Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 218
Поиск по словарям
ВЫУДИТЬ һуҙылған ♦ лицо (физиономия) вытянулось у кого сырайы һытылды, йөҙө йәмрәйҙе; вытянуться в струнку туп-тура баҫыу (торган килеш ҡатып ҡалыу)
ВЫУДИТЬ сов. кого-что 1. ҡармаҡлау, ҡармаҡҡа тотоу, ҡармаҡ менән тотоу, ҡармаҡҡа ҡаптырыу 2. прост. алыу, сығарыу, тартып алыу (сығарыу); вЫудить из кармана деньги кеҫәнән аҡса тартып сығарыу 3. перен., разг. ауырлыҡ, хәйлә менән алдап алыу (электереү, белеү); выудить подробности хәйлә менән бөтә нескәлектәрен белеү
ВЫУЖИВАТЬ несов. см. вЫудить
ВЫУТЮЖИТЬ сов. что үтекләү, үтекләп алыу (бөтөрөү); выутюжить брюки салбарҙы үтекләп алыу
ВЫУЧИВАТЬ несов. см. выучить
ВЫУЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. выучиться 2. страд. от выучивать
ВЫУЧИТЬ сов. 1. что өйрәнеү, уҡып иҫтә ҡалдырыу, ятҡа белеү, ятлау; выучить урок дәрес өйрәнеү, ятлау; выучить стихотворение шиғыр ятлау 2. кого-что, чему или с неопр. өйрәтеү, уҡытыу; выучить играть на гитаре ко-го-л. кемделер гитарала уйнарға өйрәтеү 3. кого-что ; разг. өйрәтеү, аҡылға ултыртыу, кәрәген биреү
ВЫУЧИТЬСЯ сов. 1. чему или с неопр. өйрәнеү, өйрәнеп етеү, өйрәнеп китеү, өйрәнеп алыу; выучиться писать яҙырға өйрәнеү; выучиться бегать на коньках конькиҙа йүгерергә өйрәнеп алыу 2. разг. (приобрести привычку) ғәҙәтләнеү, өйрәнеү; выучиться курить тартырға ғәҙәтләнеү 3. (закончить учёбу) уҡып бөтөрөү (сығыу), уҡыуҙы тамамлау
ВЫУЧКА ж 1. разг. см. выучить 2; отправить на выучку к мастеру мастерға уҡытырға ебәреү 2. (умение, навыки) алған белем, күнекмә
ВЫХАЖИВАТЬ несов. см. выходить II
ВЫХАРКАТЬ сов. что; разг. ҡаҡырыу, ҡаҡырыҡ сығарыу; выхаркать мокроту ҡаҡырыҡты сығарыу
ВЫХАРКИВАТЬ несов. см. выхаркать
ВЫХВАТИТЬ сов. 1. кого-что тартып (эләктереп) алыу; выхватить из рук наган ҡулдан наганды тартып алыу 2. что тартып (һурып) алыу, тартып (һурып) сығарыу; выхватить саблю из ножен ҡылысты ҡындан һурып алыу 3. что; перен. айырып алыу; выхватить цитату из текста текстан цитатаны айырып алыу 4. что; перен. эләктереп алыу, йолоп алыу 5. что; разг. артыҡ күп ҡырҡып алыу, ҙур итеп уйып алыу; выхватить ворот яғаны ҙур уйып алыу
ВЫХВАТЫВАТЬ несов. см. выхватить
ВЫХЛОП м; тех. (газ, төтөн) сығыу (сығарыу) (двигателдә янган газдар)
ВЫХЛОПНОЙ, -ая, -ое тех. газ (төтөн) сығарыу ...ы; выхлопная труба төтөн сығарыу торбаһы
218
ВЫХЛОПОТАТЬ сов. что юллап алыу, артынан йөрөп алыу; выхлопотать разрешение рөхсәт юллап алыу
ВЫХОД м 1. см. выйти 1—3, 6; выход на работу эшкә сығыу; выход кораблей в море караптарҙың диңгеҙгә сығыуы; выход книги в свет китаптың донъяға сығыуы; выход из игры уйындан сығыу 2. (место) сығыу урыны, сығыу юлы, сығыу ишеге; запасный выход запас сығыу урыны; стоять у выхода сығыу юлында тороу 3. перен . сығыу юлы, ҡотолоу юлы (сараһы); найти выход из затруднения ҡыйынлыҡтан ҡотолоу юлын табыу 4. (количество произведённого продукта ) сығыш; норма выхода сығыш нормаһы; выход зерна бөртөклө ашлыҡтың сығышы 5. (обнажение горных пород) сығыу, өҫкә сығыу (ҡалҡыу); выходы вулканического туфа вулка-ник туфтың өҫкә сығыуы ♦ дать (найти и т.п.) выход чему юл ҡуйыу (табыу); знать все ходы и выходы бөтәһен дә белеп тороу, хәбәрҙар булыу
ВЫХОДЕЦ м 1. (переселенец) күсеп килгән кеше, килмешәк 2. (о социальной среде) сыҡҡан кеше; выходец из крестьян крәҫтиәндәрҙән сыҡҡан кеше
ВЫХОДИТЬ I сов. что; разг. (побывать во многих местах, исходить) йөрөп сығыу, гиҙеп сығыу
ВЫХОДИТЬ II сов. кого-что; разг. 1. (помочь выздороветь) тәрбиәләп һауыҡтырыу, аяҡҡа баҫтырыу 2. (вырастить) ҡарап (тәрбиәләп) үҫтереү; выходить здорового ребёнка сәләмәт бала тәрбиәләп үҫтереү
ВЫХОДИТЬ несов. 1. см. выйти 2. ҡарау, сығыу; окна выходят в сад тәҙрәләр баҡсаға ҡарай 3. в знач. вводн. сл.; разг. тимәк, шулай итеп; выходит, вы из Башкортостана тимәк, һеҙ Башҡортостандан инде ♦ не выходить из головы (из ума) баштан (иҫтән) сыҡмау
ВЫХОДКА ж 1. ҡыланыш, сығыш; мальчишеская выходка малайҙарса ҡыланыш; выходка против кого-л. кемгәлер ҡаршы сығыш 2. разг. сығыш, сығыу хәрәкәте (бейецҙә)
ВЫХОДНОЙ, -ая, -ое 1. сығыу ...ы, сыға торған; выходная дверь сыға торған ишек; выходное отверстие сығыу тишеге 2. (парадный) әрле, ҡәҙерлегә кейә торған, кеше араһына кейә торған; выходной костюм кеше араһына кейә торған костюм 3. (в сочетании с сущ. “день”) ял ...ы; выходной день ял көнө 4. в знач. сущ. выходной м; разг. ял, ял көнө; провести выходной вместе ялды бергә уҙғарыу ♦ выходное пособие эштән киткәндә түләнә торған пособие; выходная роль бәләкәй (генә) роль (театрҙа); выходные сведения (данные) китаптың нәшер ителеүенә ҡағылышлы мәғлүмәттәр
ВЫХОДЯЩИЙ: из ряда вон выходящий ғәҙәттән тыш, бик һирәк була торған
ВЫУДИТЬ сов. кого-что 1. ҡармаҡлау, ҡармаҡҡа тотоу, ҡармаҡ менән тотоу, ҡармаҡҡа ҡаптырыу 2. прост. алыу, сығарыу, тартып алыу (сығарыу); вЫудить из кармана деньги кеҫәнән аҡса тартып сығарыу 3. перен., разг. ауырлыҡ, хәйлә менән алдап алыу (электереү, белеү); выудить подробности хәйлә менән бөтә нескәлектәрен белеү
ВЫУЖИВАТЬ несов. см. вЫудить
ВЫУТЮЖИТЬ сов. что үтекләү, үтекләп алыу (бөтөрөү); выутюжить брюки салбарҙы үтекләп алыу
ВЫУЧИВАТЬ несов. см. выучить
ВЫУЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. выучиться 2. страд. от выучивать
ВЫУЧИТЬ сов. 1. что өйрәнеү, уҡып иҫтә ҡалдырыу, ятҡа белеү, ятлау; выучить урок дәрес өйрәнеү, ятлау; выучить стихотворение шиғыр ятлау 2. кого-что, чему или с неопр. өйрәтеү, уҡытыу; выучить играть на гитаре ко-го-л. кемделер гитарала уйнарға өйрәтеү 3. кого-что ; разг. өйрәтеү, аҡылға ултыртыу, кәрәген биреү
ВЫУЧИТЬСЯ сов. 1. чему или с неопр. өйрәнеү, өйрәнеп етеү, өйрәнеп китеү, өйрәнеп алыу; выучиться писать яҙырға өйрәнеү; выучиться бегать на коньках конькиҙа йүгерергә өйрәнеп алыу 2. разг. (приобрести привычку) ғәҙәтләнеү, өйрәнеү; выучиться курить тартырға ғәҙәтләнеү 3. (закончить учёбу) уҡып бөтөрөү (сығыу), уҡыуҙы тамамлау
ВЫУЧКА ж 1. разг. см. выучить 2; отправить на выучку к мастеру мастерға уҡытырға ебәреү 2. (умение, навыки) алған белем, күнекмә
ВЫХАЖИВАТЬ несов. см. выходить II
ВЫХАРКАТЬ сов. что; разг. ҡаҡырыу, ҡаҡырыҡ сығарыу; выхаркать мокроту ҡаҡырыҡты сығарыу
ВЫХАРКИВАТЬ несов. см. выхаркать
ВЫХВАТИТЬ сов. 1. кого-что тартып (эләктереп) алыу; выхватить из рук наган ҡулдан наганды тартып алыу 2. что тартып (һурып) алыу, тартып (һурып) сығарыу; выхватить саблю из ножен ҡылысты ҡындан һурып алыу 3. что; перен. айырып алыу; выхватить цитату из текста текстан цитатаны айырып алыу 4. что; перен. эләктереп алыу, йолоп алыу 5. что; разг. артыҡ күп ҡырҡып алыу, ҙур итеп уйып алыу; выхватить ворот яғаны ҙур уйып алыу
ВЫХВАТЫВАТЬ несов. см. выхватить
ВЫХЛОП м; тех. (газ, төтөн) сығыу (сығарыу) (двигателдә янган газдар)
ВЫХЛОПНОЙ, -ая, -ое тех. газ (төтөн) сығарыу ...ы; выхлопная труба төтөн сығарыу торбаһы
218
ВЫХЛОПОТАТЬ сов. что юллап алыу, артынан йөрөп алыу; выхлопотать разрешение рөхсәт юллап алыу
ВЫХОД м 1. см. выйти 1—3, 6; выход на работу эшкә сығыу; выход кораблей в море караптарҙың диңгеҙгә сығыуы; выход книги в свет китаптың донъяға сығыуы; выход из игры уйындан сығыу 2. (место) сығыу урыны, сығыу юлы, сығыу ишеге; запасный выход запас сығыу урыны; стоять у выхода сығыу юлында тороу 3. перен . сығыу юлы, ҡотолоу юлы (сараһы); найти выход из затруднения ҡыйынлыҡтан ҡотолоу юлын табыу 4. (количество произведённого продукта ) сығыш; норма выхода сығыш нормаһы; выход зерна бөртөклө ашлыҡтың сығышы 5. (обнажение горных пород) сығыу, өҫкә сығыу (ҡалҡыу); выходы вулканического туфа вулка-ник туфтың өҫкә сығыуы ♦ дать (найти и т.п.) выход чему юл ҡуйыу (табыу); знать все ходы и выходы бөтәһен дә белеп тороу, хәбәрҙар булыу
ВЫХОДЕЦ м 1. (переселенец) күсеп килгән кеше, килмешәк 2. (о социальной среде) сыҡҡан кеше; выходец из крестьян крәҫтиәндәрҙән сыҡҡан кеше
ВЫХОДИТЬ I сов. что; разг. (побывать во многих местах, исходить) йөрөп сығыу, гиҙеп сығыу
ВЫХОДИТЬ II сов. кого-что; разг. 1. (помочь выздороветь) тәрбиәләп һауыҡтырыу, аяҡҡа баҫтырыу 2. (вырастить) ҡарап (тәрбиәләп) үҫтереү; выходить здорового ребёнка сәләмәт бала тәрбиәләп үҫтереү
ВЫХОДИТЬ несов. 1. см. выйти 2. ҡарау, сығыу; окна выходят в сад тәҙрәләр баҡсаға ҡарай 3. в знач. вводн. сл.; разг. тимәк, шулай итеп; выходит, вы из Башкортостана тимәк, һеҙ Башҡортостандан инде ♦ не выходить из головы (из ума) баштан (иҫтән) сыҡмау
ВЫХОДКА ж 1. ҡыланыш, сығыш; мальчишеская выходка малайҙарса ҡыланыш; выходка против кого-л. кемгәлер ҡаршы сығыш 2. разг. сығыш, сығыу хәрәкәте (бейецҙә)
ВЫХОДНОЙ, -ая, -ое 1. сығыу ...ы, сыға торған; выходная дверь сыға торған ишек; выходное отверстие сығыу тишеге 2. (парадный) әрле, ҡәҙерлегә кейә торған, кеше араһына кейә торған; выходной костюм кеше араһына кейә торған костюм 3. (в сочетании с сущ. “день”) ял ...ы; выходной день ял көнө 4. в знач. сущ. выходной м; разг. ял, ял көнө; провести выходной вместе ялды бергә уҙғарыу ♦ выходное пособие эштән киткәндә түләнә торған пособие; выходная роль бәләкәй (генә) роль (театрҙа); выходные сведения (данные) китаптың нәшер ителеүенә ҡағылышлы мәғлүмәттәр
ВЫХОДЯЩИЙ: из ряда вон выходящий ғәҙәттән тыш, бик һирәк була торған