Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 233
Поиск по словарям
ГЛИКОГЕН
күҙ-ҡолаҡ булыу, ҡарау, бағыу; хозяйский глаз хужаларса ҡарау; за ними нужен глаз да глаз уларға гел күҙ-ҡолаҡ булып тороу кәрәк ♦ бросаться (кидаться) в глаза күҙгә ташланыу; в глаза (говорить, бранить и т.п.) бәреп әйтеү (әрләү һ.б.); в глаза не видать кого-чего күргән булмау; в глазах чьих күҙ алдында; за глаза: 1) (говорить, ругать и т.д.) арттан әйтеү (әрләү һ.б.); 2) (хватит, достаточно и т.п.) артығы менән, күҙҙәй итеп; из глаз (скрыться, исчезнуть, пропасть и т.п.) күҙҙән юғалыу (йәшенеү, юҡ булыу һ.б.); на глаз (определять, прикидывать и т.п.) сама менән, күҙәмәгә (билдәләү, ҡарау һ.б.); на глазах чьих, у кого күҙ алдында; дурной глаз ҡаты күҙ; глаза бы (мои) не видали кого-чего күрге лә килмәй; глаза горят (разгорелись) у кого, на что күҙ ҡыҙа (йылтырай); глаза на лоб лезут прост. күҙе маңлайына менгән; глаза на мокром месте у кого илап бара; открыть (раскрыть) глаза кому, на кого-что күҙен асыу; проглядеть (просмотреть) все глаза дүрт күҙ менән көтөү; закрыть глаза на что күҙ йомоп ҡалыу; не казать (не показывать) глаз күҙгә-башҡа күренмәү; не сводить глаз с кого-чего күҙҙе алмай ҡарау; сколько хватает глаз күҙ күреме ер; смотреть (глядеть) другими (иными) глазами на кого-что икенсе күҙлектән ҡарау; смотреть (глядеть) в оба глаза уяу (һаҡ) булыу; смотреть (глядеть) смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза үлемдең күҙенә ҡарау, үлем сигендә булыу; смотреть (глядеть) прямо (смело) в глаза чему тура ҡарау, һис ҡурҡмау; стоять (вставать и т.п.) перед глазами; стоять в глазах күҙ алдында тороу; куда глаза глядят (идти, брести, бежать и т.п.) баш һуҡҡан яҡҡа (китеү, юл алыу, йүгереү һ.б.); ҡайҙа етте, шунда китеү; куда ни кинь глазом бөтә ерҙә, ҡайҙа ҡарама; на глаза не показываться кому күҙенә күренмәү; на глаза попасть (попасться) кому күҙенә эленеү (эләгеү); насколько хватает глаз; куда достаёт глаз күҙ күрә алған тиклем; ни в одном глазу күҙенә лә сыҡмаған (айныҡ); с глаз долой күҙемдән юғал; с глазу на глаз күҙгә-күҙ, икәүҙән-икәү генә;
(темно,) хоть глаз коли (выколи) см. колоть
ГЛАЗАСТЫЙ, -ая, -ое разг. 1. ҙур (шар) күҙле, аҡай күҙле 2. (зоркий) осло (үткер) күҙле
глазЕт м уҡалы ҡытат
ГЛАЗЕТЬ несов.; прост. ҡарап тороу, ауыҙ асып ҡарап тороу; глазеть по сторонам тирә-яҡҡа ҡарап тороу
ГЛАЗИРОВАНИЕ с см. глазировать
ГЛАЗИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от глазировать 2. прил. глазурлы, глазурланған, шәрбәткә ҡатырылған 3. прил. (глянцевый) ялтырауыҡлы, ялтыратылған; глазированная бумага ялтыратылған ҡағыҙ
ГЛАЗИРОВАТЬ сов., несов. что 1. глазурлау, глазурь менән ҡаплау; глазировать фрукты емештәрҙе глазурь менән ҡаплау 2. (придать глянец) ялтыратыу
ГЛАЗНИК м; разг. күҙ табибы
ГЛАЗНИЦА ж; анат. күҙ соҡоро
ГЛАЗНОЙ, -ая, -ое күҙ ...ы; глазное яблоко күҙ алмаһы; глазные капли күҙ дарыуы
ГЛАЗОК м 1. мн. глазки; уменьш. -ласк. от глаз 1; 2. мн. глазки; бот. күҙ, бөрө 3. мн. глазки (отверстия) күҙ, тишек 4. мн. глазки (в окраске насекомых, птиц и т. д.) һипкел, төрткө ♦ на глазок (определять, прикидывать и т.п.) күҙ менән самалап (билдәләү, ҡарау һ.б.); строить глазки күҙ уйнатыу, ҡаш һикертеү
ГЛАЗОМЕР м күҙәмә, күҙ үлсәме ♦ на глазомер күҙ үлсәме менән
ГЛАЗОМЕРНЫЙ, -ая, -ое күҙ үлсәме менән; глазомерное определение расстояний араларҙы күҙ үлсәме менән билдәләү ♦ глазомерная съёмка күҙ үлсәме менән төшөрөү (рәсемгә)
ГЛАЗУНЬЯ ж йомортҡа тәбейәһе
ГЛАЗУРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от глазуровать 2. прил. глазурлы, ялтырауыҡлы; глазурованный кирпич ялтырауыҡлы кирбес
ГЛАЗУРОВАТЬ сов., несов. что ялтырауыҡ-лау, глазурлау, ялтырауыҡ йүгертеү; глазуровать посуду һауыт-һабаға ялтырауыҡ йүгертеү
ГЛАЗУРЬ ж 1. (особый стекловидный сплав) глазурь, ялтырауыҡ 2. (сироп) глазурь, шәкәр шәрбәте
ГЛАНДЫ мн. (ед. гланда ж) гланда, аңҡау биҙе
ГЛАС: глас вопиющего в пустыне книжн. яуапһыҙ ҡалдырылған ауаз (кешенец ялыныуы-на илтифат итмәц)
ГЛАСИТЬ несов. что и без доп.; книжн. белдереү, хәбәр биреү, әйтеү, тиеү; закон гласит так закон былай ти; этот параграф гласит следующее был параграф түбәндәгене белдерә
ГЛАСНОСТЬ ж билдәлелек, асыҡлыҡ, һәр кемгә билдәле (булыу) итеү; период гласности билдәлелек дәүере; предать гласности халыҡҡа билдәле итеү
гласный I, -ая, -ое лингв. һуҙынҡы; гласный звук һуҙынҡы өн
гласный II, -ая, -ое асыҡ, халыҡтан йәшерен булмаған; гласный суд асыҡ суд
ГЛАУКОМА ж; мед. глаукома, һары һыу (кцҙ ауырыуы)
ГЛАШАТАЙ м 1. уст. һөрәнсе, белдереүсе 2. перен., высок. белдереүсе, яҡлаусы; глашатай истины хәҡиҡәт яҡлаусы
глЕтчер м глетчер, боҙлоҡ (тауҙарҙан шыуышып төшә торган боҙлоҡ)
гликогЕн м гликоген (ҡандағы шәкәрҙән бауырҙа, мускулдарҙа барлыҡҡа килгән төп һаҡлыҡ углевод)
233
күҙ-ҡолаҡ булыу, ҡарау, бағыу; хозяйский глаз хужаларса ҡарау; за ними нужен глаз да глаз уларға гел күҙ-ҡолаҡ булып тороу кәрәк ♦ бросаться (кидаться) в глаза күҙгә ташланыу; в глаза (говорить, бранить и т.п.) бәреп әйтеү (әрләү һ.б.); в глаза не видать кого-чего күргән булмау; в глазах чьих күҙ алдында; за глаза: 1) (говорить, ругать и т.д.) арттан әйтеү (әрләү һ.б.); 2) (хватит, достаточно и т.п.) артығы менән, күҙҙәй итеп; из глаз (скрыться, исчезнуть, пропасть и т.п.) күҙҙән юғалыу (йәшенеү, юҡ булыу һ.б.); на глаз (определять, прикидывать и т.п.) сама менән, күҙәмәгә (билдәләү, ҡарау һ.б.); на глазах чьих, у кого күҙ алдында; дурной глаз ҡаты күҙ; глаза бы (мои) не видали кого-чего күрге лә килмәй; глаза горят (разгорелись) у кого, на что күҙ ҡыҙа (йылтырай); глаза на лоб лезут прост. күҙе маңлайына менгән; глаза на мокром месте у кого илап бара; открыть (раскрыть) глаза кому, на кого-что күҙен асыу; проглядеть (просмотреть) все глаза дүрт күҙ менән көтөү; закрыть глаза на что күҙ йомоп ҡалыу; не казать (не показывать) глаз күҙгә-башҡа күренмәү; не сводить глаз с кого-чего күҙҙе алмай ҡарау; сколько хватает глаз күҙ күреме ер; смотреть (глядеть) другими (иными) глазами на кого-что икенсе күҙлектән ҡарау; смотреть (глядеть) в оба глаза уяу (һаҡ) булыу; смотреть (глядеть) смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза үлемдең күҙенә ҡарау, үлем сигендә булыу; смотреть (глядеть) прямо (смело) в глаза чему тура ҡарау, һис ҡурҡмау; стоять (вставать и т.п.) перед глазами; стоять в глазах күҙ алдында тороу; куда глаза глядят (идти, брести, бежать и т.п.) баш һуҡҡан яҡҡа (китеү, юл алыу, йүгереү һ.б.); ҡайҙа етте, шунда китеү; куда ни кинь глазом бөтә ерҙә, ҡайҙа ҡарама; на глаза не показываться кому күҙенә күренмәү; на глаза попасть (попасться) кому күҙенә эленеү (эләгеү); насколько хватает глаз; куда достаёт глаз күҙ күрә алған тиклем; ни в одном глазу күҙенә лә сыҡмаған (айныҡ); с глаз долой күҙемдән юғал; с глазу на глаз күҙгә-күҙ, икәүҙән-икәү генә;
(темно,) хоть глаз коли (выколи) см. колоть
ГЛАЗАСТЫЙ, -ая, -ое разг. 1. ҙур (шар) күҙле, аҡай күҙле 2. (зоркий) осло (үткер) күҙле
глазЕт м уҡалы ҡытат
ГЛАЗЕТЬ несов.; прост. ҡарап тороу, ауыҙ асып ҡарап тороу; глазеть по сторонам тирә-яҡҡа ҡарап тороу
ГЛАЗИРОВАНИЕ с см. глазировать
ГЛАЗИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от глазировать 2. прил. глазурлы, глазурланған, шәрбәткә ҡатырылған 3. прил. (глянцевый) ялтырауыҡлы, ялтыратылған; глазированная бумага ялтыратылған ҡағыҙ
ГЛАЗИРОВАТЬ сов., несов. что 1. глазурлау, глазурь менән ҡаплау; глазировать фрукты емештәрҙе глазурь менән ҡаплау 2. (придать глянец) ялтыратыу
ГЛАЗНИК м; разг. күҙ табибы
ГЛАЗНИЦА ж; анат. күҙ соҡоро
ГЛАЗНОЙ, -ая, -ое күҙ ...ы; глазное яблоко күҙ алмаһы; глазные капли күҙ дарыуы
ГЛАЗОК м 1. мн. глазки; уменьш. -ласк. от глаз 1; 2. мн. глазки; бот. күҙ, бөрө 3. мн. глазки (отверстия) күҙ, тишек 4. мн. глазки (в окраске насекомых, птиц и т. д.) һипкел, төрткө ♦ на глазок (определять, прикидывать и т.п.) күҙ менән самалап (билдәләү, ҡарау һ.б.); строить глазки күҙ уйнатыу, ҡаш һикертеү
ГЛАЗОМЕР м күҙәмә, күҙ үлсәме ♦ на глазомер күҙ үлсәме менән
ГЛАЗОМЕРНЫЙ, -ая, -ое күҙ үлсәме менән; глазомерное определение расстояний араларҙы күҙ үлсәме менән билдәләү ♦ глазомерная съёмка күҙ үлсәме менән төшөрөү (рәсемгә)
ГЛАЗУНЬЯ ж йомортҡа тәбейәһе
ГЛАЗУРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от глазуровать 2. прил. глазурлы, ялтырауыҡлы; глазурованный кирпич ялтырауыҡлы кирбес
ГЛАЗУРОВАТЬ сов., несов. что ялтырауыҡ-лау, глазурлау, ялтырауыҡ йүгертеү; глазуровать посуду һауыт-һабаға ялтырауыҡ йүгертеү
ГЛАЗУРЬ ж 1. (особый стекловидный сплав) глазурь, ялтырауыҡ 2. (сироп) глазурь, шәкәр шәрбәте
ГЛАНДЫ мн. (ед. гланда ж) гланда, аңҡау биҙе
ГЛАС: глас вопиющего в пустыне книжн. яуапһыҙ ҡалдырылған ауаз (кешенец ялыныуы-на илтифат итмәц)
ГЛАСИТЬ несов. что и без доп.; книжн. белдереү, хәбәр биреү, әйтеү, тиеү; закон гласит так закон былай ти; этот параграф гласит следующее был параграф түбәндәгене белдерә
ГЛАСНОСТЬ ж билдәлелек, асыҡлыҡ, һәр кемгә билдәле (булыу) итеү; период гласности билдәлелек дәүере; предать гласности халыҡҡа билдәле итеү
гласный I, -ая, -ое лингв. һуҙынҡы; гласный звук һуҙынҡы өн
гласный II, -ая, -ое асыҡ, халыҡтан йәшерен булмаған; гласный суд асыҡ суд
ГЛАУКОМА ж; мед. глаукома, һары һыу (кцҙ ауырыуы)
ГЛАШАТАЙ м 1. уст. һөрәнсе, белдереүсе 2. перен., высок. белдереүсе, яҡлаусы; глашатай истины хәҡиҡәт яҡлаусы
глЕтчер м глетчер, боҙлоҡ (тауҙарҙан шыуышып төшә торган боҙлоҡ)
гликогЕн м гликоген (ҡандағы шәкәрҙән бауырҙа, мускулдарҙа барлыҡҡа килгән төп һаҡлыҡ углевод)
233