Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 435
Поиск по словарям
рыуҙың хәлһеҙлеге 2. (о почве) (ашламаға) ярлылыҡ; истощённость почвы тупраҡтың ярлылығы
ИСТОЩЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истощить 2. прил. ябыҡ, йонсоу, хәлһеҙ, арыҡ; истощённый человек ябыҡ кеше; истощённый вид йонсоу төҫ 3. прил. (о почве) уңдырышһыҙ (тупраҡ тураһында)
ИСТОЩИТЬ сов. 1. кого-что ябыҡтырыу, хәлһеҙләндереү, йонсотоу; болезнь истощила его сир уны хәлһеҙләндерҙе (йонсотто) 2. что (о почве) уңдырышлылығын бөтөрөү, ярлыландырыу 3. что бөтөрөү, ныҡ кәметеү; истощить запасы запастарҙы ныҡ кәметеү; истощить терпение түҙемлекте (сабырлыҡты) бөтөрөү
ИСТОЩИТЬСЯ сов. 1. (изнуриться)
ябығыу, хәлһеҙләнеү, көс бөтөү, ҡаҡшау, йонсоу; очень истощился ныҡ ябыҡҡан, йонсоған; силы истощились көсө бөттө 2. (о почве) ярлыланыу, уңдырышлылығы (ашламаһы) бөтөү; почва истощилась тупраҡтың уңдырышлылығы бөткән 3. бөтөү, ҡалмау; запасы железной руды истощились тимер мәғдәненең һаҡламдары бөттө; терпение истощилось түҙер хәл ҡалманы
ИСТРАТИТЬ сов. что 1. тотоноп бөтөү, тотоп бөтөрөү; истратить деньги аҡсаны тотоноп бөтөү 2. түгеү, һалыу, бөтөрөү, сарыф итеү; истратить силы көс түгеү; истратить зря время ваҡытты бушҡа сарыф итеү
истратиться сов. 1. тотолоп бөтөү; деньги истратились аҡса тотолоп бөттө 2. разг. тотоноп бөтөү, аҡсаһыҙ ҡалыу; в поездке я истратился сәфәрҙән һуң бөтөнләй аҡсаһыҙ ҡалдым
ИСТРЕБИТЕЛЬ м 1. кого-чего ҡырыусы, ҡырып бөтөрөүсе; саранча — истребитель посевов саранча — сәсеүлектәрҙе ҡырыусы; истребитель грызунов кимереүселәрҙе ҡырып бөтөрөүсе 2. ав. истребитель; реактивный истребитель реактив истребитель ♦ лётчик-истребитель лётчик-истребитель
ИСТРЕБИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. юҡ иткес, емергес, ҡыра торған, һәләк иткес; истребительная война емергес һуғыш 2. истребителдәр ...ы; истребительная авиация истребителдәр авиацияһы; истребительный отряд истребителдәр отряды
ИСТРЕБИТЬ сов. кого-что юҡ итеү, һәләк итеү, ҡырып бөтөрөү; истребить лес урманды ҡырып бөтөрөү
ИСТРЕБЛЕНИЕ с см. истребить — истреблять
ИСТРЕБЛЯТЬ несов. см. истребить
ИСТРЕБОВАНИЕ с; книжн. см. истребовать
ИСТРЕБОВАТЬ сов. что; книжн. талап итеү, һоратып алыу; истребовать дело из суда судтан эште һоратып алыу
ИСХОД
ИСТРЁПАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истрепать 2. прил. таушалған; истрёпанная книга таушалған китап 3. прил.; перен. йонсоған, әлһерәгән, хәлдән тайған; истрёпанный вид йонсоған ҡиәфәт
ИСТРЕПАТЬ сов. что; разг. 1. таушалдырып (туҙҙырып) бөтөрөү; истрепать одежду кейемде туҙҙырып бөтөрөү; истрепать книгу китапты таушалдырып бөтөрөү 2. перен. йонсотоу, интектереү, әлһерәтеү; бои истрепали людей һуғыш кешеләрҙе йонсотто ♦ истрепать нервы нервыны ҡаҡшатыу
ИСТРЕПАТЬСЯ сов. 1. разг. туҙып (таушалып) бөтөү; одежда истрепалась кейем туҙып бөттө 2. перен., прост. йонсоу, интегеү, әлһерәү, арыу
ИСТРЕСКАТЬСЯ сов.; разг. ярылып (сатнап) бөтөү; краска истрескалась буяуы ярылып бөткән
ИСТУКАН м 1. (изваяние) тораташ, бот, һын 2. бран. күҙле бүкән ♦ стоять как истукан; стоять истуканом бағана (таш) кеүек ҡатып ҡалыу
ИСТУПИТЬ сов. что үтмәҫләп бөтөрөү; иступить нож бысаҡты үтмәҫләп бөтөрөү
ИСТУПИТЬСЯ сов. үтмәҫләнеп бөтөү; коса иступилась салғы үтмәҫләнеп бөткән
ИСТЫЙ, -ая, -ое 1. ысын; истый учёный ысын ғалим 2. тырыш, эш яратыусы; истый работник тырыш эшсе
ИСТЫКАТЬ сов. кого-что; разг. сәнскеләп (тишкеләп, ҡаҙап) бөтөрөү; истыкать иголкой энә менән сәнскеләп бөтөрөү; истыкать кнопками ҡаҙауыстар менән тишкеләп бөтөрөү
ИСТЯЗАНИЕ с см. истязать; подвергнуть истязаниям ғазаплауға дусар итеү
ИСТЯЗАТЕЛЬ м ғазаплаусы, интектереүсе, яфалаусы
ИСТЯЗАТЬ несов. кого-что ныҡ ғазаплау (интектереү), аяуһыҙ яфалау; истязать животное хайуанды ныҡ интектереү
ИСХЛЕСТАТЬ сов.; разг. 1. кого-что һуҡтырыу, һыҙырыу, ҡамсылау; исхлестал его спину кнутом уның арҡаһын ҡамсы менән һыҙырҙы 2. (истрепать) туҙҙырыу, туҙҙырып бөтөрөү; исхлестать веник һеперткене туҙҙырыу
ИСХЛЁСТЫВАТЬ несов. см. исхлестать
ИСХЛОПОТАТЬ сов. что; разг. юллап алыу; исхлопотать разрешение рөхсәт юллап алыу
ИСХОД м 1. юл, сара; единственный исход берҙән-бер юл 2. аҙаҡ, ахыр, бөтөү; на исходе дня көн аҙағында; как бы исход этого дела не был плачевным был эштең аҙағы насар булмаһын инде 3. һөҙөмтә, нәтижә; исход дела эштең һөҙөмтәһе; исход выборов һайлауҙар нәтижәһе ♦ в исходе аҙағында; на исходе һуңында, бөтөү алдында; деньги на исходе аҡса
435
ИСТОЩЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истощить 2. прил. ябыҡ, йонсоу, хәлһеҙ, арыҡ; истощённый человек ябыҡ кеше; истощённый вид йонсоу төҫ 3. прил. (о почве) уңдырышһыҙ (тупраҡ тураһында)
ИСТОЩИТЬ сов. 1. кого-что ябыҡтырыу, хәлһеҙләндереү, йонсотоу; болезнь истощила его сир уны хәлһеҙләндерҙе (йонсотто) 2. что (о почве) уңдырышлылығын бөтөрөү, ярлыландырыу 3. что бөтөрөү, ныҡ кәметеү; истощить запасы запастарҙы ныҡ кәметеү; истощить терпение түҙемлекте (сабырлыҡты) бөтөрөү
ИСТОЩИТЬСЯ сов. 1. (изнуриться)
ябығыу, хәлһеҙләнеү, көс бөтөү, ҡаҡшау, йонсоу; очень истощился ныҡ ябыҡҡан, йонсоған; силы истощились көсө бөттө 2. (о почве) ярлыланыу, уңдырышлылығы (ашламаһы) бөтөү; почва истощилась тупраҡтың уңдырышлылығы бөткән 3. бөтөү, ҡалмау; запасы железной руды истощились тимер мәғдәненең һаҡламдары бөттө; терпение истощилось түҙер хәл ҡалманы
ИСТРАТИТЬ сов. что 1. тотоноп бөтөү, тотоп бөтөрөү; истратить деньги аҡсаны тотоноп бөтөү 2. түгеү, һалыу, бөтөрөү, сарыф итеү; истратить силы көс түгеү; истратить зря время ваҡытты бушҡа сарыф итеү
истратиться сов. 1. тотолоп бөтөү; деньги истратились аҡса тотолоп бөттө 2. разг. тотоноп бөтөү, аҡсаһыҙ ҡалыу; в поездке я истратился сәфәрҙән һуң бөтөнләй аҡсаһыҙ ҡалдым
ИСТРЕБИТЕЛЬ м 1. кого-чего ҡырыусы, ҡырып бөтөрөүсе; саранча — истребитель посевов саранча — сәсеүлектәрҙе ҡырыусы; истребитель грызунов кимереүселәрҙе ҡырып бөтөрөүсе 2. ав. истребитель; реактивный истребитель реактив истребитель ♦ лётчик-истребитель лётчик-истребитель
ИСТРЕБИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. юҡ иткес, емергес, ҡыра торған, һәләк иткес; истребительная война емергес һуғыш 2. истребителдәр ...ы; истребительная авиация истребителдәр авиацияһы; истребительный отряд истребителдәр отряды
ИСТРЕБИТЬ сов. кого-что юҡ итеү, һәләк итеү, ҡырып бөтөрөү; истребить лес урманды ҡырып бөтөрөү
ИСТРЕБЛЕНИЕ с см. истребить — истреблять
ИСТРЕБЛЯТЬ несов. см. истребить
ИСТРЕБОВАНИЕ с; книжн. см. истребовать
ИСТРЕБОВАТЬ сов. что; книжн. талап итеү, һоратып алыу; истребовать дело из суда судтан эште һоратып алыу
ИСХОД
ИСТРЁПАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от истрепать 2. прил. таушалған; истрёпанная книга таушалған китап 3. прил.; перен. йонсоған, әлһерәгән, хәлдән тайған; истрёпанный вид йонсоған ҡиәфәт
ИСТРЕПАТЬ сов. что; разг. 1. таушалдырып (туҙҙырып) бөтөрөү; истрепать одежду кейемде туҙҙырып бөтөрөү; истрепать книгу китапты таушалдырып бөтөрөү 2. перен. йонсотоу, интектереү, әлһерәтеү; бои истрепали людей һуғыш кешеләрҙе йонсотто ♦ истрепать нервы нервыны ҡаҡшатыу
ИСТРЕПАТЬСЯ сов. 1. разг. туҙып (таушалып) бөтөү; одежда истрепалась кейем туҙып бөттө 2. перен., прост. йонсоу, интегеү, әлһерәү, арыу
ИСТРЕСКАТЬСЯ сов.; разг. ярылып (сатнап) бөтөү; краска истрескалась буяуы ярылып бөткән
ИСТУКАН м 1. (изваяние) тораташ, бот, һын 2. бран. күҙле бүкән ♦ стоять как истукан; стоять истуканом бағана (таш) кеүек ҡатып ҡалыу
ИСТУПИТЬ сов. что үтмәҫләп бөтөрөү; иступить нож бысаҡты үтмәҫләп бөтөрөү
ИСТУПИТЬСЯ сов. үтмәҫләнеп бөтөү; коса иступилась салғы үтмәҫләнеп бөткән
ИСТЫЙ, -ая, -ое 1. ысын; истый учёный ысын ғалим 2. тырыш, эш яратыусы; истый работник тырыш эшсе
ИСТЫКАТЬ сов. кого-что; разг. сәнскеләп (тишкеләп, ҡаҙап) бөтөрөү; истыкать иголкой энә менән сәнскеләп бөтөрөү; истыкать кнопками ҡаҙауыстар менән тишкеләп бөтөрөү
ИСТЯЗАНИЕ с см. истязать; подвергнуть истязаниям ғазаплауға дусар итеү
ИСТЯЗАТЕЛЬ м ғазаплаусы, интектереүсе, яфалаусы
ИСТЯЗАТЬ несов. кого-что ныҡ ғазаплау (интектереү), аяуһыҙ яфалау; истязать животное хайуанды ныҡ интектереү
ИСХЛЕСТАТЬ сов.; разг. 1. кого-что һуҡтырыу, һыҙырыу, ҡамсылау; исхлестал его спину кнутом уның арҡаһын ҡамсы менән һыҙырҙы 2. (истрепать) туҙҙырыу, туҙҙырып бөтөрөү; исхлестать веник һеперткене туҙҙырыу
ИСХЛЁСТЫВАТЬ несов. см. исхлестать
ИСХЛОПОТАТЬ сов. что; разг. юллап алыу; исхлопотать разрешение рөхсәт юллап алыу
ИСХОД м 1. юл, сара; единственный исход берҙән-бер юл 2. аҙаҡ, ахыр, бөтөү; на исходе дня көн аҙағында; как бы исход этого дела не был плачевным был эштең аҙағы насар булмаһын инде 3. һөҙөмтә, нәтижә; исход дела эштең һөҙөмтәһе; исход выборов һайлауҙар нәтижәһе ♦ в исходе аҙағында; на исходе һуңында, бөтөү алдында; деньги на исходе аҡса
435