Академический словарь башкирского языка. Том VII. Страница 469
Поиск по словарям
СЕЙСМОЛОГИК
2. кусм. Буталтыу, сыуалтыу (уйҙы, фекерҙе). □ Запутать, запутывать. ■ Уй йомғағын сеймәлтмәй генә һутеуе бик ҡыйын икән. Б. Ноғоманов.
СЕЙМӘЛӘНЕҮ (сеймәлән-) ҡ. ҡар. сейәлеү. Уйҙар сеймәләнде. ■ Юлай уйҙарын .. сеймәләндерҙе лә .. атын ҡамсылап, ҡапыл сабырға тотондо. Б. Рафиҡов.
СЕЙНЕР [ингл. seine ‘тоҡсайлы ау’] (Р.: сейнер; И.: seiner; T.: büyük bir ağla balık avlamak için kullanılan tekne) u.
Янсыҡлы ауы булған балыҡ аулау судноһы; карап. □ Сейнер. Балыҡ аулау сейнеры. Елкәнле сейнер. Бер палубалы сейнер. Сейнерҙағы балыҡ эшкәртә торған урын.
СЕЙНӘҮ (сейнә ) (Р: закрепить заклёпкой; И.: rivet; T.: perçinlemek) ҡ. диал.
1. Ике нәмәне үтә тишеп, сөй йәки бау менән ҡуша нығытыу. □ Закрепить заклёпкой. Ишек күгәнен сигә менән сейнәу. Мунса сүмесенең тотҡаһын сейнәу.
2. Бал менән тулған күҙәнәкте аҡ балауыҙ менән һылау (бал ҡортона ҡарата); мисәтләү. □ Опечатывать воском соты (о пчёлах). Бал ҡорттары кәрәҙҙәрҙе сейнәп бөткән.
СЕЙСМЕТИК (сейсметигы) [гр. sejsmos] и. диал. ҡар. сейсмолог. ■ Белов сейсметик-тар янына көн һайын бер нисә тапҡыр килеп китә һәм разведчиктарҙы бик ашыҡтыра. Ә. Бикчәнтәев.
СЕЙСМИК I (сейсмигы) и. ҡар. сейсмолог. ■ Скважина әҙер булманымы, шартлатыусылар, сейсмиктар — бөтә партия эшһеҙ тора. Ш. Янбаев.
СЕЙСМИК II (Р: сейсмический; И.: seismic; T.: sismik) с.
Ер тетрәүгә мөнәсәбәтле; ер тетрәгәндәге тирбәлеш менән бәйләнгән. □ Сейсмический. Сейсмик материал. Сейсмик разведка.
СЕЙСМИКА [гр. sejsmos 'ер тетрәү’] (Р.: сейсмика; И.: seismics; T.: sismik) и.
Ер тетрәгәндәге тирбәлеш ваҡытында объекттарҙың ныҡлығы һәм кешеләрҙең хәүефһеҙлеген тәьмин итеү менән бәйле саралар. □ Сейсмика (то, что имеет отношение к землетрясениям и сейсмостойкости). Сейсмика мәғлүмәттәре фәндә өйрәнелә
һәм техникала, сәнәғәттә, төҙөлөштә ҡулланыла.
СЕЙСМИК РАЗВЕДКА (Р: сейсми ческая разведка; И.: seismic prospecting; T.: sismik keşif) и.
Ер ҡабығына яһалма рәүештә тирбәлдереү тулҡындарын таратыу ысулы менән яһалған күҙәтеүҙәр ярҙамында үткәрелгән файҙалы ҡаҙылдыҡтар разведкаһы.
□ Сейсмическая разведка. ■ Сейсмик разведканы файҙаланып, нефть эҙләу эштәрен ашыҡтырырға, мәғлүмәттәрҙе тулыландырырға кәрәк. Ә. Бикчәнтәев. Байна-заровтыц төп маҡсаты — Көньяҡ Урал һырттарында сейсмик разведка яһау мөмкинлеген асыҡлау. Р. Солтангәрәев.
СЕЙСМОГРАММА [гр. sejsmos + gramma] (Р.: сейсмограмма; И.: seismogram; Т.: sismogram) и.
Сейсмик тирбәлештәрҙе сейсмограф ярҙамында яҙыу һөҙөмтәһе. □ Сейсмограмма (результат записи сейсмических колебаний посредством сейсмографа). Сейсмограммалар һыҙығы. Сейсмограмманы тикшереу.
СЕЙСМОГРАФ [гр. sejsmos + graphfo] (Р: сейсмограф; И.: seismograph; T.: sismograf) и.
Ер тетрәгәндә йәки шартлатҡанда ер ҡабығындағы тирбәлеште яҙа торған прибор.
□ Сейсмограф. ■ Быға тиклем нимә икә-нен дә белмәгән сейсмографтарҙы [Нурулла] уҙ ҡулдары менән тотоп ҡараны. Ш. Янбаев.
СЕЙСМОГРАФИК (Р: сейсмографический; И.: seismographic; T.: sismografik) с.
Сейсмограф ярҙамында эшләгән.
□ Сейсмографический. Сейсмографик прибор. Сейсмографик яҙмалар.
СЕЙСМОЛОГ [рус.] (Р.: сейсмолог; И.: seismologist; T.: sismoloji uzmanı) и.
Сейсмология буйынса белгес. □ Сейсмолог (специалист по сейсмологии). Сейсмологтар кәцәшмәһе. Сейсмологтар күҙәтеүе буйынса.
СЕЙСМОЛОГИК (Р: сейсмологический; И.: seismologic; T.: sismoloji) с.
Сейсмологияға мөнәсәбәтле. □ Сейсмологический. Сейсмологик мәғлүмәт. Сейсмологик станция.
469
2. кусм. Буталтыу, сыуалтыу (уйҙы, фекерҙе). □ Запутать, запутывать. ■ Уй йомғағын сеймәлтмәй генә һутеуе бик ҡыйын икән. Б. Ноғоманов.
СЕЙМӘЛӘНЕҮ (сеймәлән-) ҡ. ҡар. сейәлеү. Уйҙар сеймәләнде. ■ Юлай уйҙарын .. сеймәләндерҙе лә .. атын ҡамсылап, ҡапыл сабырға тотондо. Б. Рафиҡов.
СЕЙНЕР [ингл. seine ‘тоҡсайлы ау’] (Р.: сейнер; И.: seiner; T.: büyük bir ağla balık avlamak için kullanılan tekne) u.
Янсыҡлы ауы булған балыҡ аулау судноһы; карап. □ Сейнер. Балыҡ аулау сейнеры. Елкәнле сейнер. Бер палубалы сейнер. Сейнерҙағы балыҡ эшкәртә торған урын.
СЕЙНӘҮ (сейнә ) (Р: закрепить заклёпкой; И.: rivet; T.: perçinlemek) ҡ. диал.
1. Ике нәмәне үтә тишеп, сөй йәки бау менән ҡуша нығытыу. □ Закрепить заклёпкой. Ишек күгәнен сигә менән сейнәу. Мунса сүмесенең тотҡаһын сейнәу.
2. Бал менән тулған күҙәнәкте аҡ балауыҙ менән һылау (бал ҡортона ҡарата); мисәтләү. □ Опечатывать воском соты (о пчёлах). Бал ҡорттары кәрәҙҙәрҙе сейнәп бөткән.
СЕЙСМЕТИК (сейсметигы) [гр. sejsmos] и. диал. ҡар. сейсмолог. ■ Белов сейсметик-тар янына көн һайын бер нисә тапҡыр килеп китә һәм разведчиктарҙы бик ашыҡтыра. Ә. Бикчәнтәев.
СЕЙСМИК I (сейсмигы) и. ҡар. сейсмолог. ■ Скважина әҙер булманымы, шартлатыусылар, сейсмиктар — бөтә партия эшһеҙ тора. Ш. Янбаев.
СЕЙСМИК II (Р: сейсмический; И.: seismic; T.: sismik) с.
Ер тетрәүгә мөнәсәбәтле; ер тетрәгәндәге тирбәлеш менән бәйләнгән. □ Сейсмический. Сейсмик материал. Сейсмик разведка.
СЕЙСМИКА [гр. sejsmos 'ер тетрәү’] (Р.: сейсмика; И.: seismics; T.: sismik) и.
Ер тетрәгәндәге тирбәлеш ваҡытында объекттарҙың ныҡлығы һәм кешеләрҙең хәүефһеҙлеген тәьмин итеү менән бәйле саралар. □ Сейсмика (то, что имеет отношение к землетрясениям и сейсмостойкости). Сейсмика мәғлүмәттәре фәндә өйрәнелә
һәм техникала, сәнәғәттә, төҙөлөштә ҡулланыла.
СЕЙСМИК РАЗВЕДКА (Р: сейсми ческая разведка; И.: seismic prospecting; T.: sismik keşif) и.
Ер ҡабығына яһалма рәүештә тирбәлдереү тулҡындарын таратыу ысулы менән яһалған күҙәтеүҙәр ярҙамында үткәрелгән файҙалы ҡаҙылдыҡтар разведкаһы.
□ Сейсмическая разведка. ■ Сейсмик разведканы файҙаланып, нефть эҙләу эштәрен ашыҡтырырға, мәғлүмәттәрҙе тулыландырырға кәрәк. Ә. Бикчәнтәев. Байна-заровтыц төп маҡсаты — Көньяҡ Урал һырттарында сейсмик разведка яһау мөмкинлеген асыҡлау. Р. Солтангәрәев.
СЕЙСМОГРАММА [гр. sejsmos + gramma] (Р.: сейсмограмма; И.: seismogram; Т.: sismogram) и.
Сейсмик тирбәлештәрҙе сейсмограф ярҙамында яҙыу һөҙөмтәһе. □ Сейсмограмма (результат записи сейсмических колебаний посредством сейсмографа). Сейсмограммалар һыҙығы. Сейсмограмманы тикшереу.
СЕЙСМОГРАФ [гр. sejsmos + graphfo] (Р: сейсмограф; И.: seismograph; T.: sismograf) и.
Ер тетрәгәндә йәки шартлатҡанда ер ҡабығындағы тирбәлеште яҙа торған прибор.
□ Сейсмограф. ■ Быға тиклем нимә икә-нен дә белмәгән сейсмографтарҙы [Нурулла] уҙ ҡулдары менән тотоп ҡараны. Ш. Янбаев.
СЕЙСМОГРАФИК (Р: сейсмографический; И.: seismographic; T.: sismografik) с.
Сейсмограф ярҙамында эшләгән.
□ Сейсмографический. Сейсмографик прибор. Сейсмографик яҙмалар.
СЕЙСМОЛОГ [рус.] (Р.: сейсмолог; И.: seismologist; T.: sismoloji uzmanı) и.
Сейсмология буйынса белгес. □ Сейсмолог (специалист по сейсмологии). Сейсмологтар кәцәшмәһе. Сейсмологтар күҙәтеүе буйынса.
СЕЙСМОЛОГИК (Р: сейсмологический; И.: seismologic; T.: sismoloji) с.
Сейсмологияға мөнәсәбәтле. □ Сейсмологический. Сейсмологик мәғлүмәт. Сейсмологик станция.
469