Академический словарь башкирского языка. Том VI. Страница 649
Поиск по словарям
ОЙҠАШТЫРЫЛЫУ
ОЗОНИОЗ [рус.] (Р.: озониоз; И.: kind of plant desease; T.: bitkilerin bir hastalığı) u.
Үҫемлектәрҙең тамырын серетеүгә килтергән ҡурҡыныс ауырыу П Озониоз. Озониоз ауырыуының таралыуы. Озониозға ҡаршы көрәш. ■ Озониоз ауырыуынан зарарланған үҫемлектәрҙең япраҡтары һарғая. Интернет селтәренән.
ОЗОН ҠАТЛАМЫ и. ҡар. озон экраны. Озон ҡатламын тикшереү. Озон ҡатламының үҙенсәлектәрен өйрәнеү.
ОЗОНЛАНЫУ (озонлан-) ҡ. төш. ҡар. озонлау. страд, от озонлау. Озонланған һауа. Озонланған һыу.
ОЗОНЛАУ (озонла-) (Р.: озонировать; И.: ozonate; T.: ozonlamak) ҡ. хим.
Берәй нәмәнең зарарын йәки насар еҫен бөтөрөү маҡсатында озон менән эшкәртеү. □ Озонировать. Һауаны озонлау. Һыуҙы озонлау.
ОЗОНЛАШТЫРЫУ (озонлаштыр-) (Р: превращать в озон; И.: turn into ozone; T.: ozonlamak) ҡ.
1. Озонға әйләндереү. □ Превращать в озон, озонировать. // Озонирование, озонизация. Озонлаштырыу тәртибе. Озонлаш-тырыу ысулы.
2. Озон менән байытыу (күберәк һыуҙы, һауаны). □ Насыщать озоном, обогатить озоном, обеззаразить при помощи озона, озонировать (обычно воздух и воду). Һыуҙы озонлаштырыу.
ОЗОН ЭКРАНЫ (Р: озоновый экран; И.: ozone screen; T.: ozon tabakası) и. махс.
Атмосфераның ерҙәге тереклекте ультрафиолет нурҙарҙан һаҡлаусы 20—45 км юғарылыҡтағы озон ҡатламы. □ Озоновый экран. Озон экранының йоҡарыуы. Озон экранын тикшереү һөҙөмтәләре.
ОЗРАЙЫУ (озрай-, озрая) (Р: удирать;
И.: scamper; T.: savuşmak) ҡ. һөйл.
Шәп итеп ҡасыу. □ Удирать. Озрайып сығып китеү. Малай озрайҙы.
ОЙКОНИМ [рус. < гр. oikos ’торлаҡ’] (Р: ойконим; И.: placename; T.: oykonim) и.
Халыҡ йәшәгән урын исеме. □ Ойконим. Ойконимдарҙы өйрәнеү. Башҡорт
ойконимдарын тикшереү. Ойконимдарҙың бүленеше. ■ Ойконимдарҙың бер өлөшөндә әҙер атамалар — урындағы физик-географик объекттарҙың (тау, йылға, күл) исемдәре нигеҙ итеп алына. А. Камалов.
ОЙКОНИМИЯ [рус. < гр. oikos ’торлаҡ’] (Р: ойконимия; И.: placename; T.: oykonim-ler) и.
Ойконимдарҙы өйрәнеүсе фән. □ Ойконимия. Ойконимия буйынса ғилми хеҙмәт яҙыу. Ойконимия бурыстары. Ойконимия бүлектәре.
ОЙКУМЕНА [рус. < гр. oikmene < oikeo] (Р: ойкумена; И.: oecumene; T.: ekümen) и.
Кешелек тарафынан үҙләштерелгән ерҙәр. □ Ойкумена (освоенная человечеством часть мира). Ойкумена тураһында яҙыу. Ойкумена хаҡында уҡыу.
ОЙҠАШ (Р: скученный; И.: packed in one place; T: küme halinde büyüyen) с.
1. Тығыҙланып бер ергә тупланған. □ Скученный. Ойҡаш ҡыуаҡтар араһынан үтеү. ■ Айыутабан — уҡ япраҡлы, төрлө төҫтәге ойҡаш сәскәле, ағыулы күп йыллыҡ бейек үҫемлек. Интернет селтәренән.
2. Бер уй, бер теләк менән берләшкән; ойошҡан. □ Сплочённый. Ойҡаш халыҡ.
3. күсм. Әйтелеше, яңғырашы менән бер-береһенә яҡын; оҡшаш. □ Созвучный. Ойҡаш һүҙҙәрҙе өйрәнеү принцибы.
ОЙҠАШ ИСЕМ (Р: созвучное имя; И.: consonant name; T: uyumlu isim) и.
Әйтелеше, яңғырашы менән бер-береһенә яҡын исемдәр. □ Созвучное имя. Балаларға ойҡаш исем ҡушыу. Ойҡаш исемдәрҙе тикшереү. ■ Бабай менән әбей .. улдарына Ҡамыр батыр менән Тамыр батыр тигән ойҡаш исем ҡушҡан. Әкиәттән.
ОЙҠАШТЫРЫЛЫУ (ойҡаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. ойҡаштырыу. страд, от ой-ҡаштырыу. ■ Кәртә-ҡура бөтөн генә, йорттоң башы таҡта түгел түгелен, шулай ҙа сөсөк йүкә ҡабығы менән ойҡаштырылған. Т. Килмөхәмәтов. Кейеҙҙән ойҡаштырылған тирмәләр — ҡара өйҙәр күп. Ғ. Хөсәйенов.
649
ОЗОНИОЗ [рус.] (Р.: озониоз; И.: kind of plant desease; T.: bitkilerin bir hastalığı) u.
Үҫемлектәрҙең тамырын серетеүгә килтергән ҡурҡыныс ауырыу П Озониоз. Озониоз ауырыуының таралыуы. Озониозға ҡаршы көрәш. ■ Озониоз ауырыуынан зарарланған үҫемлектәрҙең япраҡтары һарғая. Интернет селтәренән.
ОЗОН ҠАТЛАМЫ и. ҡар. озон экраны. Озон ҡатламын тикшереү. Озон ҡатламының үҙенсәлектәрен өйрәнеү.
ОЗОНЛАНЫУ (озонлан-) ҡ. төш. ҡар. озонлау. страд, от озонлау. Озонланған һауа. Озонланған һыу.
ОЗОНЛАУ (озонла-) (Р.: озонировать; И.: ozonate; T.: ozonlamak) ҡ. хим.
Берәй нәмәнең зарарын йәки насар еҫен бөтөрөү маҡсатында озон менән эшкәртеү. □ Озонировать. Һауаны озонлау. Һыуҙы озонлау.
ОЗОНЛАШТЫРЫУ (озонлаштыр-) (Р: превращать в озон; И.: turn into ozone; T.: ozonlamak) ҡ.
1. Озонға әйләндереү. □ Превращать в озон, озонировать. // Озонирование, озонизация. Озонлаштырыу тәртибе. Озонлаш-тырыу ысулы.
2. Озон менән байытыу (күберәк һыуҙы, һауаны). □ Насыщать озоном, обогатить озоном, обеззаразить при помощи озона, озонировать (обычно воздух и воду). Һыуҙы озонлаштырыу.
ОЗОН ЭКРАНЫ (Р: озоновый экран; И.: ozone screen; T.: ozon tabakası) и. махс.
Атмосфераның ерҙәге тереклекте ультрафиолет нурҙарҙан һаҡлаусы 20—45 км юғарылыҡтағы озон ҡатламы. □ Озоновый экран. Озон экранының йоҡарыуы. Озон экранын тикшереү һөҙөмтәләре.
ОЗРАЙЫУ (озрай-, озрая) (Р: удирать;
И.: scamper; T.: savuşmak) ҡ. һөйл.
Шәп итеп ҡасыу. □ Удирать. Озрайып сығып китеү. Малай озрайҙы.
ОЙКОНИМ [рус. < гр. oikos ’торлаҡ’] (Р: ойконим; И.: placename; T.: oykonim) и.
Халыҡ йәшәгән урын исеме. □ Ойконим. Ойконимдарҙы өйрәнеү. Башҡорт
ойконимдарын тикшереү. Ойконимдарҙың бүленеше. ■ Ойконимдарҙың бер өлөшөндә әҙер атамалар — урындағы физик-географик объекттарҙың (тау, йылға, күл) исемдәре нигеҙ итеп алына. А. Камалов.
ОЙКОНИМИЯ [рус. < гр. oikos ’торлаҡ’] (Р: ойконимия; И.: placename; T.: oykonim-ler) и.
Ойконимдарҙы өйрәнеүсе фән. □ Ойконимия. Ойконимия буйынса ғилми хеҙмәт яҙыу. Ойконимия бурыстары. Ойконимия бүлектәре.
ОЙКУМЕНА [рус. < гр. oikmene < oikeo] (Р: ойкумена; И.: oecumene; T.: ekümen) и.
Кешелек тарафынан үҙләштерелгән ерҙәр. □ Ойкумена (освоенная человечеством часть мира). Ойкумена тураһында яҙыу. Ойкумена хаҡында уҡыу.
ОЙҠАШ (Р: скученный; И.: packed in one place; T: küme halinde büyüyen) с.
1. Тығыҙланып бер ергә тупланған. □ Скученный. Ойҡаш ҡыуаҡтар араһынан үтеү. ■ Айыутабан — уҡ япраҡлы, төрлө төҫтәге ойҡаш сәскәле, ағыулы күп йыллыҡ бейек үҫемлек. Интернет селтәренән.
2. Бер уй, бер теләк менән берләшкән; ойошҡан. □ Сплочённый. Ойҡаш халыҡ.
3. күсм. Әйтелеше, яңғырашы менән бер-береһенә яҡын; оҡшаш. □ Созвучный. Ойҡаш һүҙҙәрҙе өйрәнеү принцибы.
ОЙҠАШ ИСЕМ (Р: созвучное имя; И.: consonant name; T: uyumlu isim) и.
Әйтелеше, яңғырашы менән бер-береһенә яҡын исемдәр. □ Созвучное имя. Балаларға ойҡаш исем ҡушыу. Ойҡаш исемдәрҙе тикшереү. ■ Бабай менән әбей .. улдарына Ҡамыр батыр менән Тамыр батыр тигән ойҡаш исем ҡушҡан. Әкиәттән.
ОЙҠАШТЫРЫЛЫУ (ойҡаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. ойҡаштырыу. страд, от ой-ҡаштырыу. ■ Кәртә-ҡура бөтөн генә, йорттоң башы таҡта түгел түгелен, шулай ҙа сөсөк йүкә ҡабығы менән ойҡаштырылған. Т. Килмөхәмәтов. Кейеҙҙән ойҡаштырылған тирмәләр — ҡара өйҙәр күп. Ғ. Хөсәйенов.
649