Академический словарь башкирского языка. Том IX. Страница 274
Поиск по словарям
ФАЛИЖ
ФАЛИЖ [ғәр. 2^] (Р.: паралич; И.: paralysis; T.: felç) и. иҫк.
1. Ниндәйҙер бер ағзаның эшмәкәрлек һәләтен юҡҡа сығарған ауырыу; паралич.
□ Паралич. Фалижға дусар булыу. Өҫкә куҙ ҡабағының, фалижы. Функциональ фалиж. ■ Табиптар уға [апайға] баш мейеһе, ҡоймос һөйәге имгәнеуе, баш мейеһендә ябыҡ типтағы йәрәхәт, ҡабырғалары һыныу һәм өлөшләтә фалиж диагнозын ҡуя. «Йәшлек», 25 февраль 2010.
2. миф. Шул ауырыуҙың эйәһе. □ Дух болезни паралича.
ФАЛИЖ РӘНЙЕҮЕ и. ҡар. фалиж.
Фалиж рәнйеуе тейеу.
ФАЛИЖ ҺУҒЫУ (фалиж һуҡ-) (Р.: парализовать; И.: paralyse; T.: felç gelmek) ҡ.
Фалиж ауырыуына дусар булыу, паралич һуғыу. □ Парализовать. Бабайҙы фалиж һуҡты. Фалиж һуҡҡандан һуц мандымау. Ш Андрей Иванович .. фалиж һуҡҡан кеше кеуек тәнтерәкләп, һелкенеп ултырған ике этажлы йорт эсенә инеп китте. Р. Өмөтбаев. Йәнен ҡайыҙлаған ошондай кисерештәрҙән ғазаплана торғас, өсонсө көндән, таңында Исмәғил мырҙаны фалиж һуғып китте. М. Ямалетдинов.
ФАЛ КИТАБЫ (Р: книга для гадания; И.: fortune-telling book; T.: fal kitabı) и.
Күрәҙәлек өсөн төҙөлгән махсус китап.
□ Книга для гадания. Ш Бынан һуң әсәй фал китабын тағы ла нығыраҡ йәшереп ҡуйҙы һәм уны бары тик атай өйҙә юҡ саҡта ғына ҡулына алыр булды. М. Садиҡова.
ФАЛ ЛАМА и. ҡар. сер. Фаллама итеп кенә әйтеу. Фаллама һөйләу.
ФАЛНАМӘ [ғәр. Jlâ + фарс.
Фал (I, 1) һалыусы; күрәҙәсе. □ Предсказатель (по гадательной книге). ■ Инде ҡапланды өмөт, улде, юғалды фалсыһы. Я. Юмаев. [Гөлсараның] ағаһын Өфөлә бер сибәр фалсы кәкре ҡайынға терәтеп киткән. С. Шәрипов.
ФАЛ ҺАЛЫУ (фал һал-) ҡ. ҡар. фал асыу. Әбей фал һала.
ФАЛЬСИФИКАТ [нем. Falsifikat < лат. falsification ‘яһалма’] (Р: фальсификат; И.: fake; T.: hileli mal) и.
Алдап яһалған продукт, ялған тауар.
□ Фальсификат. ■ Баҙарҙы тултырған пластилинға оҡшаш сырҙарҙың купселеге — фальсификат. «Башҡортостан», 15 сентябрь 2015.
ФАЛЬСИФИКАТОР [рус.] (Р: фальсификатор; И.: falsifier; T.: tahrifçi, sahtekar) и.
Дөрөҫлөктө боҙған, боҙоп күрһәткән кеше; ялғансы. □ Фальсификатор. Тарих фальсификаторҙары.
ФАЛЬСИФИКАТОРЛЫҠ (фальсификаторлығы) (Р: фальсификаторство; И.: forgery; T.: sahtekarlık) и.
Фальсификаторға хас эш. □ Фальсификаторство. / Фальсификаторский. Фальсификаторлыҡ менән шөғөлләнеу. Фальсификаторлыҡҡа юл ҡуймау.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯ [лат. falsificatio] (Р: фальсификация; И.: falsification; Т.: sahtecilik) и.
Дөрөҫлөктөң боҙоп, ялғанлап күрһәте-леүе. □ Фальсификация. Фальсификация яһау. ■ Фальсификация — уҫал ниәт менән алдан уйлап, ниндәйҙер мәғлумәттәрҙе боҙоп курһәтеу. «Киске Өфө», № 21, 2009.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯЛАНЫУ (фаль-сификациялан-) ҡ. төш. ҡар. фальсифика-циялау. страд, от фальсификациялау. Фальсификацияланған эш.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯЛАУ (фальсификацияла-) (Р: фальсифицировать; И.: falsify; T.: tahrif etmek) ҡ.
1. Дөрөҫлөктө боҙоп, ялғанлап күрһәтеү.
□ Фальсифицировать. // Фальсификация. Фәнни мәғлумәттәрҙе фальсификациялау.
2. Нимәнелер боҙоп яһау, эшләү. □ Фальсифицировать. // Фальсификация. Документтарҙы фальсификациялау.
ФАЛЬСТАРТ [ингл. false start] (Р: фальстарт; И.: false start; T.: hatalı çıkış) и. спорт.
Ярышта ҡатнашыусыларҙың берәйһенең сигнал бирелгәнгә тиклем старт алыуы.
274
ФАЛИЖ [ғәр. 2^] (Р.: паралич; И.: paralysis; T.: felç) и. иҫк.
1. Ниндәйҙер бер ағзаның эшмәкәрлек һәләтен юҡҡа сығарған ауырыу; паралич.
□ Паралич. Фалижға дусар булыу. Өҫкә куҙ ҡабағының, фалижы. Функциональ фалиж. ■ Табиптар уға [апайға] баш мейеһе, ҡоймос һөйәге имгәнеуе, баш мейеһендә ябыҡ типтағы йәрәхәт, ҡабырғалары һыныу һәм өлөшләтә фалиж диагнозын ҡуя. «Йәшлек», 25 февраль 2010.
2. миф. Шул ауырыуҙың эйәһе. □ Дух болезни паралича.
ФАЛИЖ РӘНЙЕҮЕ и. ҡар. фалиж.
Фалиж рәнйеуе тейеу.
ФАЛИЖ ҺУҒЫУ (фалиж һуҡ-) (Р.: парализовать; И.: paralyse; T.: felç gelmek) ҡ.
Фалиж ауырыуына дусар булыу, паралич һуғыу. □ Парализовать. Бабайҙы фалиж һуҡты. Фалиж һуҡҡандан һуц мандымау. Ш Андрей Иванович .. фалиж һуҡҡан кеше кеуек тәнтерәкләп, һелкенеп ултырған ике этажлы йорт эсенә инеп китте. Р. Өмөтбаев. Йәнен ҡайыҙлаған ошондай кисерештәрҙән ғазаплана торғас, өсонсө көндән, таңында Исмәғил мырҙаны фалиж һуғып китте. М. Ямалетдинов.
ФАЛ КИТАБЫ (Р: книга для гадания; И.: fortune-telling book; T.: fal kitabı) и.
Күрәҙәлек өсөн төҙөлгән махсус китап.
□ Книга для гадания. Ш Бынан һуң әсәй фал китабын тағы ла нығыраҡ йәшереп ҡуйҙы һәм уны бары тик атай өйҙә юҡ саҡта ғына ҡулына алыр булды. М. Садиҡова.
ФАЛ ЛАМА и. ҡар. сер. Фаллама итеп кенә әйтеу. Фаллама һөйләу.
ФАЛНАМӘ [ғәр. Jlâ + фарс.
Фал (I, 1) һалыусы; күрәҙәсе. □ Предсказатель (по гадательной книге). ■ Инде ҡапланды өмөт, улде, юғалды фалсыһы. Я. Юмаев. [Гөлсараның] ағаһын Өфөлә бер сибәр фалсы кәкре ҡайынға терәтеп киткән. С. Шәрипов.
ФАЛ ҺАЛЫУ (фал һал-) ҡ. ҡар. фал асыу. Әбей фал һала.
ФАЛЬСИФИКАТ [нем. Falsifikat < лат. falsification ‘яһалма’] (Р: фальсификат; И.: fake; T.: hileli mal) и.
Алдап яһалған продукт, ялған тауар.
□ Фальсификат. ■ Баҙарҙы тултырған пластилинға оҡшаш сырҙарҙың купселеге — фальсификат. «Башҡортостан», 15 сентябрь 2015.
ФАЛЬСИФИКАТОР [рус.] (Р: фальсификатор; И.: falsifier; T.: tahrifçi, sahtekar) и.
Дөрөҫлөктө боҙған, боҙоп күрһәткән кеше; ялғансы. □ Фальсификатор. Тарих фальсификаторҙары.
ФАЛЬСИФИКАТОРЛЫҠ (фальсификаторлығы) (Р: фальсификаторство; И.: forgery; T.: sahtekarlık) и.
Фальсификаторға хас эш. □ Фальсификаторство. / Фальсификаторский. Фальсификаторлыҡ менән шөғөлләнеу. Фальсификаторлыҡҡа юл ҡуймау.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯ [лат. falsificatio] (Р: фальсификация; И.: falsification; Т.: sahtecilik) и.
Дөрөҫлөктөң боҙоп, ялғанлап күрһәте-леүе. □ Фальсификация. Фальсификация яһау. ■ Фальсификация — уҫал ниәт менән алдан уйлап, ниндәйҙер мәғлумәттәрҙе боҙоп курһәтеу. «Киске Өфө», № 21, 2009.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯЛАНЫУ (фаль-сификациялан-) ҡ. төш. ҡар. фальсифика-циялау. страд, от фальсификациялау. Фальсификацияланған эш.
ФАЛЬСИФИКАЦИЯЛАУ (фальсификацияла-) (Р: фальсифицировать; И.: falsify; T.: tahrif etmek) ҡ.
1. Дөрөҫлөктө боҙоп, ялғанлап күрһәтеү.
□ Фальсифицировать. // Фальсификация. Фәнни мәғлумәттәрҙе фальсификациялау.
2. Нимәнелер боҙоп яһау, эшләү. □ Фальсифицировать. // Фальсификация. Документтарҙы фальсификациялау.
ФАЛЬСТАРТ [ингл. false start] (Р: фальстарт; И.: false start; T.: hatalı çıkış) и. спорт.
Ярышта ҡатнашыусыларҙың берәйһенең сигнал бирелгәнгә тиклем старт алыуы.
274