Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 468
Поиск по словарям
КОВБОЙКА
КОВБОЙКА ж; разг. ковбойка (шаҡмаҡлы ирҙәр кцлдәге)
КОВБОЙСКИЙ, -ая, -ое ковбой ...ы; ковбойская шляпа ковбой эшләпәһе; ковбойская рубашка ковбой күлдәге
КОВЁР м 1. келәм, көйөҙ; мягкий ковёр йомшаҡ келәм; повесить ковёр келәм элеп ҡуйыу; тканый узор на ковре этн. келәмдәге биҙәк (аҫа) 2. перен. япма, юрған; снежный ковёр ҡар япмаһы
КОВЕРКАТЬ несов. кого-что; в разн. знач. боҙоу; коверкать игрушку уйынсыҡ(ты) боҙоу; коверкать ребёнка дурным воспитанием насар тәрбиә менән баланы боҙоу; коверкать слова һүҙҙәрҙе боҙоу; коверкать чужую мысль кеше фекерен боҙоу
КОВЕРКОТ м коверкот (беше йөн туҡыма); пальто из коверкота коверкоттан тегелгән пальто
КОВЕРКОТОВЫЙ, -ая, -ое коверкот; коверкотовый костюм коверкот костюм
кОвка ж см. ковать 1,2; ковка стали ҡорос сүкеү; ковка лошади ат дағалау
кОвкий, -ая, -ое сүкелеүсән, еңел сүкелә торған; ковкий металл еңел сүкелеүсән металл
КОВКОСТЬ ж сүкелеүсәнлек; железо обладает высокой ковкостью тимергә сүкелеүсәнлек хас, тимер яҡшы сүкелә
КОВРИГА ж бөтөн икмәк
КОВРИЖКА ж 1. уменьш. от коврига 2. коврижка (перәник төрө); медовые коврижки баллы коврижкалар ♦ ни за какие коврижки алтын бирһәң дә булмай
КОВРОВЩИК м и КОВРОВЩИЦА ж келәм туҡыусы
КОВРОВЫЙ, -ая, -ое 1. келәм ...ы; ковровое производство келәм етештереү 2. (обитый, покрытый ковром) келәмле, келәм ябылған; ковровые сани келәм ябылған сана 3. келәм кеүек, өбөрөләп һуғылған; ковровая ткань келәм кеүек (өбөрөлө, өбөрөләп һуғылған) туҡыма; ковровая скатерть өбөрөләп һуғылған ашъяулыҡ
ковчЕг м 1. миф. Нух кәмәһе 2. уст. һандыҡ
КОВШ м 1. сүмес, ижау; зачерпнуть ковшом воды сүмес менән һыу һоҫоп алыу 2. тех. сүмес; ковш экскаватора экскаватор сүмесе; литейный ковш ҡойоу сүмесе
КОВЫЛЬ м ҡылған
КОВЫЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡылған ...ы; ковыльное семя ҡылған орлоғо 2. ҡылғанлы; ковыльная степь ҡылғанлы дала
КОВЫЛЯТЬ несов.; разг. аҡһаҡлау, сатанлау, туйтаңлау, тәнтерәкләү; ходить ковыляя тәнтерәкләп йөрөү
КОВЫРЯТЬ несов. что, в чём; разг. соҡоу, ҡаҙыу; ковырять в зубах теш соҡоу; ковырять землю ер соҡоу
КОВЫРЯТЬСЯ несов. в чём; разг. соҡоноу, ҡаҙыныу; ковыряться в песке ҡомда соҡоноу
КОГДА I нареч. 1. ҡасан; ты когда придёшь? һин ҡасан киләһең?; когда начинается собрание? йыйылыш ҡасан башлана?; неизвестно когда ҡасан икәне билдәһеҙ; вот когда я узнал его бына ҡасан мин уны таныным 2. ҡасан, -ған/-гән; я не знаю, когда он придёт мин уның ҡасан килгәнен (килерен) белмәйем; когда пришла весть о победе еңеү хәбәре килгәндә
КОГДА II союз 1. временной (употребляется в аачале прдатточною предложеиия времени ): а) (дли oЛoччалннил oHнвплPмчннocmu е)ей-ствии ач.^lчнoл> п пpдатлачнoнo предложений) -ғас/-гәс; отдохнём, когда закончим работу эште бөтөргәс, ял итербеҙ; б) (дли бHзч^чавч^ии.н одновременности действии) -ған/-гән саҡта; я проснулся, когда было темно мин ҡараңғы төшкән саҡта уяндым
2. условн. (употреблиетси в начале условного предложении в значении “если") ҡасан, шунда; пусть придёт, когда захочет ҡасан теләй, шунда килһен
3. изъиснит. (присоединиет придаточные предложении поачлнumьчы^ыe) ҡасан, ҡайһы ваҡытта; я не знаю, когда он придёт уның ҡасан килерен мин белмәйем
КОГДА-НИБУДЬ и КОГДА-ЛИБО нареч. ҡасан да булһа, ҡасан булһа ла, берәй ваҡыт; видели ли вы его когда-нибудь? һеҙ уны берәй ваҡыт күргәнегеҙ бармы?; когда-нибудь да придёт ҡасан да булһа бер килер әле
КОГДА-ТО нареч. 1. (некогда в прошлом) бер ваҡыт, ҡасандыр; когда-то там было море ҡасандыр унда (ул урында) диңгеҙ булған; когда-то мы были знакомы ҡасандыр беҙ таныш инек 2. (неизвестно когда в будущем) ҡасан, берәй ваҡыт; когда-то он ещё придёт берәй ваҡыт ул тағы килер әле
КОГОРТА ж когорта (1. Боронғо Римда йәйәцле ғәскәр отриды 2. кцсм. берҙәм тупланған кешеләр төркөмө)
кОготь м тырнаҡ; медвежьи когти айыу тырнаҡтары; орлиные когти бөркөт тырнаҡтары ♦ обломать когти кому тырнаҡтарын һындырыу, ҡаяуын ҡайырыу; показать (свои) когти хаслығын белдереү, уҫал ниәтен белдереү; попасть в когти к кому тырнағына эләгеү; быть в когтях у кого берәцҙец тырнағына эләгеү; держать в когтях кого ҡулдан ысҡындырмау, бәйҙә тотоу
КОГТИСТЫЙ, -ая, -ое үткер тырнаҡлы, тырнаҡлы; когтистые лапы медведя айыуҙың үткер тырнаҡлы тәпәйе
КОГТИТЬ несов. кого-что тырнаҡ ҡаҙау, тырнаҡ батырыу; ястреб когтит жертву ҡарсыға ҡорбанына тырнаҡ ҡаҙай
468
КОВБОЙКА ж; разг. ковбойка (шаҡмаҡлы ирҙәр кцлдәге)
КОВБОЙСКИЙ, -ая, -ое ковбой ...ы; ковбойская шляпа ковбой эшләпәһе; ковбойская рубашка ковбой күлдәге
КОВЁР м 1. келәм, көйөҙ; мягкий ковёр йомшаҡ келәм; повесить ковёр келәм элеп ҡуйыу; тканый узор на ковре этн. келәмдәге биҙәк (аҫа) 2. перен. япма, юрған; снежный ковёр ҡар япмаһы
КОВЕРКАТЬ несов. кого-что; в разн. знач. боҙоу; коверкать игрушку уйынсыҡ(ты) боҙоу; коверкать ребёнка дурным воспитанием насар тәрбиә менән баланы боҙоу; коверкать слова һүҙҙәрҙе боҙоу; коверкать чужую мысль кеше фекерен боҙоу
КОВЕРКОТ м коверкот (беше йөн туҡыма); пальто из коверкота коверкоттан тегелгән пальто
КОВЕРКОТОВЫЙ, -ая, -ое коверкот; коверкотовый костюм коверкот костюм
кОвка ж см. ковать 1,2; ковка стали ҡорос сүкеү; ковка лошади ат дағалау
кОвкий, -ая, -ое сүкелеүсән, еңел сүкелә торған; ковкий металл еңел сүкелеүсән металл
КОВКОСТЬ ж сүкелеүсәнлек; железо обладает высокой ковкостью тимергә сүкелеүсәнлек хас, тимер яҡшы сүкелә
КОВРИГА ж бөтөн икмәк
КОВРИЖКА ж 1. уменьш. от коврига 2. коврижка (перәник төрө); медовые коврижки баллы коврижкалар ♦ ни за какие коврижки алтын бирһәң дә булмай
КОВРОВЩИК м и КОВРОВЩИЦА ж келәм туҡыусы
КОВРОВЫЙ, -ая, -ое 1. келәм ...ы; ковровое производство келәм етештереү 2. (обитый, покрытый ковром) келәмле, келәм ябылған; ковровые сани келәм ябылған сана 3. келәм кеүек, өбөрөләп һуғылған; ковровая ткань келәм кеүек (өбөрөлө, өбөрөләп һуғылған) туҡыма; ковровая скатерть өбөрөләп һуғылған ашъяулыҡ
ковчЕг м 1. миф. Нух кәмәһе 2. уст. һандыҡ
КОВШ м 1. сүмес, ижау; зачерпнуть ковшом воды сүмес менән һыу һоҫоп алыу 2. тех. сүмес; ковш экскаватора экскаватор сүмесе; литейный ковш ҡойоу сүмесе
КОВЫЛЬ м ҡылған
КОВЫЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡылған ...ы; ковыльное семя ҡылған орлоғо 2. ҡылғанлы; ковыльная степь ҡылғанлы дала
КОВЫЛЯТЬ несов.; разг. аҡһаҡлау, сатанлау, туйтаңлау, тәнтерәкләү; ходить ковыляя тәнтерәкләп йөрөү
КОВЫРЯТЬ несов. что, в чём; разг. соҡоу, ҡаҙыу; ковырять в зубах теш соҡоу; ковырять землю ер соҡоу
КОВЫРЯТЬСЯ несов. в чём; разг. соҡоноу, ҡаҙыныу; ковыряться в песке ҡомда соҡоноу
КОГДА I нареч. 1. ҡасан; ты когда придёшь? һин ҡасан киләһең?; когда начинается собрание? йыйылыш ҡасан башлана?; неизвестно когда ҡасан икәне билдәһеҙ; вот когда я узнал его бына ҡасан мин уны таныным 2. ҡасан, -ған/-гән; я не знаю, когда он придёт мин уның ҡасан килгәнен (килерен) белмәйем; когда пришла весть о победе еңеү хәбәре килгәндә
КОГДА II союз 1. временной (употребляется в аачале прдатточною предложеиия времени ): а) (дли oЛoччалннил oHнвплPмчннocmu е)ей-ствии ач.^lчнoл> п пpдатлачнoнo предложений) -ғас/-гәс; отдохнём, когда закончим работу эште бөтөргәс, ял итербеҙ; б) (дли бHзч^чавч^ии.н одновременности действии) -ған/-гән саҡта; я проснулся, когда было темно мин ҡараңғы төшкән саҡта уяндым
2. условн. (употреблиетси в начале условного предложении в значении “если") ҡасан, шунда; пусть придёт, когда захочет ҡасан теләй, шунда килһен
3. изъиснит. (присоединиет придаточные предложении поачлнumьчы^ыe) ҡасан, ҡайһы ваҡытта; я не знаю, когда он придёт уның ҡасан килерен мин белмәйем
КОГДА-НИБУДЬ и КОГДА-ЛИБО нареч. ҡасан да булһа, ҡасан булһа ла, берәй ваҡыт; видели ли вы его когда-нибудь? һеҙ уны берәй ваҡыт күргәнегеҙ бармы?; когда-нибудь да придёт ҡасан да булһа бер килер әле
КОГДА-ТО нареч. 1. (некогда в прошлом) бер ваҡыт, ҡасандыр; когда-то там было море ҡасандыр унда (ул урында) диңгеҙ булған; когда-то мы были знакомы ҡасандыр беҙ таныш инек 2. (неизвестно когда в будущем) ҡасан, берәй ваҡыт; когда-то он ещё придёт берәй ваҡыт ул тағы килер әле
КОГОРТА ж когорта (1. Боронғо Римда йәйәцле ғәскәр отриды 2. кцсм. берҙәм тупланған кешеләр төркөмө)
кОготь м тырнаҡ; медвежьи когти айыу тырнаҡтары; орлиные когти бөркөт тырнаҡтары ♦ обломать когти кому тырнаҡтарын һындырыу, ҡаяуын ҡайырыу; показать (свои) когти хаслығын белдереү, уҫал ниәтен белдереү; попасть в когти к кому тырнағына эләгеү; быть в когтях у кого берәцҙец тырнағына эләгеү; держать в когтях кого ҡулдан ысҡындырмау, бәйҙә тотоу
КОГТИСТЫЙ, -ая, -ое үткер тырнаҡлы, тырнаҡлы; когтистые лапы медведя айыуҙың үткер тырнаҡлы тәпәйе
КОГТИТЬ несов. кого-что тырнаҡ ҡаҙау, тырнаҡ батырыу; ястреб когтит жертву ҡарсыға ҡорбанына тырнаҡ ҡаҙай
468