Академический словарь башкирского языка. Том VII. Страница 531
Поиск по словарям
СИНТЕЗЛАНЫУ
тика. Синоптика бүлеге. Синоптика хеҙмәткәрҙәре. Синоптика белгесе.
СИНОПТИК КАРТА [рус ] (Р.: синоп тическая карта; И.: weathermap; T.: hava haritası) и.
Һауа торошон бер ваҡытта күҙәткән мәғлүмәттәрҙе һандар һәм шартлы тамғалар менән күрһәткән географик карта. □ Синоптическая карта. Рәсәйҙең Европа өлөшөнөң синоптик картаһы. Түбәнге ҡатлам синоптик картаһы. Юғарғы ҡатлам синоптик картаһы.
СИНСЕЛ с. диал. ҡар. сибек 1. Синсел бала.
СИНТАГМА [гр. syntagma ‘берләштерелгән’] (Р: синтагма; И.: syntagm; Т.: dizim) и. лингв.
Бер нисә һүҙҙән төҙөлөп, интонация һәм мәғәнә яғынан бер бөтөндө тәшкил иткән синтаксик берәмек. □ Синтагма. Синтагмалар эсенә ингән һүҙҙәр. Синтагма, телмәр берәмеге булараҡ, аралашыу процесында барлыҡҡа килә.
СИНТАГМАТИК (Р: синтагматический; И.: syntagmatic; T.: dizimsel) с.
Синтаксик берәмеккә ҡағылышлы. □ Синтагматический. Синтагматик мөнәсәбәт. Синтагматик берекмә.
СИНТАГМАТИКА [рус.] (Р: синтагматика; И.: syntagmatics; T.: sentagma) и. лингв.
1. Һүҙ берәмектәренең синтаксик бәйләнешен өйрәнеүсе тел бүлеге. □ Синтагматика (аспект исследования языка, заключающийся в изучении языковых единиц, реальных отношений, которыми они связаны в тексте).
2. Синтагмаларҙы өйрәнеү. □ Синтагматика (изучение синтагм).
СИНТАКСИК [гр. syntaktikos] (Р: синтаксический; И.: syntaxical; T.: cümle bilgisi ile ilgili) с. лингв.
Синтаксисҡа мөнәсәбәтле. □ Синтаксический. Синтаксик бәйләнеш. Синтаксик мөнәсәбәт. Синтаксик анализ. Синтаксик билдә. ■ Башҡорт теленә өйрәтеүҙе синтаксик йүнәлештә алып барыу мөһим. Р. Аҙнағолов.
СИНТАКСИС [гр. syntaxis ‘тәртип’] (Р: синтаксис; И.: syntax; T.: cümle bilgisi, sentaks) и. лингв.
1. Берәй телгә хас һөйләм төҙөлөшө һәм һөйләм эсендә һүҙҙәрҙең бәйләнеш ысулы.
□ Синтаксис. Синтаксис һөйләм төҙөлөшөн тикшерә, уларҙыц төрлө законлыҡтарын аса. Ҡушма һөйләм синтаксисы.
2. Грамматиканың һүҙҙәрҙең бәйләнеш закондарын һәм һөйләмдәрҙең төҙөлөшөн өйрәнгән бүлеге. □ Синтаксис. Синтаксис — грамматиканың бер бүлеге. Синтаксис күҙлегенән тикшереү.
СИНТЕЗ [гр. synthesis ‘бәйләнеш’] (Р: синтез; И.: synthesis; T.: sentez) и.
1. Күренештәрҙе һәм предметтарҙы берҙәмлек, үҙ-ара бәйләнеш нигеҙендә өйрәнгән ғилми тикшеренеү ысулы. □ Синтез (метод научного исследования, состоящий в изучении предмета в его целостности, в единстве и взаимной связи его частей). Теория менән практика синтезы.
2. хим. Ябай матдәләрҙе йәки элементтарҙы ҡушып, бер ҡатмарлы химик матдәләр алыу ысулы. □ Синтез (получение сложных химических веществ путём соединения простых веществ или элементов). Химик синтез. Аҡһымдар синтезы. Органик матдәләр синтезы.
3. Айырым өлөштәрҙән булдырылған, ҡоролған. □ Синтез. К «Аманат» ансам-бленец музыкаһы — ул традицион моңдарҙың яңы көйҙәр менән, халыҡ ижадының хәҙерге заман йырҙары менән синтезы. «Башҡортостан», 26 сентябрь 2014.
СИНТЕЗАТОР [ингл. synthesizer)} (Р: синтезатор; И.: synthesizer; T.: sentezör) и. муз.
1. Клавишалы электр музыка ҡоралы.
□ Синтезатор. Синтезаторҙа уйнарға өйрәнеү. Синтезаторҙа уйнау. Синтезаторҙа уйнап сығыш яһау.
2. Кеше һөйләшенә оҡшаш тауыш сығарыусы электр ҡоралы. □ Синтезатор (электронный прибор, имитирующий человеческую речь ).
СИНТЕЗЛАНЫУ (синтезлан-) ҡ.
18*
531
тика. Синоптика бүлеге. Синоптика хеҙмәткәрҙәре. Синоптика белгесе.
СИНОПТИК КАРТА [рус ] (Р.: синоп тическая карта; И.: weathermap; T.: hava haritası) и.
Һауа торошон бер ваҡытта күҙәткән мәғлүмәттәрҙе һандар һәм шартлы тамғалар менән күрһәткән географик карта. □ Синоптическая карта. Рәсәйҙең Европа өлөшөнөң синоптик картаһы. Түбәнге ҡатлам синоптик картаһы. Юғарғы ҡатлам синоптик картаһы.
СИНСЕЛ с. диал. ҡар. сибек 1. Синсел бала.
СИНТАГМА [гр. syntagma ‘берләштерелгән’] (Р: синтагма; И.: syntagm; Т.: dizim) и. лингв.
Бер нисә һүҙҙән төҙөлөп, интонация һәм мәғәнә яғынан бер бөтөндө тәшкил иткән синтаксик берәмек. □ Синтагма. Синтагмалар эсенә ингән һүҙҙәр. Синтагма, телмәр берәмеге булараҡ, аралашыу процесында барлыҡҡа килә.
СИНТАГМАТИК (Р: синтагматический; И.: syntagmatic; T.: dizimsel) с.
Синтаксик берәмеккә ҡағылышлы. □ Синтагматический. Синтагматик мөнәсәбәт. Синтагматик берекмә.
СИНТАГМАТИКА [рус.] (Р: синтагматика; И.: syntagmatics; T.: sentagma) и. лингв.
1. Һүҙ берәмектәренең синтаксик бәйләнешен өйрәнеүсе тел бүлеге. □ Синтагматика (аспект исследования языка, заключающийся в изучении языковых единиц, реальных отношений, которыми они связаны в тексте).
2. Синтагмаларҙы өйрәнеү. □ Синтагматика (изучение синтагм).
СИНТАКСИК [гр. syntaktikos] (Р: синтаксический; И.: syntaxical; T.: cümle bilgisi ile ilgili) с. лингв.
Синтаксисҡа мөнәсәбәтле. □ Синтаксический. Синтаксик бәйләнеш. Синтаксик мөнәсәбәт. Синтаксик анализ. Синтаксик билдә. ■ Башҡорт теленә өйрәтеүҙе синтаксик йүнәлештә алып барыу мөһим. Р. Аҙнағолов.
СИНТАКСИС [гр. syntaxis ‘тәртип’] (Р: синтаксис; И.: syntax; T.: cümle bilgisi, sentaks) и. лингв.
1. Берәй телгә хас һөйләм төҙөлөшө һәм һөйләм эсендә һүҙҙәрҙең бәйләнеш ысулы.
□ Синтаксис. Синтаксис һөйләм төҙөлөшөн тикшерә, уларҙыц төрлө законлыҡтарын аса. Ҡушма һөйләм синтаксисы.
2. Грамматиканың һүҙҙәрҙең бәйләнеш закондарын һәм һөйләмдәрҙең төҙөлөшөн өйрәнгән бүлеге. □ Синтаксис. Синтаксис — грамматиканың бер бүлеге. Синтаксис күҙлегенән тикшереү.
СИНТЕЗ [гр. synthesis ‘бәйләнеш’] (Р: синтез; И.: synthesis; T.: sentez) и.
1. Күренештәрҙе һәм предметтарҙы берҙәмлек, үҙ-ара бәйләнеш нигеҙендә өйрәнгән ғилми тикшеренеү ысулы. □ Синтез (метод научного исследования, состоящий в изучении предмета в его целостности, в единстве и взаимной связи его частей). Теория менән практика синтезы.
2. хим. Ябай матдәләрҙе йәки элементтарҙы ҡушып, бер ҡатмарлы химик матдәләр алыу ысулы. □ Синтез (получение сложных химических веществ путём соединения простых веществ или элементов). Химик синтез. Аҡһымдар синтезы. Органик матдәләр синтезы.
3. Айырым өлөштәрҙән булдырылған, ҡоролған. □ Синтез. К «Аманат» ансам-бленец музыкаһы — ул традицион моңдарҙың яңы көйҙәр менән, халыҡ ижадының хәҙерге заман йырҙары менән синтезы. «Башҡортостан», 26 сентябрь 2014.
СИНТЕЗАТОР [ингл. synthesizer)} (Р: синтезатор; И.: synthesizer; T.: sentezör) и. муз.
1. Клавишалы электр музыка ҡоралы.
□ Синтезатор. Синтезаторҙа уйнарға өйрәнеү. Синтезаторҙа уйнау. Синтезаторҙа уйнап сығыш яһау.
2. Кеше һөйләшенә оҡшаш тауыш сығарыусы электр ҡоралы. □ Синтезатор (электронный прибор, имитирующий человеческую речь ).
СИНТЕЗЛАНЫУ (синтезлан-) ҡ.
18*
531