adami) и.
Дин кешеһе. □ Религиозный деятель. доел. Представитель рая.
ОЖО (Р: подстрекательство; И.: instigation; T: kışkırtma) и. диал. ҡар. ҡотҡо.
Коллективта, кешеләр араһында тарҡатыу эше алып барыу, кешеләр араһын боҙоу һ. б. өсөн һөйләнгән һүҙ. □ Подстрекательство, провокация. Ожо һалыу. Ожо таратыу.
ОЗДАНЛАУ (озданла-) (Р: кокетничать; И.: flirt; T.: cilvelenmek) ҡ.
Тороп сыҙамай, остоҡайланыу. □ Кокетничать. Озданлап йөрөу. Озданлап тороу. Озданларға ярата.
ОЗДОЙ (Р: бойкий; И.: brisk; T: kıvrak) с.
Сәсрәп торған йылғыр; сая. □ Бойкий. Оздой ҡатын. Оздой булыу. Оздой ҡурше.
ОЗДОЙ ҺАРЫҠ (һарығы) (Р: курдючная овца; И.: fat-tailed sheep; T: uzun kuyruklu koyun) и.
Оҙон нәҙек ҡойроҡло һарыҡ. □ Курдючная овца. ■ [Сәрбиямал:] Анауы бәрәсләргә торған оздой һарығымдың бәрәсен туңдырып ҡуйһағыҙ, йәнегеҙҙе алырмын! 3. Биишева.
ОЗЛАТЫУ (озлат-) (Р: мучить; И.: torment; T: eziyet etmek) ҡ. диал. ҡар. ыҙалатыу.
Ғазап сиктереү; интектереү. □ Мучить. Озлатып бөтөу. Һыуыҡ көндәр озлатып китте. ■ Ҡеше әйберен бирмәй озлатып тик йөрөтә. Экспедиция материалдарынан.
ОЗЛАУ (озла-) (Р: выть; И.: howl; Т: ulumak) ҡ.
1. Нәҙегерәк тауыш менән олоу (эт, бу-регә ҡарата). □ Выть, завывать. // Вой, завывание. Эт төнө буйы озлап сыҡты. Алыҫта буреләрҙең озлағаны ишетелеп ҡала. Эт озлаһа, бәхетһеҙлек килер.
2. кусм. һөйл. һуҙып-һуҙып илау. □ Плакать в голос; выть. Ҡатын көнө буйы озлап ултырҙы. Юҡҡа озлап йөрөу.
3. Йәмһеҙ тауыш менән йырлау. □ Петь неприятным голосом. Оҙон көйҙө һуҙып, озлап ултырыу.
4. диал. ҡар. өзләү. Оҫта итеп озлау. Озларға өйрәнеу. Озлау уҙенсәлектәре.
5. диал. Һыҙланыу, һыҡраныу. □ Испытывать ноющую боль. ■ Теш һыҙлап, төнө буйы озлап сыҡтым. Картотека фондынан.
ОЗЛАШЫУ (озлаш-) ҡ. урт. ҡар. озлау. взаимн. от озлау. Озлашып ултырыу. Озла-шып йөрөу.
ОЗМАХ и. диал. ҡар. ожмах 1. Озмах ҡошо. Озмах емеше. Озмах туре. Озмах тураһында һөйләгәндәрҙе тыңлау.
ОЗОКЕРИТ [рус. < гр. ozö ‘аңҡыу’+ keros ‘балауыҙ’] (Р: озокерит; И.: mineral wax; T: ozokerit) и.
Төҫө балауыҙға оҡшап торған минерал (төрлө май, крем кеуек нәмә эшләу өсөн ҡулланыла)’, тау балауыҙы. □ Озокерит. ■ Озокерит һәм асфальт сәнәғәттең куп тармаҡтарында изолятор эшләу өсөн файҙаланыла. Д. Бураҡаев.
ОЗОЛОЙ [рус. злой] (Р: злой; И.: wicked; T: kötü kalpli) с. диал. ҡар. уҫал.
Киҫкен тәбиғәтле. □ Злой. ■ Был хәтле лә озолой булыр икәнһең. Экспедиция материалдарынан.
ОЗОН [рус. < гр. ozö ‘аңҡыу’] (Р: озон; И.: ozone; T: ozon) и.
Кислородтың үҙгәреүенән барлыҡҡа килеп, бик көслө тутыҡтырыу һәм зарарһыҙлау сифатына эйә булған газ. □ Озон. ■ Атмосфера һауаһын контролдә тотоусы автоматлаштырылған станция тарафынан озондың рөхсәт ителгән сиктән артып ки-теуе теркәлде. «Ашҡаҙар», 14 апрель 2012.
ОЗОНАТОР [рус. < фр. ozonateur] (Р: озонатор; И.: ozonizer; T: ozon üreticisi) и. махе.
Һауаны йәки һыуҙы озонға байыҡтырыу ҡорамалы. □ Озонатор. Һауа озонаторы, һыу озонаторы. ■ Озонатор өй шарттарында саф һауа булдырыуға булышлыҡ итә. Интернет селтәренән.
ОҘОНБОРОН (Р: косой (табуированное название зайца)', И.: hare’s tabooed name; T: tavşan) и. диал.
Ҡуяндың ысын исемен йәшереү өсөн ҡулланылған атамаһы. □ Косой (табуированное название зайца). ■ Беҙҙең яҡта ҡуянды оҙонборон тиҙәр. Экспедиция материалдарынан.
648
ОЖМАХ ӘҺЕЛЕ (Р.: религиозный деятель; И.: reverend; T.: din adami) и.
Дин кешеһе. □ Религиозный деятель. доел. Представитель рая.
ОЖО (Р: подстрекательство; И.: instigation; T: kışkırtma) и. диал. ҡар. ҡотҡо.
Коллективта, кешеләр араһында тарҡатыу эше алып барыу, кешеләр араһын боҙоу һ. б. өсөн һөйләнгән һүҙ. □ Подстрекательство, провокация. Ожо һалыу. Ожо таратыу.
ОЗДАНЛАУ (озданла-) (Р: кокетничать; И.: flirt; T.: cilvelenmek) ҡ.
Тороп сыҙамай, остоҡайланыу. □ Кокетничать. Озданлап йөрөу. Озданлап тороу. Озданларға ярата.
ОЗДОЙ (Р: бойкий; И.: brisk; T: kıvrak) с.
Сәсрәп торған йылғыр; сая. □ Бойкий. Оздой ҡатын. Оздой булыу. Оздой ҡурше.
ОЗДОЙ ҺАРЫҠ (һарығы) (Р: курдючная овца; И.: fat-tailed sheep; T: uzun kuyruklu koyun) и.
Оҙон нәҙек ҡойроҡло һарыҡ. □ Курдючная овца. ■ [Сәрбиямал:] Анауы бәрәсләргә торған оздой һарығымдың бәрәсен туңдырып ҡуйһағыҙ, йәнегеҙҙе алырмын! 3. Биишева.
ОЗЛАТЫУ (озлат-) (Р: мучить; И.: torment; T: eziyet etmek) ҡ. диал. ҡар. ыҙалатыу.
Ғазап сиктереү; интектереү. □ Мучить. Озлатып бөтөу. Һыуыҡ көндәр озлатып китте. ■ Ҡеше әйберен бирмәй озлатып тик йөрөтә. Экспедиция материалдарынан.
ОЗЛАУ (озла-) (Р: выть; И.: howl; Т: ulumak) ҡ.
1. Нәҙегерәк тауыш менән олоу (эт, бу-регә ҡарата). □ Выть, завывать. // Вой, завывание. Эт төнө буйы озлап сыҡты. Алыҫта буреләрҙең озлағаны ишетелеп ҡала. Эт озлаһа, бәхетһеҙлек килер.
2. кусм. һөйл. һуҙып-һуҙып илау. □ Плакать в голос; выть. Ҡатын көнө буйы озлап ултырҙы. Юҡҡа озлап йөрөу.
3. Йәмһеҙ тауыш менән йырлау. □ Петь неприятным голосом. Оҙон көйҙө һуҙып, озлап ултырыу.
4. диал. ҡар. өзләү. Оҫта итеп озлау. Озларға өйрәнеу. Озлау уҙенсәлектәре.
5. диал. Һыҙланыу, һыҡраныу. □ Испытывать ноющую боль. ■ Теш һыҙлап, төнө буйы озлап сыҡтым. Картотека фондынан.
ОЗЛАШЫУ (озлаш-) ҡ. урт. ҡар. озлау. взаимн. от озлау. Озлашып ултырыу. Озла-шып йөрөу.
ОЗМАХ и. диал. ҡар. ожмах 1. Озмах ҡошо. Озмах емеше. Озмах туре. Озмах тураһында һөйләгәндәрҙе тыңлау.
ОЗОКЕРИТ [рус. < гр. ozö ‘аңҡыу’+ keros ‘балауыҙ’] (Р: озокерит; И.: mineral wax; T: ozokerit) и.
Төҫө балауыҙға оҡшап торған минерал (төрлө май, крем кеуек нәмә эшләу өсөн ҡулланыла)’, тау балауыҙы. □ Озокерит. ■ Озокерит һәм асфальт сәнәғәттең куп тармаҡтарында изолятор эшләу өсөн файҙаланыла. Д. Бураҡаев.
ОЗОЛОЙ [рус. злой] (Р: злой; И.: wicked; T: kötü kalpli) с. диал. ҡар. уҫал.
Киҫкен тәбиғәтле. □ Злой. ■ Был хәтле лә озолой булыр икәнһең. Экспедиция материалдарынан.
ОЗОН [рус. < гр. ozö ‘аңҡыу’] (Р: озон; И.: ozone; T: ozon) и.
Кислородтың үҙгәреүенән барлыҡҡа килеп, бик көслө тутыҡтырыу һәм зарарһыҙлау сифатына эйә булған газ. □ Озон. ■ Атмосфера һауаһын контролдә тотоусы автоматлаштырылған станция тарафынан озондың рөхсәт ителгән сиктән артып ки-теуе теркәлде. «Ашҡаҙар», 14 апрель 2012.
ОЗОНАТОР [рус. < фр. ozonateur] (Р: озонатор; И.: ozonizer; T: ozon üreticisi) и. махе.
Һауаны йәки һыуҙы озонға байыҡтырыу ҡорамалы. □ Озонатор. Һауа озонаторы, һыу озонаторы. ■ Озонатор өй шарттарында саф һауа булдырыуға булышлыҡ итә. Интернет селтәренән.
ОҘОНБОРОН (Р: косой (табуированное название зайца)', И.: hare’s tabooed name; T: tavşan) и. диал.
Ҡуяндың ысын исемен йәшереү өсөн ҡулланылған атамаһы. □ Косой (табуированное название зайца). ■ Беҙҙең яҡта ҡуянды оҙонборон тиҙәр. Экспедиция материалдарынан.
648