Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 511
Поиск по словарям
КРЮШОН
КРУТОЙ, -ая, -ое 1. текэ; крутой берег текэ яр; крутая волна текэ тулҡын 2. ҡапыл, киҫкен, кинэт; крутой поворот дороги юлдың ҡапыл боролошо; крутая перемена киҫкен үҙгэреш 3. ҡаты; крутые меры ҡаты саралар; крутой характер ҡаты холоҡ 4. ҡаты, ныҡ; крутой мороз ҡаты һыуыҡ 5. ҡаты; (о яйцах) ҡаты бешкэн; (о каше) тын; крутое яйцо ҡаты бешкэн йомортҡа ♦ крутой кипяток ҡайнап торған һыу, ҡайнар һыу
крУча ж ярлау
кручЕние с см. крутить 1—5, крутиться 1
КРУЧЁНЫЙ, -ая, -ое сиратылған, боролған; кручёные нитки сиратылған еп ♦ кручёный мяч спорт. өйрөлтөп ебэрелгэн туп (волейбол, теннис һ. б. уйында һуғылған туптыц өйрөлөп барыуы ); кручёный удар спорт. өйрөлтөп һуғыу (тупты һауала өйрөлтөп ебәрец)
КРУЧИНА ж; трад. -поэт. моң-зар, ҡайғы, хэсрэт
КРУЧИНИТЬСЯ несов.; трад.-поэт. моңайыу, ҡайғырыу, хэсрэтлэнеү
КРУЧИННЫЙ, -ая, -ое трад.-поэт. ҡайғылы, хэсрэтле, моң-зарлы; кручинное житьё ҡайғылы тормош
КРУШЕНИЕ с; прям., перен. һэлэк (харап) булыу, һэлэкэткэ осрау, юҡҡа сығыу, емерелеү; крушение поезда поездың һэлэкэткэ осрауы; крушение надежд өмөттэрҙең юҡҡа сығыуы
КРУШИНА ж эт муйылы
КРУШИННИК м эт муйылы ҡыуаҡлығы
КРУШИННЫЙ, -ая, -ое эт муйылы ...ы; крушинный куст эт муйылы ҡыуағы
КРУШИТЬ несов. кого-что; прям., перен. ватыу, емереү, ҡырыу, ҡырып һалыу; крушить лёд боҙ ватыу; крушить врага дошманды ҡырыу
КРЫЖОВНИК м крыжовник; посадить крыжовник крыжовник ултыртыу; варенье из крыжовника крыжовник ҡайнатмаһы
КРЫЛАТКА ж; бот. ҡанатлы орлоҡ (саған, дардар һ. б. ағастарҙың орлоғо)
КРЫЛАТЫЙ, -ая, -ое ҡанатлы; крылатые насекомые ҡанатлы бөжэктэр ♦ крылатые слова тапҡыр һүҙҙэр
КРЫЛО с; в разн. знач. 1. ҡанат; крылья птицы ҡош ҡанаттары; крыло самолёта самолёт ҡанаты; крыло веялки елгэргес ҡанаты; крыло велосипеда велосипед ҡанаты; крыло невода йылым ҡанаты 2. яҡ, ҡабырға; левое крыло здания бинаның һул ҡабырғаһы; правое крыло отряда отрядтың уң яғы ♦ крылья носа анат. танау япраҡтары; крылья выросли у кого ҡанатланып (осоноп) китеү; опустить крылья юғалып ҡалыу, төшөнкөлөккэ бирелеү; подрезать крылья кому ҡанатын һындырыу, күңелен төшөрөү; расправить крылья бөтэ мөмкинлекте файҙаланыу, тырышып алға китеү
КРЫЛЫШКО с; уменьш . -ласк. от крыло ♦ под крылышком у кого ҡанаты аҫтында
КРЫЛЬЦО с күтэрмэ, болдор; выходить на крыльцо күтэрмэгэ сығыу
КРЫСА ж ҡомаҡ; белая крыса аҡ ҡомаҡ; серая крыса һоро ҡомаҡ
КРЫСЁНОК м ҡомаҡ балаһы
КРЫСИНЫЙ, -ая, -ое ҡомаҡ ...ы; крысиный хвост ҡомаҡ ҡойроғо; крысиный яд ҡомаҡ ағыуы
КРЫСОЛОВ м ҡомаҡ тотоусы
КРЫСОЛОВКА ж 1. ҡомаҡ ҡапҡаны 2. ҡомаҡ тотоусы эт
КРЫТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от крыть 1—4; 2. прил. ябыҡ, ябылған; крытый рынок түбэһе ябыҡ баҙар
КРЫТЬ несов. 1. что ябыу, ҡаплау; крыть дом жестью өйҙө ҡалай менэн ябыу 2. что көплэү, тышлау; мебель крыта шёлком мебель ебэк менэн көплэнгэн; крыть шубу сукном тунды буҫтау менэн тышлау 3. ҡаплау; пыль кроет листья туҙан япраҡтарҙы ҡаплай 4. (в карточных играх) баҫыу, ҡаплау; крыть короля тузом королде туз менэн баҫыу 5. кого; прост. тетеү, тетеп ташлау; крепко крыть бик ҡаты тетеү (әрләц) ♦ крыть нечем прост. бер ни ҙэ эйтеп булмай; шито и крыто; шито-крыто беленмэне, һиҙелмэне, эҙе лэ ҡалманы
КРЫТЬСЯ несов. 1. тороу, ғибэрэт булыу; в чём кроется причина этого явления? был күренештең сэбэбе ниҙэн тора? 2. страд. от крыть 1—4
КРЫША ж 1. түбэ, ҡыйыҡ; крыша дома өй ҡыйығы; крыть крышу ҡыйыҡ ябыу 2. перен. торор урын (ер); не иметь крыши торор урын булмау ♦ под одной крышей бер өйҙэ, бер ҡыйыҡ аҫтында (йәшәц)
КРЫШКА ж 1. ҡапҡас; полиэтиленовая крышка полиэтилен ҡапҡас; крышка бочонка көрэгэ ҡапҡасы 2. в знач. сказ.; прост. бөтөү, һэлэк булыу
КРЮК м ырғаҡ; железный крюк тимер ырғаҡ; повесить на крюк ырғаҡҡа элеү 2. (запор ) келэ, элгес; дверной крюк ишек келэһе 3. разг. урау; сделать крюк урап йөрөү ♦ дать крюку урау юлдан йөрөү
КРЮЧКОВАТЫЙ, -ая, -ое кэкре, ырғаҡ һымаҡ, ырғаҡҡа оҡшаған; крючковатый нос кэкре танау
КРЮЧКОТВОРСТВО с; презр. юрый тотҡарлыҡ яһау, юрый эште һуҙыу
КРЮЧНИК м ырғаҡ менэн йөк күсереүсе
крючОк м 1. ырғаҡ, энэ; вязальный крючок селтэр ырғағы (энэһе) 2. (дверной) келэ, элгес; дверной крючок ишек келэһе 3. (рыболовный ) ҡармаҡ; крючок для окуня алабуға ҡармағы 4. (у одежды) элэктергес, ҡаптырма; крючок рубашки күлдэк ҡаптырмаһы
крюшОн м крюшон (1. йөҙөмдән яһалған шарап, ром, коньяк, ликер ҡатышмаһы 2. емеш-еләктән яһалған эсемлек)
511
КРУТОЙ, -ая, -ое 1. текэ; крутой берег текэ яр; крутая волна текэ тулҡын 2. ҡапыл, киҫкен, кинэт; крутой поворот дороги юлдың ҡапыл боролошо; крутая перемена киҫкен үҙгэреш 3. ҡаты; крутые меры ҡаты саралар; крутой характер ҡаты холоҡ 4. ҡаты, ныҡ; крутой мороз ҡаты һыуыҡ 5. ҡаты; (о яйцах) ҡаты бешкэн; (о каше) тын; крутое яйцо ҡаты бешкэн йомортҡа ♦ крутой кипяток ҡайнап торған һыу, ҡайнар һыу
крУча ж ярлау
кручЕние с см. крутить 1—5, крутиться 1
КРУЧЁНЫЙ, -ая, -ое сиратылған, боролған; кручёные нитки сиратылған еп ♦ кручёный мяч спорт. өйрөлтөп ебэрелгэн туп (волейбол, теннис һ. б. уйында һуғылған туптыц өйрөлөп барыуы ); кручёный удар спорт. өйрөлтөп һуғыу (тупты һауала өйрөлтөп ебәрец)
КРУЧИНА ж; трад. -поэт. моң-зар, ҡайғы, хэсрэт
КРУЧИНИТЬСЯ несов.; трад.-поэт. моңайыу, ҡайғырыу, хэсрэтлэнеү
КРУЧИННЫЙ, -ая, -ое трад.-поэт. ҡайғылы, хэсрэтле, моң-зарлы; кручинное житьё ҡайғылы тормош
КРУШЕНИЕ с; прям., перен. һэлэк (харап) булыу, һэлэкэткэ осрау, юҡҡа сығыу, емерелеү; крушение поезда поездың һэлэкэткэ осрауы; крушение надежд өмөттэрҙең юҡҡа сығыуы
КРУШИНА ж эт муйылы
КРУШИННИК м эт муйылы ҡыуаҡлығы
КРУШИННЫЙ, -ая, -ое эт муйылы ...ы; крушинный куст эт муйылы ҡыуағы
КРУШИТЬ несов. кого-что; прям., перен. ватыу, емереү, ҡырыу, ҡырып һалыу; крушить лёд боҙ ватыу; крушить врага дошманды ҡырыу
КРЫЖОВНИК м крыжовник; посадить крыжовник крыжовник ултыртыу; варенье из крыжовника крыжовник ҡайнатмаһы
КРЫЛАТКА ж; бот. ҡанатлы орлоҡ (саған, дардар һ. б. ағастарҙың орлоғо)
КРЫЛАТЫЙ, -ая, -ое ҡанатлы; крылатые насекомые ҡанатлы бөжэктэр ♦ крылатые слова тапҡыр һүҙҙэр
КРЫЛО с; в разн. знач. 1. ҡанат; крылья птицы ҡош ҡанаттары; крыло самолёта самолёт ҡанаты; крыло веялки елгэргес ҡанаты; крыло велосипеда велосипед ҡанаты; крыло невода йылым ҡанаты 2. яҡ, ҡабырға; левое крыло здания бинаның һул ҡабырғаһы; правое крыло отряда отрядтың уң яғы ♦ крылья носа анат. танау япраҡтары; крылья выросли у кого ҡанатланып (осоноп) китеү; опустить крылья юғалып ҡалыу, төшөнкөлөккэ бирелеү; подрезать крылья кому ҡанатын һындырыу, күңелен төшөрөү; расправить крылья бөтэ мөмкинлекте файҙаланыу, тырышып алға китеү
КРЫЛЫШКО с; уменьш . -ласк. от крыло ♦ под крылышком у кого ҡанаты аҫтында
КРЫЛЬЦО с күтэрмэ, болдор; выходить на крыльцо күтэрмэгэ сығыу
КРЫСА ж ҡомаҡ; белая крыса аҡ ҡомаҡ; серая крыса һоро ҡомаҡ
КРЫСЁНОК м ҡомаҡ балаһы
КРЫСИНЫЙ, -ая, -ое ҡомаҡ ...ы; крысиный хвост ҡомаҡ ҡойроғо; крысиный яд ҡомаҡ ағыуы
КРЫСОЛОВ м ҡомаҡ тотоусы
КРЫСОЛОВКА ж 1. ҡомаҡ ҡапҡаны 2. ҡомаҡ тотоусы эт
КРЫТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от крыть 1—4; 2. прил. ябыҡ, ябылған; крытый рынок түбэһе ябыҡ баҙар
КРЫТЬ несов. 1. что ябыу, ҡаплау; крыть дом жестью өйҙө ҡалай менэн ябыу 2. что көплэү, тышлау; мебель крыта шёлком мебель ебэк менэн көплэнгэн; крыть шубу сукном тунды буҫтау менэн тышлау 3. ҡаплау; пыль кроет листья туҙан япраҡтарҙы ҡаплай 4. (в карточных играх) баҫыу, ҡаплау; крыть короля тузом королде туз менэн баҫыу 5. кого; прост. тетеү, тетеп ташлау; крепко крыть бик ҡаты тетеү (әрләц) ♦ крыть нечем прост. бер ни ҙэ эйтеп булмай; шито и крыто; шито-крыто беленмэне, һиҙелмэне, эҙе лэ ҡалманы
КРЫТЬСЯ несов. 1. тороу, ғибэрэт булыу; в чём кроется причина этого явления? был күренештең сэбэбе ниҙэн тора? 2. страд. от крыть 1—4
КРЫША ж 1. түбэ, ҡыйыҡ; крыша дома өй ҡыйығы; крыть крышу ҡыйыҡ ябыу 2. перен. торор урын (ер); не иметь крыши торор урын булмау ♦ под одной крышей бер өйҙэ, бер ҡыйыҡ аҫтында (йәшәц)
КРЫШКА ж 1. ҡапҡас; полиэтиленовая крышка полиэтилен ҡапҡас; крышка бочонка көрэгэ ҡапҡасы 2. в знач. сказ.; прост. бөтөү, һэлэк булыу
КРЮК м ырғаҡ; железный крюк тимер ырғаҡ; повесить на крюк ырғаҡҡа элеү 2. (запор ) келэ, элгес; дверной крюк ишек келэһе 3. разг. урау; сделать крюк урап йөрөү ♦ дать крюку урау юлдан йөрөү
КРЮЧКОВАТЫЙ, -ая, -ое кэкре, ырғаҡ һымаҡ, ырғаҡҡа оҡшаған; крючковатый нос кэкре танау
КРЮЧКОТВОРСТВО с; презр. юрый тотҡарлыҡ яһау, юрый эште һуҙыу
КРЮЧНИК м ырғаҡ менэн йөк күсереүсе
крючОк м 1. ырғаҡ, энэ; вязальный крючок селтэр ырғағы (энэһе) 2. (дверной) келэ, элгес; дверной крючок ишек келэһе 3. (рыболовный ) ҡармаҡ; крючок для окуня алабуға ҡармағы 4. (у одежды) элэктергес, ҡаптырма; крючок рубашки күлдэк ҡаптырмаһы
крюшОн м крюшон (1. йөҙөмдән яһалған шарап, ром, коньяк, ликер ҡатышмаһы 2. емеш-еләктән яһалған эсемлек)
511