Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 509
Поиск по словарям
КРУЖИТЬСЯ
ҡайтыу; по кругу ходить ҡулдан-ҡулға йөрөү; круги под глазами күҙ төбө ҡарайып тороу; круги перед глазами күҙ алды ҡараңғыланыу, күҙ семәрләнеү (сыбарланыу); голова идёт кругом: 1) баш әйләнә; 2) баш ҡатҡан
КРУГЛЕНЬКИЙ, -ая, -ое уменьш.-ласк. от круглый ♦ кругленькая сумма шаҡтай күп аҡса
круглЕть несов.; разг. түңәрәкләнеү, йомроланыу; глаза круглеют күҙҙәр түңәрәкләнде
КРУГЛИТЬ несов. что.; разг. түңәрәкләү, түңәрәк итеү; круглить края дощечки таҡта ситтәрен түңәрәкләү
КРУГЛИТЬСЯ несов.; разг. 1. түңәрәкләнеү, түңәрәк булыу 2. йомро булып тороу, йомро булып күренеү; плечи круглятся яурындар йомро булып тора
КРУГЛОГОДОВОЙ и КРУГЛОГОДИЧНЫЙ, -ая, -ое йыл буйы(на) барған, йыл әйләнәһенә һуҙылған; круглогодовая работа йыл буйы(на) барған эш
КРУГЛОГОЛОВЫЙ, -ая, -ое йомро башлы КРУГЛОГУБЦЫ мн. йомро башлы ҡыҫҡыс КРУГЛОЛИЦЫЙ, -ая, -ое түңәрәк йөҙлө, тумалаҡ битле; круглолицый человек түңәрәк йөҙлө кеше
КРУГЛОСУТОЧНЫЙ, -ая, -ое тәүлек әйләнәһенә (буйына) барған (һуҙылған); круглосуточное дежурство тәүлек әйләнәһенә дежурлыҡ; круглосуточный детский сад тәүлек әйләнәһенә эшләгән балалар баҡсаһы
КРУГЛОЩЁКИЙ, -ая, -ое түңәрәк битле, тумалаҡ битле; круглощёкая девица түңәрәк битле ҡыҙыҡай
крУглый, -ая, -ое 1. түңәрәк, йомро; круглое озеро түңәрәк күл; круглый стол түңәрәк өҫтәл; круглый камень йомро таш; быть круглым йомро булыу 2. әйләнәһе, буйы; круглый год йыл әйләнәһе; круглые сутки тәүлек буйына 3. шыр; круглый дурак шыр тиле (иҫәр); круглый невежда шыр наҙан ♦ круглая дата түңәрәк дата; круглый отличник тик яҡшыға ғына уҡыусы; круглый сирота үкһеҙ йәтим; круглые скобки түңәрәк йәйә; круглый счёт тулы иҫәп; круглым счётом сама менән һанағанда; за круглым столом түңәрәк өҫтәл артында
круговЕрть ж; разг. өҙлөкһөҙ үҙгәреш; круговерть переездов өҙлөкһөҙ күсенеп йөрөү
КРУГОВОЙ, -ая, -ое түңәрәк буйынса, әйләнмәле; круговое движение түңәрәк буйынса хәрәкәт ♦ круговая дорога урау юл; круговая порука: 1) (коллективная ответственность) берҙәм яуаплылыҡ; 2) (взаимное укрывательство ) бер-береһен яҡлау (ҡаплау); круговая чаша табын аяғы
КРУГОВОРОТ м 1. әйләнеш, өҙлөкһөҙ хәрәкәт; круговорот воды в природе тәбиғәттә һыу әйләнеше 2. чего алмашыныу, ағым,
509
өҙлөкһөҙ үҙгәреп тороу; круговорот событий ваҡиғаларҙың алмашыныуы
КРУГОВРАЩЕНИЕ с түңәрәк буйынса хәрәкәт
КРУГОЗОР м 1. күҙ күреме 2. перен. аң (ҡараш, белем) даирәһе; умственный кругозор аң даирәһе; политический кругозор сәйәси ҡараш даирәһе; широкий кругозор киң белем даирәһе
кругом нареч. и предлог 1. нареч. әйләнеп, түңәрәк яһап; обойти кругом әйләнеп сығыу 2. нареч. тирә-яҡта, әйләнәлә, яҡын тирәлә; кругом никого нет тирә-яҡта бер кем юҡ 3. нареч.; разг. (совсем, целиком) тулыһынса, бөтөнләй, тотош; кругом в долгах тотош бурыста, бурысҡа батыу; кругом прав тулыһынса хаҡлы 4. предлог с род. п.; разг. (вокруг чего-л.) тирәһендә, тирәләй, уратып; кругом дома растут тополя өй тирәләй тирәктәр үҫә ♦ кругом! воен. кругом!; кругом да около әйләнә-тирәләп кенә (эш-хәлдец айышына төшөнмәй)
КРУГООБОРОТ м әйләнеш; кругооборот капитала капитал әйләнеше
КРУГООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое түңәрәк һымаҡ, түңәрәккә оҡшаған, әйләнешле; кругообразное движение түңәрәк һымаҡ хәрәкәт
КРУГОСВЕТНЫЙ, -ая, -ое Ер шары тирәләй; кругосветное путешествие Ер шары тирәләй сәйәхәт; кругосветное плавание Ер шары тирәләй йөҙөп сығыу
КРУЖАЛО с; спец. көмбәҙ дуғаһы (көмбәҙ ҡуйыу өсөн агастан йәки тимерҙән яһалган дуга )
КРУЖЕВНИЦА ж селтәр бәйләүсе
КРУЖЕВНОЙ, -ая, -ое 1. селтәр бәйләү ...ы; кружевное производство селтәр бәйләү эше 2. селтәр, селтәрле; кружевной воротник селтәр яға; кружевная штора селтәрле ҡорма
крУжево с селтәр; шёлковое кружево ебәк селтәр; плести кружева селтәр үреү (бәйләү)
КРУЖИТЬ несов. 1. кого-что өйрөлтөү, әйләндереү, өйрөлдөрөү; ветер кружит листья ел япраҡтарҙы өйрөлтә 2. әйләнеү, уратып йөрөү (осоу); орёл кружит под облаками болоттар аҫтында бөркөт әйләнә 3. аҙашып йөрөү, юл яҙып йөрөү; кружить по лесу урманда юл яҙып йөрөү 4. бормаланыу; тропинка в лесу кружит урманда һуҡмаҡ бормалана 5. (о вьюге, метели и т.п.) ойоҡһотоу, өйөрөү; метель кружит буран өйөрә ♦ кружить голову кому башын әйләндереү
КРУЖИТЬСЯ несов. 1. өйрөлөү, әйләнеү; кружиться в вальсе вальста өйрөлөү; колёсики кружатся тәгәрмәстәр әйләнә 2. перен., разг. (постоянно находиться где-л., около кого-л.) уралыу, өйрөлөү; он постоянно там кружится ул гел шунда урала 3. әйләнеү, өйрөлөү, ойоҡһоу; самолёт кружится над городом самолёт ҡала
ҡайтыу; по кругу ходить ҡулдан-ҡулға йөрөү; круги под глазами күҙ төбө ҡарайып тороу; круги перед глазами күҙ алды ҡараңғыланыу, күҙ семәрләнеү (сыбарланыу); голова идёт кругом: 1) баш әйләнә; 2) баш ҡатҡан
КРУГЛЕНЬКИЙ, -ая, -ое уменьш.-ласк. от круглый ♦ кругленькая сумма шаҡтай күп аҡса
круглЕть несов.; разг. түңәрәкләнеү, йомроланыу; глаза круглеют күҙҙәр түңәрәкләнде
КРУГЛИТЬ несов. что.; разг. түңәрәкләү, түңәрәк итеү; круглить края дощечки таҡта ситтәрен түңәрәкләү
КРУГЛИТЬСЯ несов.; разг. 1. түңәрәкләнеү, түңәрәк булыу 2. йомро булып тороу, йомро булып күренеү; плечи круглятся яурындар йомро булып тора
КРУГЛОГОДОВОЙ и КРУГЛОГОДИЧНЫЙ, -ая, -ое йыл буйы(на) барған, йыл әйләнәһенә һуҙылған; круглогодовая работа йыл буйы(на) барған эш
КРУГЛОГОЛОВЫЙ, -ая, -ое йомро башлы КРУГЛОГУБЦЫ мн. йомро башлы ҡыҫҡыс КРУГЛОЛИЦЫЙ, -ая, -ое түңәрәк йөҙлө, тумалаҡ битле; круглолицый человек түңәрәк йөҙлө кеше
КРУГЛОСУТОЧНЫЙ, -ая, -ое тәүлек әйләнәһенә (буйына) барған (һуҙылған); круглосуточное дежурство тәүлек әйләнәһенә дежурлыҡ; круглосуточный детский сад тәүлек әйләнәһенә эшләгән балалар баҡсаһы
КРУГЛОЩЁКИЙ, -ая, -ое түңәрәк битле, тумалаҡ битле; круглощёкая девица түңәрәк битле ҡыҙыҡай
крУглый, -ая, -ое 1. түңәрәк, йомро; круглое озеро түңәрәк күл; круглый стол түңәрәк өҫтәл; круглый камень йомро таш; быть круглым йомро булыу 2. әйләнәһе, буйы; круглый год йыл әйләнәһе; круглые сутки тәүлек буйына 3. шыр; круглый дурак шыр тиле (иҫәр); круглый невежда шыр наҙан ♦ круглая дата түңәрәк дата; круглый отличник тик яҡшыға ғына уҡыусы; круглый сирота үкһеҙ йәтим; круглые скобки түңәрәк йәйә; круглый счёт тулы иҫәп; круглым счётом сама менән һанағанда; за круглым столом түңәрәк өҫтәл артында
круговЕрть ж; разг. өҙлөкһөҙ үҙгәреш; круговерть переездов өҙлөкһөҙ күсенеп йөрөү
КРУГОВОЙ, -ая, -ое түңәрәк буйынса, әйләнмәле; круговое движение түңәрәк буйынса хәрәкәт ♦ круговая дорога урау юл; круговая порука: 1) (коллективная ответственность) берҙәм яуаплылыҡ; 2) (взаимное укрывательство ) бер-береһен яҡлау (ҡаплау); круговая чаша табын аяғы
КРУГОВОРОТ м 1. әйләнеш, өҙлөкһөҙ хәрәкәт; круговорот воды в природе тәбиғәттә һыу әйләнеше 2. чего алмашыныу, ағым,
509
өҙлөкһөҙ үҙгәреп тороу; круговорот событий ваҡиғаларҙың алмашыныуы
КРУГОВРАЩЕНИЕ с түңәрәк буйынса хәрәкәт
КРУГОЗОР м 1. күҙ күреме 2. перен. аң (ҡараш, белем) даирәһе; умственный кругозор аң даирәһе; политический кругозор сәйәси ҡараш даирәһе; широкий кругозор киң белем даирәһе
кругом нареч. и предлог 1. нареч. әйләнеп, түңәрәк яһап; обойти кругом әйләнеп сығыу 2. нареч. тирә-яҡта, әйләнәлә, яҡын тирәлә; кругом никого нет тирә-яҡта бер кем юҡ 3. нареч.; разг. (совсем, целиком) тулыһынса, бөтөнләй, тотош; кругом в долгах тотош бурыста, бурысҡа батыу; кругом прав тулыһынса хаҡлы 4. предлог с род. п.; разг. (вокруг чего-л.) тирәһендә, тирәләй, уратып; кругом дома растут тополя өй тирәләй тирәктәр үҫә ♦ кругом! воен. кругом!; кругом да около әйләнә-тирәләп кенә (эш-хәлдец айышына төшөнмәй)
КРУГООБОРОТ м әйләнеш; кругооборот капитала капитал әйләнеше
КРУГООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое түңәрәк һымаҡ, түңәрәккә оҡшаған, әйләнешле; кругообразное движение түңәрәк һымаҡ хәрәкәт
КРУГОСВЕТНЫЙ, -ая, -ое Ер шары тирәләй; кругосветное путешествие Ер шары тирәләй сәйәхәт; кругосветное плавание Ер шары тирәләй йөҙөп сығыу
КРУЖАЛО с; спец. көмбәҙ дуғаһы (көмбәҙ ҡуйыу өсөн агастан йәки тимерҙән яһалган дуга )
КРУЖЕВНИЦА ж селтәр бәйләүсе
КРУЖЕВНОЙ, -ая, -ое 1. селтәр бәйләү ...ы; кружевное производство селтәр бәйләү эше 2. селтәр, селтәрле; кружевной воротник селтәр яға; кружевная штора селтәрле ҡорма
крУжево с селтәр; шёлковое кружево ебәк селтәр; плести кружева селтәр үреү (бәйләү)
КРУЖИТЬ несов. 1. кого-что өйрөлтөү, әйләндереү, өйрөлдөрөү; ветер кружит листья ел япраҡтарҙы өйрөлтә 2. әйләнеү, уратып йөрөү (осоу); орёл кружит под облаками болоттар аҫтында бөркөт әйләнә 3. аҙашып йөрөү, юл яҙып йөрөү; кружить по лесу урманда юл яҙып йөрөү 4. бормаланыу; тропинка в лесу кружит урманда һуҡмаҡ бормалана 5. (о вьюге, метели и т.п.) ойоҡһотоу, өйөрөү; метель кружит буран өйөрә ♦ кружить голову кому башын әйләндереү
КРУЖИТЬСЯ несов. 1. өйрөлөү, әйләнеү; кружиться в вальсе вальста өйрөлөү; колёсики кружатся тәгәрмәстәр әйләнә 2. перен., разг. (постоянно находиться где-л., около кого-л.) уралыу, өйрөлөү; он постоянно там кружится ул гел шунда урала 3. әйләнеү, өйрөлөү, ойоҡһоу; самолёт кружится над городом самолёт ҡала