Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 255
Поиск по словарям
ГУРМАНСТВО
ГУБИТЬ несов. 1. кого-что; прям., перен. һәләк (харап, әрәм) итеү; заморозки губят посевы ҡырау сәсеүлектәрҙе һәләк итә; губить лес урманды һәләк итеү; губить время ваҡытты әрәм итеү; губить деньги аҡсаны әрәм итеү 2. юғалтыу, үлтереү, бөтөрөү, юҡҡа сығарыу, әрәм итеү; губить здоровье сәләмәтлекте юғалтыу; губить человека кешене әрәм итеү
ГУБИТЬСЯ несов. страд. от губить
гУбка i ж; уменьш. -ласк. от губа I 1
гУбка ii ж болот, губка (1. диңгеҙҙә йәшәгән кцп кцҙәнәкле хайуандарҙың тцбән тибы 2. шул хайуандарҙың ҡауы, һөлдәһе; йыуыныу өсөн ҡулланылган һәм резинанан, поролондан шуларҙың ҡауына оҡшатып яһалган кцҙәнәкле , һыгылмалы нәмә); мыться губкой губка менән йыуыныу
ГУБНОЙ, -ая, -ое ирен ...ы; губные мышцы ирен мускулдары; губная помада ирен (иннеге) помадаһы; губные согласные лингв. ирен тартынҡылары
ГУБОШЛЁП м; прост. 1. һалпы ирен, шалпыҡ ауыҙ 2. бран. асыҡ ауыҙ, йыбытҡы
ГУБЧАТЫЙ, -ая, -ое ваҡ-ваҡ (күҙ-күҙ) тишекле, көпшәк; губчатая резина көпшәк резина
ГУВЕРНАНТКА ж гувернантка (өйҙә бала-ларга тәрбиә бирецсе һәм уҡытыусы)
ГУВЕРНЁР м гувернёр
ГУГЕНОТЫ мн. (ед. гугенот м и гугенотка ж); уст. гугеноттар (сиркәц һәм хөкцмәт тарафынан эҙәрләнгән XVI—XVIII бб. француз протестанттары )
ГУГУ: ни гугу в знач. сказ.: 1) өндәшмәй, тын да сығармай; 2) (приказание или просьба молчать) өндәшмә, тыныңды ла сығарма, ләм-мим, ауыҙыңды ла асма
гудЕние с см. гудеть; гудение проводов сымдар геүләүе
ГУДЕТЬ несов. 1. геүләү, геүелдәү, жыуылдау, ҡысҡыртыу (машинага, гудокка һ. б. ҡарата ); ветер гудит ел геүелдәй; гудок гудит гудок ҡысҡырта 2. безл. зыңлау, геүләү, сеңләү, шаулау; в ушах гудит ҡолаҡ зыңлай; в голове гудит баш шаулай
гудОк м гудок; гудок парохода пароход гу-догы; дать гудок гудок биреү
гудрОн м гудрон (нефть ҡыугандан ҡала торган ыҫмала кецек ҡуйы ҡара матдә — юл төҙөц өсөн, тцбә ябыуына ҡойоу өсөн ҡулланыла )
ГУДРОНИРОВАТЬ сов., несов. что гудронлау; гудронировать шоссе шоссены гудронлау
ГУДРОНИРОВАТЬСЯ несов. страд. от гудронировать
ГУДРОННЫЙ, -ая, -ое 1. гудрон ...ы; гудронная смесь гудрон ҡатышмаһы 2. гудронлы; гудронное шоссе гудронлы шоссе
ГУЖ м ҡолаҡбау, ҡамыт бауы
ГУЖЕВОЙ, -ая, -ое 1. ҡолаҡбау ...ы; гужевой ремень ҡолаҡбау ҡайышы 2. егеүле; гужевой транспорт егеүле транспорт
ГУЖОМ нареч. ылаулап, ылау менән; возить товары гужом тауарҙы ылау менән ташыу
ГУЛ м шау, геү, гөрөлдәү; гул моря диңгеҙ шауы гУлкий, -ая, -ое яңғыраулы, яңғырап (шаңғырап) торған; гулкий звук яңғыраулы тауыш; гулкие своды яңғырап торған (бейек) көмбәҙҙәр
ГУЛЬБА ж; прост. типтереү (эскеле кцңел асыш )
ГУЛЬДЕН м гульден (Нидерланды аҡса берәмеге )
ГУЛЯКА м и ж; разг. типтереүсе, типтерергә яратыусы, йөрөмтәл
ГУЛЯНКА ж; прост. күңел асыу мәжлесе
ГУЛЯНЬЕ с 1. см. гулять 1; 2. ( массовое празднество) күмәк күңел асыу; сегодня состоится гулянье бөгөн күмәк күңел асыу була
ГУЛЯТЬ несов. 1. (совершать прогулку) йөрөү; гулять в саду баҡсала йөрөү 2. разг. (иметь выходной) буш тороу, ял итеү; гулять два дня ике көн ял итеү 3. прост. күңел асыу, типтереү, әйттереү; гулять на свадьбе туйҙа типтереү 4. с кем; прост. йөрөү, йөрөшөү (ир-ат менән ҡатын-ҡыҙга ҡарата)
гулЯш м; кул. гуляш (ашамлыҡ); готовить гуляш гуляш әҙерләү
ГУМАНИЗМ м 1. гуманизм (Яңырыу осоронда кешеләрҙе, уларҙың фекерен феодализм һәм католицизм быгауынан азат итецгә йцнәлде-релгән прогрессив хәрәкәт) 2. (любовь к людям ) гуманизм, кешелеклек
ГУМАНИСТ м 1. ист. гуманист (гуманизм вәкиле) 2. гуманист, кешелекле кеше
ГУМАНИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. гуманизм ...ы; гуманистические идеи гуманизм идеялары 2. гуманистик; гуманистическое отношение к людям кешеләргә гуманистик мөнәсәбәт
ГУМАНИТАРНЫЙ, -ая, -ое гуманитар, ижтимағи; гуманитарные науки гуманитар фәндәр (философия, тарих, филология һ. б.)
ГУМАННОСТЬ ж гуманлылыҡ, кешелеклек; проявить гуманность кешелеклек күрһәтеү
гуманный, -ая, -ое гуманлы, кешелекле; гуманный человек кешелекле кеше
гумнО с ырҙын, ырҙын табағы гУмус м; спец. серемтә
гУнны мн. (ед. гунн м ) һундар (Урал тирәһендә II—IV бб. кцсмә һәм урындагы ҡәбиләләрҙән ойошҡан кцсмә халыҡ)
гУрия ж; миф. хур ҡыҙы; красивая как гурия хур ҡыҙы кеүек матур
ГУРМАН м гурман, ашамһаҡ, тәмлетамаҡ ( кеше )
ГУРМАНСТВО с гурманлыҡ (тәмле, татлы ашамлыҡтарга әцәҫлек)
255
ГУБИТЬ несов. 1. кого-что; прям., перен. һәләк (харап, әрәм) итеү; заморозки губят посевы ҡырау сәсеүлектәрҙе һәләк итә; губить лес урманды һәләк итеү; губить время ваҡытты әрәм итеү; губить деньги аҡсаны әрәм итеү 2. юғалтыу, үлтереү, бөтөрөү, юҡҡа сығарыу, әрәм итеү; губить здоровье сәләмәтлекте юғалтыу; губить человека кешене әрәм итеү
ГУБИТЬСЯ несов. страд. от губить
гУбка i ж; уменьш. -ласк. от губа I 1
гУбка ii ж болот, губка (1. диңгеҙҙә йәшәгән кцп кцҙәнәкле хайуандарҙың тцбән тибы 2. шул хайуандарҙың ҡауы, һөлдәһе; йыуыныу өсөн ҡулланылган һәм резинанан, поролондан шуларҙың ҡауына оҡшатып яһалган кцҙәнәкле , һыгылмалы нәмә); мыться губкой губка менән йыуыныу
ГУБНОЙ, -ая, -ое ирен ...ы; губные мышцы ирен мускулдары; губная помада ирен (иннеге) помадаһы; губные согласные лингв. ирен тартынҡылары
ГУБОШЛЁП м; прост. 1. һалпы ирен, шалпыҡ ауыҙ 2. бран. асыҡ ауыҙ, йыбытҡы
ГУБЧАТЫЙ, -ая, -ое ваҡ-ваҡ (күҙ-күҙ) тишекле, көпшәк; губчатая резина көпшәк резина
ГУВЕРНАНТКА ж гувернантка (өйҙә бала-ларга тәрбиә бирецсе һәм уҡытыусы)
ГУВЕРНЁР м гувернёр
ГУГЕНОТЫ мн. (ед. гугенот м и гугенотка ж); уст. гугеноттар (сиркәц һәм хөкцмәт тарафынан эҙәрләнгән XVI—XVIII бб. француз протестанттары )
ГУГУ: ни гугу в знач. сказ.: 1) өндәшмәй, тын да сығармай; 2) (приказание или просьба молчать) өндәшмә, тыныңды ла сығарма, ләм-мим, ауыҙыңды ла асма
гудЕние с см. гудеть; гудение проводов сымдар геүләүе
ГУДЕТЬ несов. 1. геүләү, геүелдәү, жыуылдау, ҡысҡыртыу (машинага, гудокка һ. б. ҡарата ); ветер гудит ел геүелдәй; гудок гудит гудок ҡысҡырта 2. безл. зыңлау, геүләү, сеңләү, шаулау; в ушах гудит ҡолаҡ зыңлай; в голове гудит баш шаулай
гудОк м гудок; гудок парохода пароход гу-догы; дать гудок гудок биреү
гудрОн м гудрон (нефть ҡыугандан ҡала торган ыҫмала кецек ҡуйы ҡара матдә — юл төҙөц өсөн, тцбә ябыуына ҡойоу өсөн ҡулланыла )
ГУДРОНИРОВАТЬ сов., несов. что гудронлау; гудронировать шоссе шоссены гудронлау
ГУДРОНИРОВАТЬСЯ несов. страд. от гудронировать
ГУДРОННЫЙ, -ая, -ое 1. гудрон ...ы; гудронная смесь гудрон ҡатышмаһы 2. гудронлы; гудронное шоссе гудронлы шоссе
ГУЖ м ҡолаҡбау, ҡамыт бауы
ГУЖЕВОЙ, -ая, -ое 1. ҡолаҡбау ...ы; гужевой ремень ҡолаҡбау ҡайышы 2. егеүле; гужевой транспорт егеүле транспорт
ГУЖОМ нареч. ылаулап, ылау менән; возить товары гужом тауарҙы ылау менән ташыу
ГУЛ м шау, геү, гөрөлдәү; гул моря диңгеҙ шауы гУлкий, -ая, -ое яңғыраулы, яңғырап (шаңғырап) торған; гулкий звук яңғыраулы тауыш; гулкие своды яңғырап торған (бейек) көмбәҙҙәр
ГУЛЬБА ж; прост. типтереү (эскеле кцңел асыш )
ГУЛЬДЕН м гульден (Нидерланды аҡса берәмеге )
ГУЛЯКА м и ж; разг. типтереүсе, типтерергә яратыусы, йөрөмтәл
ГУЛЯНКА ж; прост. күңел асыу мәжлесе
ГУЛЯНЬЕ с 1. см. гулять 1; 2. ( массовое празднество) күмәк күңел асыу; сегодня состоится гулянье бөгөн күмәк күңел асыу була
ГУЛЯТЬ несов. 1. (совершать прогулку) йөрөү; гулять в саду баҡсала йөрөү 2. разг. (иметь выходной) буш тороу, ял итеү; гулять два дня ике көн ял итеү 3. прост. күңел асыу, типтереү, әйттереү; гулять на свадьбе туйҙа типтереү 4. с кем; прост. йөрөү, йөрөшөү (ир-ат менән ҡатын-ҡыҙга ҡарата)
гулЯш м; кул. гуляш (ашамлыҡ); готовить гуляш гуляш әҙерләү
ГУМАНИЗМ м 1. гуманизм (Яңырыу осоронда кешеләрҙе, уларҙың фекерен феодализм һәм католицизм быгауынан азат итецгә йцнәлде-релгән прогрессив хәрәкәт) 2. (любовь к людям ) гуманизм, кешелеклек
ГУМАНИСТ м 1. ист. гуманист (гуманизм вәкиле) 2. гуманист, кешелекле кеше
ГУМАНИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. гуманизм ...ы; гуманистические идеи гуманизм идеялары 2. гуманистик; гуманистическое отношение к людям кешеләргә гуманистик мөнәсәбәт
ГУМАНИТАРНЫЙ, -ая, -ое гуманитар, ижтимағи; гуманитарные науки гуманитар фәндәр (философия, тарих, филология һ. б.)
ГУМАННОСТЬ ж гуманлылыҡ, кешелеклек; проявить гуманность кешелеклек күрһәтеү
гуманный, -ая, -ое гуманлы, кешелекле; гуманный человек кешелекле кеше
гумнО с ырҙын, ырҙын табағы гУмус м; спец. серемтә
гУнны мн. (ед. гунн м ) һундар (Урал тирәһендә II—IV бб. кцсмә һәм урындагы ҡәбиләләрҙән ойошҡан кцсмә халыҡ)
гУрия ж; миф. хур ҡыҙы; красивая как гурия хур ҡыҙы кеүек матур
ГУРМАН м гурман, ашамһаҡ, тәмлетамаҡ ( кеше )
ГУРМАНСТВО с гурманлыҡ (тәмле, татлы ашамлыҡтарга әцәҫлек)
255