Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 440
Поиск по словарям
КАЗЕИНОВЫЙ
КАЗЕИНОВЫЙ, -ая, -ое 1. казеин ...ы; казеиновый завод казеин заводы 2. казеинлы, казеиндан яһалған; казеиновый клей казеиндан яһалған елем; казеиновые краски казеинлы буяуҙар
КАЗЕМАТ м каземат (1. хәрб. артиллерия һәм авиация утыннн iiaTa'iHuyi өсөн бетон ҡоролма 2. төрмә камераһы)
КАЗЁННЫЙ, -ая, -ое 1. уст. ҡаҙна ...ы, хөкүмәт ...ы; казённые земли ҡаҙна ерҙәре; казённая квартира хөкүмәт фатиры 2. өҫтән генә, бюрократтарса; казённый подход к делу эшкә өҫтән генә ҡарау 3. перен. ҡоро, йәнһеҙ, ғәҙәти; казённый стиль ҡоро стиль ♦ казённые крестьяне ҡаҙна крәҫтиәндәре (XVIII—XIX бб. Рәсәйҙә хөкцмәткә ҡараган крепостной крәҫтиәндәр); Казённая палата Ҡаҙна палатаһы (революциям тиклем Рәсәй губерналарында аҡсалата һалым йыйыу эше менән идара иткән орган); казённая часть спец. мылтыҡ (туп) көбәгенең ҡора торған өлөшө
КАЗЁНЩИНА ж; разг. ҡоро формаллек, формализм; газетная казёнщина гәзиттәрҙең ҡоро формаллеге
КАЗИНО с нескл. казино (ҡомарлы уйын уйнау өсөн тәғәйенләнгән йорт, шулай уҡ ресторанда кццел асыу урыны)
КАЗНА ж; уст. 1. (государственное имущество ) ҡаҙна, дәүләт 2. (государство) дәүләт, хөкүмәт; земли отошли к казне ерҙәр дәүләткә күсте 3. (деньги, имущество) аҡса, хазина; награждать казной аҡса менән бүләкләү
КАЗНАЧЕЙ м казначей (ойошма, учреждениелар аҡсаһын һәм ҡиммәтле ҡагыҙҙарын һаҡлаусы); казначей местного комитета урындағы комитет казначейы
КАЗНАЧЕЙСКИЙ, -ая, -ое казначей ...ы; казначейская должность казначей вазифаһы ♦ казначейские билеты казначей билеттары (ал-тынга әйләндерелмәй торган ваҡ ҡагыҙ аҡсалар исеме )
КАЗНАЧЕЙСТВО с казначейство (дәцләт килемдәрен йыйыу, һаҡлау һәм бцлец эштәрен алып барган дәцләт финанс органы)
КАЗНИТЬ сов., несов. 1. кого язалау, язаға тарттырыу 2. чем и без доп.; перен. (мучить) ғазаплау, яфалау, интектереү; казнить презрением кого-л. кемделер нәфрәтле ҡараш (мөнәсәбәт) менән яфалау
КАЗНИТЬСЯ несов. ғазапланыу, борсолоу
КАЗНОКРАД м; уст. ҡаҙна талаусы, дәүләт милкен үҙләштереүсе
КАЗНОКРАДСТВО с; уст. ҡаҙна талау, дәүләт милкен үҙләштереү
КАЗНЬ ж 1. үлем язаһы; смертная казнь үлем язаһы 2. перен. (страдание) ғазап, яфа
КАЗУИСТ м 1. юр. казуист, оҫта юрист 2. перен . казуист, шымарған бәхәссе (бәхәс ваҡы
тында ялган йәки шикле дәлилдәрҙе оҫта файҙаланыусы кеше)
КАЗУИСТИКА ж казуистика (1. юр. закондың дөйөм статьяларын төрлө юридик хәл-дәрҙә ҡулланыу 2. урта быуаттар дәцерендәге схоластикала һәм дини тәглимәттә ҡулланылган ысул, йәгни, һирәк осраган факттарҙы йомгаҡлап, дөйөм ҡагиҙәгә индерец 3. кцсм. ялган йәки шикле фекерҙәрҙе дәлилләцҙә оҫталыҡ)
КАЗУС м 1. юр. казус (судта ҡатмарлы, буталсыҡ эш) 2. разг. ғәжәп ваҡиға, әкәмәт хәл; произошёл казус бер әкәмәт хәл булды
КАЗУСНЫЙ, -ая, -ое ҡатмарлы, буталсыҡ (суд эштәренә ҡарата); казусное дело о башкирских землях башҡорт ерҙәре тураһындағы ҡатмарлы эш (хәл)
КАИН м хаин, хыянатсы (ҡан ҡойоусы, енәйәтсе )
кайлА ж и КАЙЛО с кәйлә
КАЙМА ж ҡайма, сит, эргә; шаль с широкой каймой яҫы ҡаймалы (ситле, эргәле) шәл
КАЙМАК м; обл. ҡаймаҡ
КАЙМАН м кайман (Үҙәк һәм Көньяҡ Аме-рикала йәшәцсе крокодил төрө)
КАЙНОЗОЙСКИЙ: кайнозойская эра кайнозой эраһы (Ерҙең геологик тарихында иң яңы дәцер)
кАйра ж ҡайра (поляр диңгеҙ ҡошо)
КАК нареч., частица и союз 1. нареч. нисек, ҡайһылай, ҡалай; как поживаете? нисек йәшәйһегеҙ?; как ваше здоровье? һаулығығыҙ нисек?; как это случилось? нисек булды һуң был?; как пройти к остановке? туҡталышҡа нисек барырға?; я сделал, как вы сказали һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем; не знаю, как это делается мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем 2. нареч. ҡайһылай, бик, шул тиклем; как хорошо! ҡайһылай яҡшы!; как я рад тебя видеть! һине күреүемә шул тиклем шатмын! 3. частица нисек, бәй, һуң; как! Ты опять здесь? нисек! һин тағы бындамы ни?; как! Ты уже пришёл? бәй! һин килдең дәме? 4. частица ; разг. -мы/-ме; она как закричит ул ҡысҡырып ебәрмәһенме; как польёт дождь ямғыр яуып ебәрмәһенме 5. союз кеүек, шикелле, һымаҡ, -дай/-дәй; твёрдый, как камень таш һымаҡ (таштай) ҡаты; белый, как снег ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ 6. союз итеп, күреп, булыу яғынан; советую это вам как друг мин һеҙгә дуҫ итеп кәңәш бирәм 7. союз -ғанда/-гәндә, менән; как вспомнишь, приятно становится иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә; как доедешь, вышли телеграмму барып етеү менән телеграмма һуҡ; как стемнеет, он вернётся ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ ♦ как бы не булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын; как бы не так шулай булмай ҙа ни; как бы то ни было нисек
440
КАЗЕИНОВЫЙ, -ая, -ое 1. казеин ...ы; казеиновый завод казеин заводы 2. казеинлы, казеиндан яһалған; казеиновый клей казеиндан яһалған елем; казеиновые краски казеинлы буяуҙар
КАЗЕМАТ м каземат (1. хәрб. артиллерия һәм авиация утыннн iiaTa'iHuyi өсөн бетон ҡоролма 2. төрмә камераһы)
КАЗЁННЫЙ, -ая, -ое 1. уст. ҡаҙна ...ы, хөкүмәт ...ы; казённые земли ҡаҙна ерҙәре; казённая квартира хөкүмәт фатиры 2. өҫтән генә, бюрократтарса; казённый подход к делу эшкә өҫтән генә ҡарау 3. перен. ҡоро, йәнһеҙ, ғәҙәти; казённый стиль ҡоро стиль ♦ казённые крестьяне ҡаҙна крәҫтиәндәре (XVIII—XIX бб. Рәсәйҙә хөкцмәткә ҡараган крепостной крәҫтиәндәр); Казённая палата Ҡаҙна палатаһы (революциям тиклем Рәсәй губерналарында аҡсалата һалым йыйыу эше менән идара иткән орган); казённая часть спец. мылтыҡ (туп) көбәгенең ҡора торған өлөшө
КАЗЁНЩИНА ж; разг. ҡоро формаллек, формализм; газетная казёнщина гәзиттәрҙең ҡоро формаллеге
КАЗИНО с нескл. казино (ҡомарлы уйын уйнау өсөн тәғәйенләнгән йорт, шулай уҡ ресторанда кццел асыу урыны)
КАЗНА ж; уст. 1. (государственное имущество ) ҡаҙна, дәүләт 2. (государство) дәүләт, хөкүмәт; земли отошли к казне ерҙәр дәүләткә күсте 3. (деньги, имущество) аҡса, хазина; награждать казной аҡса менән бүләкләү
КАЗНАЧЕЙ м казначей (ойошма, учреждениелар аҡсаһын һәм ҡиммәтле ҡагыҙҙарын һаҡлаусы); казначей местного комитета урындағы комитет казначейы
КАЗНАЧЕЙСКИЙ, -ая, -ое казначей ...ы; казначейская должность казначей вазифаһы ♦ казначейские билеты казначей билеттары (ал-тынга әйләндерелмәй торган ваҡ ҡагыҙ аҡсалар исеме )
КАЗНАЧЕЙСТВО с казначейство (дәцләт килемдәрен йыйыу, һаҡлау һәм бцлец эштәрен алып барган дәцләт финанс органы)
КАЗНИТЬ сов., несов. 1. кого язалау, язаға тарттырыу 2. чем и без доп.; перен. (мучить) ғазаплау, яфалау, интектереү; казнить презрением кого-л. кемделер нәфрәтле ҡараш (мөнәсәбәт) менән яфалау
КАЗНИТЬСЯ несов. ғазапланыу, борсолоу
КАЗНОКРАД м; уст. ҡаҙна талаусы, дәүләт милкен үҙләштереүсе
КАЗНОКРАДСТВО с; уст. ҡаҙна талау, дәүләт милкен үҙләштереү
КАЗНЬ ж 1. үлем язаһы; смертная казнь үлем язаһы 2. перен. (страдание) ғазап, яфа
КАЗУИСТ м 1. юр. казуист, оҫта юрист 2. перен . казуист, шымарған бәхәссе (бәхәс ваҡы
тында ялган йәки шикле дәлилдәрҙе оҫта файҙаланыусы кеше)
КАЗУИСТИКА ж казуистика (1. юр. закондың дөйөм статьяларын төрлө юридик хәл-дәрҙә ҡулланыу 2. урта быуаттар дәцерендәге схоластикала һәм дини тәглимәттә ҡулланылган ысул, йәгни, һирәк осраган факттарҙы йомгаҡлап, дөйөм ҡагиҙәгә индерец 3. кцсм. ялган йәки шикле фекерҙәрҙе дәлилләцҙә оҫталыҡ)
КАЗУС м 1. юр. казус (судта ҡатмарлы, буталсыҡ эш) 2. разг. ғәжәп ваҡиға, әкәмәт хәл; произошёл казус бер әкәмәт хәл булды
КАЗУСНЫЙ, -ая, -ое ҡатмарлы, буталсыҡ (суд эштәренә ҡарата); казусное дело о башкирских землях башҡорт ерҙәре тураһындағы ҡатмарлы эш (хәл)
КАИН м хаин, хыянатсы (ҡан ҡойоусы, енәйәтсе )
кайлА ж и КАЙЛО с кәйлә
КАЙМА ж ҡайма, сит, эргә; шаль с широкой каймой яҫы ҡаймалы (ситле, эргәле) шәл
КАЙМАК м; обл. ҡаймаҡ
КАЙМАН м кайман (Үҙәк һәм Көньяҡ Аме-рикала йәшәцсе крокодил төрө)
КАЙНОЗОЙСКИЙ: кайнозойская эра кайнозой эраһы (Ерҙең геологик тарихында иң яңы дәцер)
кАйра ж ҡайра (поляр диңгеҙ ҡошо)
КАК нареч., частица и союз 1. нареч. нисек, ҡайһылай, ҡалай; как поживаете? нисек йәшәйһегеҙ?; как ваше здоровье? һаулығығыҙ нисек?; как это случилось? нисек булды һуң был?; как пройти к остановке? туҡталышҡа нисек барырға?; я сделал, как вы сказали һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем; не знаю, как это делается мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем 2. нареч. ҡайһылай, бик, шул тиклем; как хорошо! ҡайһылай яҡшы!; как я рад тебя видеть! һине күреүемә шул тиклем шатмын! 3. частица нисек, бәй, һуң; как! Ты опять здесь? нисек! һин тағы бындамы ни?; как! Ты уже пришёл? бәй! һин килдең дәме? 4. частица ; разг. -мы/-ме; она как закричит ул ҡысҡырып ебәрмәһенме; как польёт дождь ямғыр яуып ебәрмәһенме 5. союз кеүек, шикелле, һымаҡ, -дай/-дәй; твёрдый, как камень таш һымаҡ (таштай) ҡаты; белый, как снег ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ 6. союз итеп, күреп, булыу яғынан; советую это вам как друг мин һеҙгә дуҫ итеп кәңәш бирәм 7. союз -ғанда/-гәндә, менән; как вспомнишь, приятно становится иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә; как доедешь, вышли телеграмму барып етеү менән телеграмма һуҡ; как стемнеет, он вернётся ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ ♦ как бы не булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын; как бы не так шулай булмай ҙа ни; как бы то ни было нисек
440