Рус
Баш
Академический словарь башкирского языка. Том VII. Страница 201
Поиск по словарям
ПЫТЫР-ПЫТЫР
аттарҙың. Ә. Хәкимов. Ара-тирә һайыҫҡан шыҡырлағаны, шуларҙың пырылдап ағастан ағасҡа һикергеләгәне генә ишетелә. Т. Ғари-пова. Суҡ турғай шунда уҡ пырылдап осоп төштө лә: «Йомошоңдо тыңлайым», — тине, ти, Ҡуҙыйкурпәскә. Ҡобайырҙан.
ПЫРЫЛДАШЫУ (пырылдаш-) ҡ. урт. ҡар. пырылдау, взаимн. от пырылдау. Пырылдашып кутәрелеу. Пырылдашып йөрөу. ■ Ағас ботаҡтарынан пырылдашып ҡоштар кутәрелә, уңлы-һуллы төрлө төҫтәрҙәге кубәләктәр машинанан ялтанып ҡала. Д. Бүләков. Көн яҡтыһы һөймәҫ ярғанат .. ут яҡтыһын куреу менән ук, пырылдашып, туп-тура утҡа ҡунып килә башлағас, Алдар .. тиҙерәк барып етергә ашыҡты. Эпостан.
ПЫРЫШҠЫУ (пырышҡы-) (Р.: фыркать; И.: snort; T.: homurdanmak) ҡ. диал. ҡар. бышҡырыу.
Шурылдатып танауҙан ҡапыл өрөү (боланға, атҡа ҡарата). □ Фыркать (о животных). Аттар пырышҡып тора. Ҡаты пырышҡыу. Болан пырышҡый.
ПЫСҠЫШ (Р.: коптилка; И.: oil lamp; T.: kandil) и. диал. ҡар. һуҡыр шәм.
Ҡыуыҡһыҙ кәрәсин шәме; йылтын шәм.
□ Коптилка. Пысҡыш яҡтыһы. Пысҡыш уты.
ПЫСМА (Р: недопечённый; И.: halfbaked; T.: hamur, yarı pişmiş) с. диал. ҡар. бысый.
Йәбешкәкләнеп, лысҡылдап торған (икмәккә ҡарата). □ Недопечённый; сырой, неудавшийся (о хлебе). Пысма булыу. Пысма икмәк.
ПЫҪЫЛЫУ (пыҫыл-) (Р: растягиваться (о ткани); И.: stretch; T: uzamak) ҡ. диал. ҡар. һуҙылыу.
Тартылып, оҙонайыу (туҡымаға ҡарата).
□ Растягиваться (о ткани). Яулыҡтың осо пыҫылған. Пыҫылып китеу.
ПЫТ-ПЫТ (Р: подражание шуму мотора; И.: imitation of the sound, noise produced from motor action; T: motor gürültüsü taklidi) оҡш.
Машина моторы тоҡаныр-тоҡанмаҫ торғанда сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ; быт-
быт. □ Подражание шуму мотора. Машина пыт-пыт итә. Пыт-пыт итеп эшләй. Пыт-пыт итеп тороу.
ПЫТЫҠ (Р: непоседа; И.: fidget; Т: kurtlu peynir (çocuk hakkında)) и. диал. ҡар. тиктормаҫ.
Тик тороп сыҙамаған кеше. □ Непоседа. / Непоседливый. Пытыҡтың ҡыланышы.
ПЫТЫР (Р: подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия; И.: imitation of motor noise or that of shooting; T: motor gürültüsü veya otomatik silah patlaması taklidi) оҡш.
Мотор ҡапыл тоҡанып киткәндә йәки автоматик ҡоралдан оҙон итеп атҡанда сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ; бытыр. □ Подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия. Пытыр итеу. Пытыр тигән тауыш ишетелеу.
ПЫТЫРЛАТЫУ (пытырлат-) ҡ. йокм. ҡар. пытырлау, понуд. от пытырлау. Мотоциклды пытырлатыу. Пытырлатып утеп китеу. Пытырлатып йөрөу.
ПЫТЫРЛАУ (пытырла-) (Р: тарахтеть; И.: rattle; T.: takırdamak) ҡ.
Пытыр-пытыр итеү, пытыр-пытыр килеү. □ Тарахтеть. Пытырлаған тауыштар. Пытырлап ишетелә. ■ Өҙлөкһөҙ пытырлаған мылтыҡ, пулемёт тауыштары .. ҡайҙалыр ерҙең емерелеуен, иҫәпһеҙ кешеләрҙең ер аҫтарында ҡалыуҙарын куҙ алдына килтерәләр. Д. Юлтый. Иң ситтәге самолёттың пропеллеры ҡапыл пытырлай башланы. F. Әмири.
ПЫТЫРЛАШЫУ (пытырлаш ) ҡ. урт. ҡар. пытырлау, взаимн. от пытырлау. Пы-тырлашып аталар. Пытырлашып йөрөу.
ПЫТЫР-ПЫТЫР (Р: подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия; И.: imitation of motor noise or that of shooting; T: motor gürültüsü veya otomatik silah patlaması taklidi) оҡш.
Ҡабат-ҡабат пытыр иткән тауышты белдергән һүҙ; бытыр-бытыр. □ Подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия. Пы-
201
аттарҙың. Ә. Хәкимов. Ара-тирә һайыҫҡан шыҡырлағаны, шуларҙың пырылдап ағастан ағасҡа һикергеләгәне генә ишетелә. Т. Ғари-пова. Суҡ турғай шунда уҡ пырылдап осоп төштө лә: «Йомошоңдо тыңлайым», — тине, ти, Ҡуҙыйкурпәскә. Ҡобайырҙан.
ПЫРЫЛДАШЫУ (пырылдаш-) ҡ. урт. ҡар. пырылдау, взаимн. от пырылдау. Пырылдашып кутәрелеу. Пырылдашып йөрөу. ■ Ағас ботаҡтарынан пырылдашып ҡоштар кутәрелә, уңлы-һуллы төрлө төҫтәрҙәге кубәләктәр машинанан ялтанып ҡала. Д. Бүләков. Көн яҡтыһы һөймәҫ ярғанат .. ут яҡтыһын куреу менән ук, пырылдашып, туп-тура утҡа ҡунып килә башлағас, Алдар .. тиҙерәк барып етергә ашыҡты. Эпостан.
ПЫРЫШҠЫУ (пырышҡы-) (Р.: фыркать; И.: snort; T.: homurdanmak) ҡ. диал. ҡар. бышҡырыу.
Шурылдатып танауҙан ҡапыл өрөү (боланға, атҡа ҡарата). □ Фыркать (о животных). Аттар пырышҡып тора. Ҡаты пырышҡыу. Болан пырышҡый.
ПЫСҠЫШ (Р.: коптилка; И.: oil lamp; T.: kandil) и. диал. ҡар. һуҡыр шәм.
Ҡыуыҡһыҙ кәрәсин шәме; йылтын шәм.
□ Коптилка. Пысҡыш яҡтыһы. Пысҡыш уты.
ПЫСМА (Р: недопечённый; И.: halfbaked; T.: hamur, yarı pişmiş) с. диал. ҡар. бысый.
Йәбешкәкләнеп, лысҡылдап торған (икмәккә ҡарата). □ Недопечённый; сырой, неудавшийся (о хлебе). Пысма булыу. Пысма икмәк.
ПЫҪЫЛЫУ (пыҫыл-) (Р: растягиваться (о ткани); И.: stretch; T: uzamak) ҡ. диал. ҡар. һуҙылыу.
Тартылып, оҙонайыу (туҡымаға ҡарата).
□ Растягиваться (о ткани). Яулыҡтың осо пыҫылған. Пыҫылып китеу.
ПЫТ-ПЫТ (Р: подражание шуму мотора; И.: imitation of the sound, noise produced from motor action; T: motor gürültüsü taklidi) оҡш.
Машина моторы тоҡаныр-тоҡанмаҫ торғанда сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ; быт-
быт. □ Подражание шуму мотора. Машина пыт-пыт итә. Пыт-пыт итеп эшләй. Пыт-пыт итеп тороу.
ПЫТЫҠ (Р: непоседа; И.: fidget; Т: kurtlu peynir (çocuk hakkında)) и. диал. ҡар. тиктормаҫ.
Тик тороп сыҙамаған кеше. □ Непоседа. / Непоседливый. Пытыҡтың ҡыланышы.
ПЫТЫР (Р: подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия; И.: imitation of motor noise or that of shooting; T: motor gürültüsü veya otomatik silah patlaması taklidi) оҡш.
Мотор ҡапыл тоҡанып киткәндә йәки автоматик ҡоралдан оҙон итеп атҡанда сыҡҡан тауышты белдергән һүҙ; бытыр. □ Подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия. Пытыр итеу. Пытыр тигән тауыш ишетелеу.
ПЫТЫРЛАТЫУ (пытырлат-) ҡ. йокм. ҡар. пытырлау, понуд. от пытырлау. Мотоциклды пытырлатыу. Пытырлатып утеп китеу. Пытырлатып йөрөу.
ПЫТЫРЛАУ (пытырла-) (Р: тарахтеть; И.: rattle; T.: takırdamak) ҡ.
Пытыр-пытыр итеү, пытыр-пытыр килеү. □ Тарахтеть. Пытырлаған тауыштар. Пытырлап ишетелә. ■ Өҙлөкһөҙ пытырлаған мылтыҡ, пулемёт тауыштары .. ҡайҙалыр ерҙең емерелеуен, иҫәпһеҙ кешеләрҙең ер аҫтарында ҡалыуҙарын куҙ алдына килтерәләр. Д. Юлтый. Иң ситтәге самолёттың пропеллеры ҡапыл пытырлай башланы. F. Әмири.
ПЫТЫРЛАШЫУ (пытырлаш ) ҡ. урт. ҡар. пытырлау, взаимн. от пытырлау. Пы-тырлашып аталар. Пытырлашып йөрөу.
ПЫТЫР-ПЫТЫР (Р: подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия; И.: imitation of motor noise or that of shooting; T: motor gürültüsü veya otomatik silah patlaması taklidi) оҡш.
Ҡабат-ҡабат пытыр иткән тауышты белдергән һүҙ; бытыр-бытыр. □ Подражание шуму заработавшего мотора или звуку стрельбы из автоматического оружия. Пы-
201