Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 473
Поиск по словарям
КОЛОНИЯ
КОЛЛЕКТИВНЫЙ, -ая, -ое коллек-тив(лыҡ), күмәк, бергәләп эшләнгән; коллективное руководство коллектив етәкселек; коллективная работа бергәләп эшләнгән эш; коллективное хозяйство күмәк хужалыҡ; коллективное снабжение коллектив тәьминәт; коллективный принцип коллектив принцип
коллектор м коллектор (1. берәй нәмәне йыйыу һәм бцлеп таратыу эше менән шөғөлләнгән ойошма 2. берәй нәмәнец төрлө өлгөһөн йыйып, иҫәбен алып барган кеше 3. тех. даими электр генераторыныц цҙ-гәрецсән токты даими токка әйләндерә торган өлөшө 4. тех. канализация йми газ өсөн булган киц торба 5. тех. торба йәки кабель цткәрец өсөн ер аҫтынан эшләнгән юлдар)
КОЛЛЕКЦИОНЕР м коллекция йыйыусы, коллекционер; страстный коллекционер бик әүәҫ коллекционер
КОЛЛЕКЦИОНИРОВАТЬ несов. что йыйыу, коллекция йыйыу; коллекционировать книги китап йыйыу
коллекция ж коллекция; коллекция минералов минералдар коллекцияһы; собирать коллекцию коллекция йыйыу
КОЛЛИЗИЯ ж коллизия (кешеләр араһын-дагы ҡапма-ҡаршы ҡараштарҙыц, ынтылыш-тарҙыц бәрелеше); жизненная коллизия тормош коллизияһы
КОЛЛОДИЙ м; спец. коллодий (медицинала һәм фотографияла ҡулланылган эфир аралаш йәбешкәк иретмә)
КОЛЛОИД м; хим. коллоид (кристаллашмай торган матдә, мәҫ. крахмал, аҡһым, елем)
КОЛЛОИДНЫЙ, -ая, -ое хим. коллоид ...ы; коллоидные свойства коллоид үҙенсәлектәре; коллоидный раствор коллоид иретмәһе
КОЛЛОКВИУМ коллоквиум (1. студент-тарҙыц белемдәрен һынау һәм кцтәрец маҡсатында уҙгарылган әцгәмә 2. билдәле бер те-мага, мәҫ., сәйәси, гилми һ. б. сыгыштар менән цткәрелә торган кәцәшмә)
КОЛОВОРОТ м 1. сапҡыслы бырау 2. өйрөлмәк; коловорот кружил, разбрызгивая пену өйрөлмәк күбектәр сәсеп әйләнде 3. чего; перен. өйрөлмәк, алмашыу, әйләнеш; стремительный коловорот событий ваҡиғаларҙың кинәт алма-шыуы
КОЛОДА I ж 1. түмәр, бүкән; дубовая колода имән түмәре; рубить мясо на колоде итте түмәргә һалып сабыу 2. улаҡ; водопойная колода һыу эсереү улағы
КОЛОДА II ж; карт. колода; колода карт кәрт колодаһы
КОЛОДЕЗНЫЙ, -ая, -ое ҡоҙоҡ ...ы; колодезная вода ҡоҙоҡ һыуы; колодезный сруб ҡоҙоҡ бураһы
КОЛОДЕЦ м ҡоҙоҡ, ҡойо; колодец с лебёдкой сығырлы ҡоҙоҡ; колодец с журавлём сиртмәле ҡоҙоҡ; пить воду из колодца ҡойонан һыу эсеү; шахтный колодец спец. шахта ҡоҙоғо
КОЛОДКА ж; в разн. знач. ҡалып; колодка рубанка йышҡы ҡалыбы; колодка тормозов тормоз ҡалыбы; орденская колодка орден ҡалыбы; сапожные колодки итек ҡалыбы ♦ все на одну колодку бөтәһе бер ҡалыптан
КОЛОДНИК м; обл. ҡалып һалынған тотҡон
КОЛОКОЛ м 1. ҡыңғырау; звон колокола ҡыңғырау сыңы 2. тех. ҡалпаҡ; водолазный колокол һыу аҫты ҡалпағы ♦ звонить во все колокола бөтә донъяға таратыу (белдереү), яр һалыу
КОЛОКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое ҡыңғырау ...ы; колокольный звон ҡыңғырау сыңы; колокольный мастер ҡыңғырау (ҡойоу) оҫтаһы
КОЛОКОЛЬНЯ ж сиркәү манараһы ♦ смотреть (глядеть) со своей колокольни үҙ (тар) ҡарашыңдан ғына сығып эш итеү
КОЛОКОЛЬЧИК м 1. (бәләкәй) ҡыңғырау, сыңғырлаҡ; серебряный колокольчик бәләкәй көмөш ҡыңғырау 2. бот. ҡыңғырау сәскә
КОЛОНИАЛИЗМ м колониализм, коло-ниаллек
КОЛОНИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. колония ...ы; колониальные народы колония халыҡтары; колониальные страны колония илдәре; колониальная система колония системаһы 2. биол. колония булып йәшәгән; колониальные коралловые полипы колония булып йәшәүсе мәрйен полиптары ♦ колониальные войны колониялар өсөн һуғыш
КОЛОНИЗАТОР м 1. колонизатор 2. см. колонист
КОЛОНИЗАТОРСКИЙ, -ая, -ое колонизатор ...ы; колонизаторская политика колонизаторҙар сәйәсәте
КОЛОНИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое колониза-цион; колонизационное движение колонизацион хәрәкәт
КОЛОНИЗАЦИЯ ж колониялаштырыу (1. илде баҫып алып, цҙ файҙаһына әйләндерец 2. буш ятҡан ерҙәргә халыҡ кцсереп ултыртыу ); колонизация соседних стран күрше илдәрҙе колониялаштырыу; колонизация земель ерҙәрҙе колониялаштырыу
КОЛОНИЗИРОВАТЬ и КОЛОНИЗОВАТЬ сов., несов. что колониялаштырыу, колонияға әйләндереү
КОЛОНИСТ м и КОЛОНИСТКА ж колонист, колония кешеһе
КОЛОНИЯ ж колония (1. империалистик дәцләт тарафынан баҫып алынган, иҙелгән ил 2. сит илдән йәки әлкәнән буш ятҡан ергә кцсеп ултырган халыҡтыц ауылы 3. яҡташтар берекмәһе 4. берәй маҡсат менән йы-
473
КОЛЛЕКТИВНЫЙ, -ая, -ое коллек-тив(лыҡ), күмәк, бергәләп эшләнгән; коллективное руководство коллектив етәкселек; коллективная работа бергәләп эшләнгән эш; коллективное хозяйство күмәк хужалыҡ; коллективное снабжение коллектив тәьминәт; коллективный принцип коллектив принцип
коллектор м коллектор (1. берәй нәмәне йыйыу һәм бцлеп таратыу эше менән шөғөлләнгән ойошма 2. берәй нәмәнец төрлө өлгөһөн йыйып, иҫәбен алып барган кеше 3. тех. даими электр генераторыныц цҙ-гәрецсән токты даими токка әйләндерә торган өлөшө 4. тех. канализация йми газ өсөн булган киц торба 5. тех. торба йәки кабель цткәрец өсөн ер аҫтынан эшләнгән юлдар)
КОЛЛЕКЦИОНЕР м коллекция йыйыусы, коллекционер; страстный коллекционер бик әүәҫ коллекционер
КОЛЛЕКЦИОНИРОВАТЬ несов. что йыйыу, коллекция йыйыу; коллекционировать книги китап йыйыу
коллекция ж коллекция; коллекция минералов минералдар коллекцияһы; собирать коллекцию коллекция йыйыу
КОЛЛИЗИЯ ж коллизия (кешеләр араһын-дагы ҡапма-ҡаршы ҡараштарҙыц, ынтылыш-тарҙыц бәрелеше); жизненная коллизия тормош коллизияһы
КОЛЛОДИЙ м; спец. коллодий (медицинала һәм фотографияла ҡулланылган эфир аралаш йәбешкәк иретмә)
КОЛЛОИД м; хим. коллоид (кристаллашмай торган матдә, мәҫ. крахмал, аҡһым, елем)
КОЛЛОИДНЫЙ, -ая, -ое хим. коллоид ...ы; коллоидные свойства коллоид үҙенсәлектәре; коллоидный раствор коллоид иретмәһе
КОЛЛОКВИУМ коллоквиум (1. студент-тарҙыц белемдәрен һынау һәм кцтәрец маҡсатында уҙгарылган әцгәмә 2. билдәле бер те-мага, мәҫ., сәйәси, гилми һ. б. сыгыштар менән цткәрелә торган кәцәшмә)
КОЛОВОРОТ м 1. сапҡыслы бырау 2. өйрөлмәк; коловорот кружил, разбрызгивая пену өйрөлмәк күбектәр сәсеп әйләнде 3. чего; перен. өйрөлмәк, алмашыу, әйләнеш; стремительный коловорот событий ваҡиғаларҙың кинәт алма-шыуы
КОЛОДА I ж 1. түмәр, бүкән; дубовая колода имән түмәре; рубить мясо на колоде итте түмәргә һалып сабыу 2. улаҡ; водопойная колода һыу эсереү улағы
КОЛОДА II ж; карт. колода; колода карт кәрт колодаһы
КОЛОДЕЗНЫЙ, -ая, -ое ҡоҙоҡ ...ы; колодезная вода ҡоҙоҡ һыуы; колодезный сруб ҡоҙоҡ бураһы
КОЛОДЕЦ м ҡоҙоҡ, ҡойо; колодец с лебёдкой сығырлы ҡоҙоҡ; колодец с журавлём сиртмәле ҡоҙоҡ; пить воду из колодца ҡойонан һыу эсеү; шахтный колодец спец. шахта ҡоҙоғо
КОЛОДКА ж; в разн. знач. ҡалып; колодка рубанка йышҡы ҡалыбы; колодка тормозов тормоз ҡалыбы; орденская колодка орден ҡалыбы; сапожные колодки итек ҡалыбы ♦ все на одну колодку бөтәһе бер ҡалыптан
КОЛОДНИК м; обл. ҡалып һалынған тотҡон
КОЛОКОЛ м 1. ҡыңғырау; звон колокола ҡыңғырау сыңы 2. тех. ҡалпаҡ; водолазный колокол һыу аҫты ҡалпағы ♦ звонить во все колокола бөтә донъяға таратыу (белдереү), яр һалыу
КОЛОКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое ҡыңғырау ...ы; колокольный звон ҡыңғырау сыңы; колокольный мастер ҡыңғырау (ҡойоу) оҫтаһы
КОЛОКОЛЬНЯ ж сиркәү манараһы ♦ смотреть (глядеть) со своей колокольни үҙ (тар) ҡарашыңдан ғына сығып эш итеү
КОЛОКОЛЬЧИК м 1. (бәләкәй) ҡыңғырау, сыңғырлаҡ; серебряный колокольчик бәләкәй көмөш ҡыңғырау 2. бот. ҡыңғырау сәскә
КОЛОНИАЛИЗМ м колониализм, коло-ниаллек
КОЛОНИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. колония ...ы; колониальные народы колония халыҡтары; колониальные страны колония илдәре; колониальная система колония системаһы 2. биол. колония булып йәшәгән; колониальные коралловые полипы колония булып йәшәүсе мәрйен полиптары ♦ колониальные войны колониялар өсөн һуғыш
КОЛОНИЗАТОР м 1. колонизатор 2. см. колонист
КОЛОНИЗАТОРСКИЙ, -ая, -ое колонизатор ...ы; колонизаторская политика колонизаторҙар сәйәсәте
КОЛОНИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое колониза-цион; колонизационное движение колонизацион хәрәкәт
КОЛОНИЗАЦИЯ ж колониялаштырыу (1. илде баҫып алып, цҙ файҙаһына әйләндерец 2. буш ятҡан ерҙәргә халыҡ кцсереп ултыртыу ); колонизация соседних стран күрше илдәрҙе колониялаштырыу; колонизация земель ерҙәрҙе колониялаштырыу
КОЛОНИЗИРОВАТЬ и КОЛОНИЗОВАТЬ сов., несов. что колониялаштырыу, колонияға әйләндереү
КОЛОНИСТ м и КОЛОНИСТКА ж колонист, колония кешеһе
КОЛОНИЯ ж колония (1. империалистик дәцләт тарафынан баҫып алынган, иҙелгән ил 2. сит илдән йәки әлкәнән буш ятҡан ергә кцсеп ултырган халыҡтыц ауылы 3. яҡташтар берекмәһе 4. берәй маҡсат менән йы-
473