Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 256
Поиск по словарям
ГУРТ
ГУРТ м көтөү, мал көтөүе; гурт молодняка йәш мал көтөүе
гуртовОй, -ая, -ое көтөү ...ы; гуртовой бригидир көтөү бригадиры
ГУРТОВЩИК м көтөү ҡыуыусы
гуртОм нареч.; разг. 1. көтөүе менән, тулайым; покупать гуртом көтөүе менән һатып алыу 2. йыйнаулашып, барыһы бергә
ГУРЬБА ж; разг. 1. төркөм, көтөү (кешеләргә ҡарата) 2. в знач. нареч. гурьбой йыйнаулашып, бергәләшеп; идти гурьбой йыйнаулашып барыу
ГУСАК м ата ҡаҙ
ГУСАР м гусар (революцияга тиклем Рәсәй армияһында һәм ҡайһы бер сит ил гәскәрендә: венгр өлгөһөндәге форма кейгән кавалерия һалдаты )
ГУСАРСКИЙ, -ая, -ое гусар(ҙар) ...ы; гусарский полк гусарҙар полкы
ГУСЕНИЦА ж 1. зоол. ҡарышлауыҡ (кцбә-ләк ҡорто); мохнатая гусеница йөнлө ҡарышлауыҡ 2. тәгәрмәс (таҫмаһы) сылбыры (тракторҙа , танкыла һ.б.); гусеницы трактора тракторҙың тәгәрмәс сылбыры
ГУСЕНИЧНЫЙ, -ая, -ое сылбырлы тәгәрмәсле; гусеничный трактор сылбырлы тәгәрмәсле трактор
ГУСЁНОК м ҡаҙ бәпкәһе (себеше)
ГУСИНЫЙ, -ая, -ое ҡаҙ ...ы; гусиное перо ҡаҙ ҡауырһыны; гусиное яйцо ҡаҙ йомортҡаһы ♦ гусиная кожа ҡаҙ тәне (өшөцҙән һ.б. тәндә барлыҡҡа килгән бөрсөктәр); гусиные лапки күҙ төбөндәге йыйырсыҡтар
гУсли мн.; муз. көснә (ике ҡул менән уйнай торган боронго ҡыллы музыка ҡоралы)
гуслЯр м көснәсе, көснәлә уйнаусы
густЕть несов. 1. ҡуйырыу; каша густеет бутҡа ҡуйыра; туман густеет томан ҡуйыра 2. ҡуйыланыу, ҡалынайыу, ҡуйылана (ҡалыная) барыу; лес густеет урман ҡалыная бара
гУсто 1. нареч. ҡуйы, ҡуйы булып; трава растёт густо үлән ҡуйы булып үҫә 2. нареч. (не жидко) ҡаты, ҡаты итеп; густо замесить тесто ҡамырҙы ҡаты баҫыу 3. в знач. сказ., безл.; разг. (много) мул, күп; не густо мул түгел
ГУСТОЙ, -ая, -ое ҡуйы, ҡалын; густые волосы ҡалын (ҡуйы) сәс; густой лес ҡалын (ҡуйы)
урман; густая каша ҡуйы бутҡа; густая сметана ҡуйы ҡаймаҡ; густой цвет ҡуйы төҫ; густые облака ҡуйы болоттар; густой дым ҡуйы төтөн; густой голос ҡалын тауыш
ГУСТОЛИСТВЕННЫЙ, -ая, -ое ҡуйы япраҡлы; густолиственная берёза ҡуйы япраҡлы ҡайын
ГУСТОЛИСТЫЙ, -ая, -ое см. густолиственный
ГУСТОНАСЕЛЁННЫЙ, -ая, -ое күп халыҡлы, халыҡ тығыҙ ултырған; густонаселённая область халыҡ тығыҙ ултырған өлкә
ГУСТОПСОВЫЙ, -ая, -ое (о борзых собаках ) муйыны ҡуйы йөнлө
ГУСТОТА ж ҡуйылыҡ, ҡалынлыҡ; густота волос сәстең ҡалынлығы (ҡуйылығы); густота молока һөттөң ҡуйылығы; густота леса урмандың ҡалынлығы (ҡуйылығы)
ГУСЫНЯ ж инә ҡаҙ
ГУСЬ м ҡаҙ ♦ гусь лапчатый йылмаяҡ, йышылған кеше; как с гуся вода кому ҡолағына ла элмәй, иҫе лә китмәй
ГУСЬКОМ нареч. бер-бер артлы теҙелешеп, аллы-артлы, эйәртенешеп
ГУСЯТИНА ж ҡаҙ ите
ГУСЯТНИК м 1. ҡаҙҙар өсөн оя 2. ҡарсыға
ГУСЯТНИЦА ж 1. ҡаҙ ҡараусы 2. (посуда) оҙонса тәрән тимер һауыт (ҡаҙҙы, өйрәкте тотош бешерец өсөн)
ГУТАЛИН м гуталин (кцн аяҡ кейемен таҙарта торган май)
ГУТТАПЕРЧА ж гуттаперча (ҡайһы бер цҫемлектец ҡатҡан һутынан алына торган каучук кецек һыгылмалы матдә)
ГУТТАПЕРЧЕВЫЙ, -ая, -ое 1. гуттаперча ...ы 2. гуттаперча, гуттаперчанан яһалған; гуттаперчевая игрушка гуттаперча уйынсыҡ
ГУЩА ж 1. ултырма, төпрә, ҡуйырыҡ, ҡуйы; кофейная гуща ҡәһүә ҡуйырығы 2. (чаща, дебри ) шырлыҡ; гуща леса урман шырлығы 3. урта, эс; в гуще толпы халыҡ төркөмө уртаһында; в гуще событий ваҡиғалар эсендә ♦ гадать на кофейной гуще см. гадать
гяУр м; презр. кафыр (мосолмандарҙың, башҡа диндәгеләрҙе атауы)
Д
ДА I частица 1. (при ответе для выражения согласия) эйе, шулай; все собрались? — Да бөтәһе лә йыйылдымы? — Эйе; да, это верно эйе, был дөрөҫ
2. (в вопр. предложении для побуждения собеседника к ответу) -мы/-ме (ни), шулаймы ни, улаймы ни, эйеме; он вернулся, да? ул ҡайтты-
256
мы ни?; ты этого человека хорошо знаешь, да? һин был кешене яҡшы беләһең, шулаймы?
3. (при неожиданном воспоминании о чём-л.; в значении “ кстати ”, “ вот ещё ”) әйткәндәй, әй; да, ещё одна новость әйткәндәй, тағы бер яңылыҡ; да, совсем забыл әй, бөтөнләй онотҡанмын
ГУРТ м көтөү, мал көтөүе; гурт молодняка йәш мал көтөүе
гуртовОй, -ая, -ое көтөү ...ы; гуртовой бригидир көтөү бригадиры
ГУРТОВЩИК м көтөү ҡыуыусы
гуртОм нареч.; разг. 1. көтөүе менән, тулайым; покупать гуртом көтөүе менән һатып алыу 2. йыйнаулашып, барыһы бергә
ГУРЬБА ж; разг. 1. төркөм, көтөү (кешеләргә ҡарата) 2. в знач. нареч. гурьбой йыйнаулашып, бергәләшеп; идти гурьбой йыйнаулашып барыу
ГУСАК м ата ҡаҙ
ГУСАР м гусар (революцияга тиклем Рәсәй армияһында һәм ҡайһы бер сит ил гәскәрендә: венгр өлгөһөндәге форма кейгән кавалерия һалдаты )
ГУСАРСКИЙ, -ая, -ое гусар(ҙар) ...ы; гусарский полк гусарҙар полкы
ГУСЕНИЦА ж 1. зоол. ҡарышлауыҡ (кцбә-ләк ҡорто); мохнатая гусеница йөнлө ҡарышлауыҡ 2. тәгәрмәс (таҫмаһы) сылбыры (тракторҙа , танкыла һ.б.); гусеницы трактора тракторҙың тәгәрмәс сылбыры
ГУСЕНИЧНЫЙ, -ая, -ое сылбырлы тәгәрмәсле; гусеничный трактор сылбырлы тәгәрмәсле трактор
ГУСЁНОК м ҡаҙ бәпкәһе (себеше)
ГУСИНЫЙ, -ая, -ое ҡаҙ ...ы; гусиное перо ҡаҙ ҡауырһыны; гусиное яйцо ҡаҙ йомортҡаһы ♦ гусиная кожа ҡаҙ тәне (өшөцҙән һ.б. тәндә барлыҡҡа килгән бөрсөктәр); гусиные лапки күҙ төбөндәге йыйырсыҡтар
гУсли мн.; муз. көснә (ике ҡул менән уйнай торган боронго ҡыллы музыка ҡоралы)
гуслЯр м көснәсе, көснәлә уйнаусы
густЕть несов. 1. ҡуйырыу; каша густеет бутҡа ҡуйыра; туман густеет томан ҡуйыра 2. ҡуйыланыу, ҡалынайыу, ҡуйылана (ҡалыная) барыу; лес густеет урман ҡалыная бара
гУсто 1. нареч. ҡуйы, ҡуйы булып; трава растёт густо үлән ҡуйы булып үҫә 2. нареч. (не жидко) ҡаты, ҡаты итеп; густо замесить тесто ҡамырҙы ҡаты баҫыу 3. в знач. сказ., безл.; разг. (много) мул, күп; не густо мул түгел
ГУСТОЙ, -ая, -ое ҡуйы, ҡалын; густые волосы ҡалын (ҡуйы) сәс; густой лес ҡалын (ҡуйы)
урман; густая каша ҡуйы бутҡа; густая сметана ҡуйы ҡаймаҡ; густой цвет ҡуйы төҫ; густые облака ҡуйы болоттар; густой дым ҡуйы төтөн; густой голос ҡалын тауыш
ГУСТОЛИСТВЕННЫЙ, -ая, -ое ҡуйы япраҡлы; густолиственная берёза ҡуйы япраҡлы ҡайын
ГУСТОЛИСТЫЙ, -ая, -ое см. густолиственный
ГУСТОНАСЕЛЁННЫЙ, -ая, -ое күп халыҡлы, халыҡ тығыҙ ултырған; густонаселённая область халыҡ тығыҙ ултырған өлкә
ГУСТОПСОВЫЙ, -ая, -ое (о борзых собаках ) муйыны ҡуйы йөнлө
ГУСТОТА ж ҡуйылыҡ, ҡалынлыҡ; густота волос сәстең ҡалынлығы (ҡуйылығы); густота молока һөттөң ҡуйылығы; густота леса урмандың ҡалынлығы (ҡуйылығы)
ГУСЫНЯ ж инә ҡаҙ
ГУСЬ м ҡаҙ ♦ гусь лапчатый йылмаяҡ, йышылған кеше; как с гуся вода кому ҡолағына ла элмәй, иҫе лә китмәй
ГУСЬКОМ нареч. бер-бер артлы теҙелешеп, аллы-артлы, эйәртенешеп
ГУСЯТИНА ж ҡаҙ ите
ГУСЯТНИК м 1. ҡаҙҙар өсөн оя 2. ҡарсыға
ГУСЯТНИЦА ж 1. ҡаҙ ҡараусы 2. (посуда) оҙонса тәрән тимер һауыт (ҡаҙҙы, өйрәкте тотош бешерец өсөн)
ГУТАЛИН м гуталин (кцн аяҡ кейемен таҙарта торган май)
ГУТТАПЕРЧА ж гуттаперча (ҡайһы бер цҫемлектец ҡатҡан һутынан алына торган каучук кецек һыгылмалы матдә)
ГУТТАПЕРЧЕВЫЙ, -ая, -ое 1. гуттаперча ...ы 2. гуттаперча, гуттаперчанан яһалған; гуттаперчевая игрушка гуттаперча уйынсыҡ
ГУЩА ж 1. ултырма, төпрә, ҡуйырыҡ, ҡуйы; кофейная гуща ҡәһүә ҡуйырығы 2. (чаща, дебри ) шырлыҡ; гуща леса урман шырлығы 3. урта, эс; в гуще толпы халыҡ төркөмө уртаһында; в гуще событий ваҡиғалар эсендә ♦ гадать на кофейной гуще см. гадать
гяУр м; презр. кафыр (мосолмандарҙың, башҡа диндәгеләрҙе атауы)
Д
ДА I частица 1. (при ответе для выражения согласия) эйе, шулай; все собрались? — Да бөтәһе лә йыйылдымы? — Эйе; да, это верно эйе, был дөрөҫ
2. (в вопр. предложении для побуждения собеседника к ответу) -мы/-ме (ни), шулаймы ни, улаймы ни, эйеме; он вернулся, да? ул ҡайтты-
256
мы ни?; ты этого человека хорошо знаешь, да? һин был кешене яҡшы беләһең, шулаймы?
3. (при неожиданном воспоминании о чём-л.; в значении “ кстати ”, “ вот ещё ”) әйткәндәй, әй; да, ещё одна новость әйткәндәй, тағы бер яңылыҡ; да, совсем забыл әй, бөтөнләй онотҡанмын