Академический словарь башкирского языка. Том VII. Страница 490
Поиск по словарям
СЕМИОТИК
ние в дореволюционной России). Я Өфө губернаһында ике генә уҡытыусылар семинарияһы була. «Башҡортостан уҡытыусыһы», № 11, 2012. Семинарияға бай, хәллерәк кешеләрҙец балалары менән бер рәттән ярлыларҙы ла алыу куҙ уцында тотолдо. Ә. Әһлиуллин.
2. Руханиҙар әҙерләүсе, дини урта уҡыу йорто. □ Семинария (духовное учебное заведение). Дини семинария.
СЕМИОТИК (Р: семиотический; И.: semiotics; T.: semiyotik) с.
Тамғалар үҙенсәлеген һәм тамға системаларын тикшергән фәнгә бәйле. □ Семиотический, семиологический. Семиотик тикшеренеу. Семиотик уҙенсәлектәр.
СЕМИОТИКА [гр. semeotike ‘билдәләр тәғлимәте’] (Р: семиотика; И.: semiotics; Т.: semiyotik) и.
Тамғалар үҙенсәлеген һәм тамға системаларын тикшергән фән. □ Семиотика, семиология. Семиотика — ҡыҙыклы фән. Семиотика өйрәнеу.
СЕМИТ (Р: семит; И.: Semite; T: Sami) и. этн.
Алғы Азия, Төньяҡ һәм Көнсығыш Африканың бер өлөшөндә элек һәм хәҙерге көндә йәшәгән халыҡтар (боронғо вави-лондар, ассирийҙар, финикийҙар, йәһүдтәр, ғәрәптәр, эфиоптар һ. б.) халыҡтар төркөмө. □ Семит, семиты (группа народов: вавилоняне, ассирийцы, финикийцы, иудеи, арабы, эфиопы, евреи). / Семитский. Көнбайыш семиттар. Көнсығыш семиттар. Семит телдәре. Я Давид Соломонович, Мәҙинә әле Мәскәуҙә уҡып йөрөгән саҡтарында: «Семит халҡы туғыҙ йыл өҙлөкһөҙ эшләй ҙә, унынсы йылына туҡтап тора. Уйлана. Киләсәккә мөһим булырҙай эш хаҡында фекер йөрөтә», — тип һөйләгәйне. Т. Ғарипова.
СЕМИТИЗМ [рус.] (Р: семитизм; И.: Semitism; T: Sami dillerinden alınmış kelime) и.
1. лингв. Семит телдәренең береһенән үҙләштерелгән һүҙ йәки әйтем. □ Семитизм. Китапта семитизмдар юҡ тиерлек.
2. һөйл. Семиттар (раса булараҡ йәһуд-тәрҙе арийҙарға ҡапма-ҡаршы раса тип
билдәләу) тураһындағы мифтарға нигеҙләнгән күҙаллауҙар. □ Семитизм (представления о евреях, основанные на мифе о семитской расе, обычно противопоставляемой арийской ).
3. кит. Семит дине йоғонтоһо. □ Семитизм (влияние иудаизма). Семитизм йәштәргә ныҡ йоғонто яһай алмай. Семитизмға бирешмәу.
СЕМИТОЛОГ [гр. Sem < боронғо йәһүди ‘Нухтың улы Сим’ + logos ‘фән’] (Р: семитолог; И.: Semitologist; T.: Sami dillerini inceleyen uzman) и.
Семитология белгесе. □ Семитолог. Се-митологтар симпозиумы. Семитолог тик-шеренеуҙәре нигеҙендә асыҡлау.
СЕМИТОЛОГИЯ [гр. Sem < боронғо йәһүди ‘Нухтың улы Сим’ + logos ‘фән’] (Р: семитология; И.: Semitology; T.: Sami dillerini ve kültürünü inceleyen bilim dalı) u.
Семит телдәрен һәм культураһын тикшерә торған фәндәр. □ Семитология. Семитология менән мауығыу. Семитология менән шөғөлләнеу.
СЕМЛӘТЕҮ (семләт-) ҡ. йөкм. ҡар. семләү, понуд. от семләү. Я Закир тешен семләтеп торған һалҡын айранды һемереп эсеп бөттө лә туҫтаҡты ецгәһенә һуҙҙы.
3. Биишева.
СЕМЛӘҮ (семлә-) (Р: свести; И.: feel pain; T.: ürpermek) ҡ.
Ауыртып, сәңгеп китеү; сем итеү.
□ Свести, стянуть, сжать или согнуть кого-что. Һыуыҡ һыуҙан теш семләй. Теш семләй башланы.
СЕМСЕК (Р: привередливый (в еде); И.: fastidious; T.: zor beğenir) c.
Һайланып, семсенеп кенә ашаусан.
□ Привередливый (в еде). Семеек бала. Семеек кеше. Семеек ҡыҙ.
СЕМСЕНЕҮ (семсен-) (Р: привередничать (в еде); И.: be hard to please; T.: çimdik çimdik yemek) ҡ.
1. Әҙ-әҙләп кенә ҡабыу; ашағыһы килмәйенсә генә ашау. □ Привередничать (в еде), есть неохотно. Семсенеп ашау. Семсенеп ултырыу. М Әсә, улыныц куцелен ҡырмаҫ өсөн, өҫтәлдә һөйһөнгән ашы булмаһа
490
ние в дореволюционной России). Я Өфө губернаһында ике генә уҡытыусылар семинарияһы була. «Башҡортостан уҡытыусыһы», № 11, 2012. Семинарияға бай, хәллерәк кешеләрҙец балалары менән бер рәттән ярлыларҙы ла алыу куҙ уцында тотолдо. Ә. Әһлиуллин.
2. Руханиҙар әҙерләүсе, дини урта уҡыу йорто. □ Семинария (духовное учебное заведение). Дини семинария.
СЕМИОТИК (Р: семиотический; И.: semiotics; T.: semiyotik) с.
Тамғалар үҙенсәлеген һәм тамға системаларын тикшергән фәнгә бәйле. □ Семиотический, семиологический. Семиотик тикшеренеу. Семиотик уҙенсәлектәр.
СЕМИОТИКА [гр. semeotike ‘билдәләр тәғлимәте’] (Р: семиотика; И.: semiotics; Т.: semiyotik) и.
Тамғалар үҙенсәлеген һәм тамға системаларын тикшергән фән. □ Семиотика, семиология. Семиотика — ҡыҙыклы фән. Семиотика өйрәнеу.
СЕМИТ (Р: семит; И.: Semite; T: Sami) и. этн.
Алғы Азия, Төньяҡ һәм Көнсығыш Африканың бер өлөшөндә элек һәм хәҙерге көндә йәшәгән халыҡтар (боронғо вави-лондар, ассирийҙар, финикийҙар, йәһүдтәр, ғәрәптәр, эфиоптар һ. б.) халыҡтар төркөмө. □ Семит, семиты (группа народов: вавилоняне, ассирийцы, финикийцы, иудеи, арабы, эфиопы, евреи). / Семитский. Көнбайыш семиттар. Көнсығыш семиттар. Семит телдәре. Я Давид Соломонович, Мәҙинә әле Мәскәуҙә уҡып йөрөгән саҡтарында: «Семит халҡы туғыҙ йыл өҙлөкһөҙ эшләй ҙә, унынсы йылына туҡтап тора. Уйлана. Киләсәккә мөһим булырҙай эш хаҡында фекер йөрөтә», — тип һөйләгәйне. Т. Ғарипова.
СЕМИТИЗМ [рус.] (Р: семитизм; И.: Semitism; T: Sami dillerinden alınmış kelime) и.
1. лингв. Семит телдәренең береһенән үҙләштерелгән һүҙ йәки әйтем. □ Семитизм. Китапта семитизмдар юҡ тиерлек.
2. һөйл. Семиттар (раса булараҡ йәһуд-тәрҙе арийҙарға ҡапма-ҡаршы раса тип
билдәләу) тураһындағы мифтарға нигеҙләнгән күҙаллауҙар. □ Семитизм (представления о евреях, основанные на мифе о семитской расе, обычно противопоставляемой арийской ).
3. кит. Семит дине йоғонтоһо. □ Семитизм (влияние иудаизма). Семитизм йәштәргә ныҡ йоғонто яһай алмай. Семитизмға бирешмәу.
СЕМИТОЛОГ [гр. Sem < боронғо йәһүди ‘Нухтың улы Сим’ + logos ‘фән’] (Р: семитолог; И.: Semitologist; T.: Sami dillerini inceleyen uzman) и.
Семитология белгесе. □ Семитолог. Се-митологтар симпозиумы. Семитолог тик-шеренеуҙәре нигеҙендә асыҡлау.
СЕМИТОЛОГИЯ [гр. Sem < боронғо йәһүди ‘Нухтың улы Сим’ + logos ‘фән’] (Р: семитология; И.: Semitology; T.: Sami dillerini ve kültürünü inceleyen bilim dalı) u.
Семит телдәрен һәм культураһын тикшерә торған фәндәр. □ Семитология. Семитология менән мауығыу. Семитология менән шөғөлләнеу.
СЕМЛӘТЕҮ (семләт-) ҡ. йөкм. ҡар. семләү, понуд. от семләү. Я Закир тешен семләтеп торған һалҡын айранды һемереп эсеп бөттө лә туҫтаҡты ецгәһенә һуҙҙы.
3. Биишева.
СЕМЛӘҮ (семлә-) (Р: свести; И.: feel pain; T.: ürpermek) ҡ.
Ауыртып, сәңгеп китеү; сем итеү.
□ Свести, стянуть, сжать или согнуть кого-что. Һыуыҡ һыуҙан теш семләй. Теш семләй башланы.
СЕМСЕК (Р: привередливый (в еде); И.: fastidious; T.: zor beğenir) c.
Һайланып, семсенеп кенә ашаусан.
□ Привередливый (в еде). Семеек бала. Семеек кеше. Семеек ҡыҙ.
СЕМСЕНЕҮ (семсен-) (Р: привередничать (в еде); И.: be hard to please; T.: çimdik çimdik yemek) ҡ.
1. Әҙ-әҙләп кенә ҡабыу; ашағыһы килмәйенсә генә ашау. □ Привередничать (в еде), есть неохотно. Семсенеп ашау. Семсенеп ултырыу. М Әсә, улыныц куцелен ҡырмаҫ өсөн, өҫтәлдә һөйһөнгән ашы булмаһа
490