Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 433
Поиск по словарям
ИСТОЛКОВАТЕЛЬ
ИССТУПЛЁННОСТЬ ж сикһеҙ шашҡанлыҡ (ярһығанлыҡ)
ИССТУПЛЁННЫЙ, -ая, -ое сикһеҙ ныҡ шашҡан (шашынған, ярһыған, ҡоторған); исступлённый взгляд сикһеҙ шашынған ҡараш; исступлённый крик ныҡ ярһыған тауыш
ИССУШАТЬ несов. см. иссушить
ИССУШИТЬ сов. кого-что 1. киптереп (ҡоротоп) бөтөрөү; жара иссушила болото эҫе көндәр һаҙлыҡты киптереп бөтөрҙө 2. перен. киптереү; болезнь иссушила его сир уны киптерҙе
ИССЫХАТЬ несов. см. иссохнуть
ИССЯКНУТЬ сов. 1. ҡороу, кибеү, ҡороп (кибеп) бөтөү; источник иссяк шишмә ҡороған 2. бөтөү; силы иссякли көс бөттө
ИСТАПТЫВАТЬ несов. см. истоптать
ИСТАСКАННЫЙ, -ая, -ое разг. 1. прич. от истаскать 2. прил. туҙған, ныҡ иҫкергән, таушалған; истасканная обувь туҙған аяҡ кейеме 3. прил.; перен. (избитый) тапалған, күп сәйнәлгән; истасканная фраза күп сәйнәлгән һүҙҙәр 4. прил.; перен. (о внешнем виде) төҫ ташлаған, йонсоған, бирешкән, таушалған; истасканное лицо йонсоған йөҙ
ИСТАСКАТЬ сов. что; разг. 1. кейеп туҙҙырыу (иҫкертеү, таушалдырыу), туҙҙырып бөтөрөү; истаскать пальто пальтоны кейеп туҙҙырыу 2. перен. (сделать избитым) ҡәҙерен ебәреү
ИСТАСКАТЬСЯ сов. 1. кейелеп туҙыу (туҙып бөтөү); платье истаскалось күлдәк кейелеп туҙған 2. перен. (изнуриться) туҙыу, таушалыу
ИСТЕКАТЬ несов. см. истечь
истекший, -ая, -ее 1. прич. от истечь 2. прил. үткән, уҙған; в истекшем году үткән йылда
ИСТЕРЕТЬ сов. что 1. (трением размельчить до конца) ҡырыу, ҡырып бөтөрөү; истереть весь сыр на тёрке бөтә сырҙы ҡырғыста ҡырып бөтөрөү 2. ышҡый-ышҡый бөтөрөү; истереть резинку резинканы ышҡый-ышҡый бөтөрөү 3. (поранить при трении) өйкәү, ҡырыу (аяҡты) ♦ истереть в порошок кого көлөн күккә осороу, юҡҡа сығарыу
ИСТЕРЕТЬСЯ сов. ышҡыла-ышҡыла бөтөү (юҡҡа сығыу), ышҡылып туҙып бөтөү; подошва истёрлась табан ышҡылып туҙып бөткән
ИСТЕРЗАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истерзать 2. прил. (израненный) яраланып (имгәнеп) бөткән 3. прил. йыртылып (өҙгөләнеп, таушалып) бөткән 4. прил. (изуродованный) боҙолған, таланған, ғәрипләндерелгән, имгәтелгән; истерзанная земля таланған ер 5. прил.; перен. ғазапланған, йонсоған, интеккән; истерзанный вид йонсоған ҡиәфәт
ИСТЕРЗАТЬ сов. кого-что 1. яралап бөтөрөү; тигр истерзал свою добычу юлбарыҫ үҙ ҡорбанын өҙгөләп ташланы 2. боҙоу, емерелеү, боҙоп (емереп) бөтөрөү; истерзанный войной город һуғыштан емерелеп бөткән ҡала 3. яфалау, ғазаплау, яфалап (ғазаплап) бөтөрөү; его истерзали сомнения уны икеләнеүҙәр яфаланы
ИСТЕРИК м и ИСТЕРИЧКА ж; разг. истерик, истерия менән ауырыусы, ҡыҙма кеше
ИСТЕРИКА ж истерика, истерия (ҡыҙма) өйәнәге; впасть в истерику истерикаға бирелеү
ИСТЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. истерия ...ы, ҡыҙма; истерический припадок истерия өйәнәге 2. истериялы, истерияға бирелеүсән, ҡыҙмаһы тотоусан; истерическая женщина истерияға бирелеүсән ҡатын 3. истерияға хас, истерика-лағыса (быуылып, ярһып, ҡыҙып); истерический смех быуылып көлөү; истерические рыдания ярһып илау
ИСТЕРИЧНЫЙ, -ая, -ое см. истерический 2, 3
ИСТЕРИЯ ж истерия (1. нервы өйәнәге 2. кцсм. ҡыҙыу эшмәкәрлек); военная истерия хәрби истерия
ИСТЕЦ м и ИСТИЦА ж; юр. дәғүәсе (суд эшендә )
ИСТЕЧЕНИЕ с см. истечь; истечение срока срогы сығыу
ИСТЕЧЬ сов. үтеү, уҙыу, бөтөү, тамамланыу, сығыу; время истекло ваҡыт үтеп китте ♦ истечь кровью ҡанһырау, ҡан ағыу
ИСТИНА ж 1. дөрөҫлөк, дөрөҫ; соответствовать истине дөрөҫлөккә тура килеү; узнать истину дөрөҫөн белеү 2. филос. хәҡиҡәт; абсолютная истина абсолют хәҡиҡәт; объективная истина объектив хәҡиҡәт
Истинный, -ая, -ое 1. дөрөҫ, раҫ, хаҡ; истинный рассказ хаҡ һүҙ 2. ысын; истинный друг ысын дуҫ ♦ направить (наставить, обратить) на истинный путь кого дөрөҫ юлға баҫтырыу
ИСТИРАТЬ несов. см. истереть
ИСТИРАТЬСЯ несов. 1. см. истереться 2. страд. от истирать
ИСТЛЕВАТЬ несов. см. истлеть
истлЕть сов. 1. сереү, сереп бөтөү; ткань истлела тауар сереп бөткән 2. быҫҡып (янып) бөтөү, быҫҡып көлгә әйләнеү; угли истлели ҡуҙ быҫҡып көлгә әйләнгән
истОк м 1. (һыу) башы, инеш, сығанаҡ; исток реки йылға башы 2. обычно мн. истоки; перен . сығанаҡ, баш, башланғыс; истоки науки фән сығанағы; истоки цивилизации цивилизация башланғыстары
ИСТОЛКОВАНИЕ с см. истолковать; дать истолкование чему-л. берәй нәмәгә аңлатма биреү
ИСТОЛКОВАТЕЛЬ м 1. аңлатыусы, төшөндөрөүсе 2. юраусы
433
ИССТУПЛЁННОСТЬ ж сикһеҙ шашҡанлыҡ (ярһығанлыҡ)
ИССТУПЛЁННЫЙ, -ая, -ое сикһеҙ ныҡ шашҡан (шашынған, ярһыған, ҡоторған); исступлённый взгляд сикһеҙ шашынған ҡараш; исступлённый крик ныҡ ярһыған тауыш
ИССУШАТЬ несов. см. иссушить
ИССУШИТЬ сов. кого-что 1. киптереп (ҡоротоп) бөтөрөү; жара иссушила болото эҫе көндәр һаҙлыҡты киптереп бөтөрҙө 2. перен. киптереү; болезнь иссушила его сир уны киптерҙе
ИССЫХАТЬ несов. см. иссохнуть
ИССЯКНУТЬ сов. 1. ҡороу, кибеү, ҡороп (кибеп) бөтөү; источник иссяк шишмә ҡороған 2. бөтөү; силы иссякли көс бөттө
ИСТАПТЫВАТЬ несов. см. истоптать
ИСТАСКАННЫЙ, -ая, -ое разг. 1. прич. от истаскать 2. прил. туҙған, ныҡ иҫкергән, таушалған; истасканная обувь туҙған аяҡ кейеме 3. прил.; перен. (избитый) тапалған, күп сәйнәлгән; истасканная фраза күп сәйнәлгән һүҙҙәр 4. прил.; перен. (о внешнем виде) төҫ ташлаған, йонсоған, бирешкән, таушалған; истасканное лицо йонсоған йөҙ
ИСТАСКАТЬ сов. что; разг. 1. кейеп туҙҙырыу (иҫкертеү, таушалдырыу), туҙҙырып бөтөрөү; истаскать пальто пальтоны кейеп туҙҙырыу 2. перен. (сделать избитым) ҡәҙерен ебәреү
ИСТАСКАТЬСЯ сов. 1. кейелеп туҙыу (туҙып бөтөү); платье истаскалось күлдәк кейелеп туҙған 2. перен. (изнуриться) туҙыу, таушалыу
ИСТЕКАТЬ несов. см. истечь
истекший, -ая, -ее 1. прич. от истечь 2. прил. үткән, уҙған; в истекшем году үткән йылда
ИСТЕРЕТЬ сов. что 1. (трением размельчить до конца) ҡырыу, ҡырып бөтөрөү; истереть весь сыр на тёрке бөтә сырҙы ҡырғыста ҡырып бөтөрөү 2. ышҡый-ышҡый бөтөрөү; истереть резинку резинканы ышҡый-ышҡый бөтөрөү 3. (поранить при трении) өйкәү, ҡырыу (аяҡты) ♦ истереть в порошок кого көлөн күккә осороу, юҡҡа сығарыу
ИСТЕРЕТЬСЯ сов. ышҡыла-ышҡыла бөтөү (юҡҡа сығыу), ышҡылып туҙып бөтөү; подошва истёрлась табан ышҡылып туҙып бөткән
ИСТЕРЗАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истерзать 2. прил. (израненный) яраланып (имгәнеп) бөткән 3. прил. йыртылып (өҙгөләнеп, таушалып) бөткән 4. прил. (изуродованный) боҙолған, таланған, ғәрипләндерелгән, имгәтелгән; истерзанная земля таланған ер 5. прил.; перен. ғазапланған, йонсоған, интеккән; истерзанный вид йонсоған ҡиәфәт
ИСТЕРЗАТЬ сов. кого-что 1. яралап бөтөрөү; тигр истерзал свою добычу юлбарыҫ үҙ ҡорбанын өҙгөләп ташланы 2. боҙоу, емерелеү, боҙоп (емереп) бөтөрөү; истерзанный войной город һуғыштан емерелеп бөткән ҡала 3. яфалау, ғазаплау, яфалап (ғазаплап) бөтөрөү; его истерзали сомнения уны икеләнеүҙәр яфаланы
ИСТЕРИК м и ИСТЕРИЧКА ж; разг. истерик, истерия менән ауырыусы, ҡыҙма кеше
ИСТЕРИКА ж истерика, истерия (ҡыҙма) өйәнәге; впасть в истерику истерикаға бирелеү
ИСТЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. истерия ...ы, ҡыҙма; истерический припадок истерия өйәнәге 2. истериялы, истерияға бирелеүсән, ҡыҙмаһы тотоусан; истерическая женщина истерияға бирелеүсән ҡатын 3. истерияға хас, истерика-лағыса (быуылып, ярһып, ҡыҙып); истерический смех быуылып көлөү; истерические рыдания ярһып илау
ИСТЕРИЧНЫЙ, -ая, -ое см. истерический 2, 3
ИСТЕРИЯ ж истерия (1. нервы өйәнәге 2. кцсм. ҡыҙыу эшмәкәрлек); военная истерия хәрби истерия
ИСТЕЦ м и ИСТИЦА ж; юр. дәғүәсе (суд эшендә )
ИСТЕЧЕНИЕ с см. истечь; истечение срока срогы сығыу
ИСТЕЧЬ сов. үтеү, уҙыу, бөтөү, тамамланыу, сығыу; время истекло ваҡыт үтеп китте ♦ истечь кровью ҡанһырау, ҡан ағыу
ИСТИНА ж 1. дөрөҫлөк, дөрөҫ; соответствовать истине дөрөҫлөккә тура килеү; узнать истину дөрөҫөн белеү 2. филос. хәҡиҡәт; абсолютная истина абсолют хәҡиҡәт; объективная истина объектив хәҡиҡәт
Истинный, -ая, -ое 1. дөрөҫ, раҫ, хаҡ; истинный рассказ хаҡ һүҙ 2. ысын; истинный друг ысын дуҫ ♦ направить (наставить, обратить) на истинный путь кого дөрөҫ юлға баҫтырыу
ИСТИРАТЬ несов. см. истереть
ИСТИРАТЬСЯ несов. 1. см. истереться 2. страд. от истирать
ИСТЛЕВАТЬ несов. см. истлеть
истлЕть сов. 1. сереү, сереп бөтөү; ткань истлела тауар сереп бөткән 2. быҫҡып (янып) бөтөү, быҫҡып көлгә әйләнеү; угли истлели ҡуҙ быҫҡып көлгә әйләнгән
истОк м 1. (һыу) башы, инеш, сығанаҡ; исток реки йылға башы 2. обычно мн. истоки; перен . сығанаҡ, баш, башланғыс; истоки науки фән сығанағы; истоки цивилизации цивилизация башланғыстары
ИСТОЛКОВАНИЕ с см. истолковать; дать истолкование чему-л. берәй нәмәгә аңлатма биреү
ИСТОЛКОВАТЕЛЬ м 1. аңлатыусы, төшөндөрөүсе 2. юраусы
433