Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 512
Поиск по словарям
КРЯДУ
крЯду нареч.; разг. (без перерыва) рәттән, тотошлай; два месяца кряду нет дождя ике ай рәттән ямғыр юҡ
КРЯЖ м 1. (цепь гор) һырттар, арҡалар, тәпәш тауҙар теҙмәһе 2. түмәрсә, түмәр; дубовый кряж имән түмәре
КРЯЖИСТЫЙ, -ая, -ое 1. йыуан, баҙыҡ; кряжистый дуб йыуан имән 2. перен. ныҡ, мыҡты; кряжистый мужчина мыҡты ир
КРЯКАНЬЕ с 1. “ быжҡ-быжҡ” итеү, быжҡылдау; кряканье уток өйрәктәр быжҡылдауы 2. разг. (звук, издаваемый человеком) ҡых-ҡых, эһем-эһем
КРЯКАТЬ несов. 1. быжҡылдау, быжҡ-быжҡ итеү 2. разг. (о человеке) ҡыжылдау, ҡых-ҡых килеү, тамаҡ ҡырыу; крякать от наслаждения кинәнестән ҡых-ҡых килеү
КРЯКВА ж һуна, һуна өйрәк
КРЯКНУТЬ сов. от крякать
кряхтеть несов.; разг. ыһылдау, ыһ-ыһ итеү, ыңғырашыу; долго кряхтеть оҙаҡ ыһылдау
КСЁНДЗ м ксёндз (поляктарҙа католиктар руханийы )
КСЕНОН м ксенон (химик элемент, газ)
КСЕРОКОПИЯ ж ксерокопия (ксерокс кцсермәһе )
ксерокс м ксерокс (документтарҙың кцсермәһен яһаусы аппарат)
КСИЛИТ м ксилит (шәкәр урынына ҡулланылған татлы матдә)
КСИЛОГРАФ м ксилограф (агасҡа һцрәт йәки яҙыу төшөрөцсе)
ксилография ж ксилография (1. агасҡа уйып яҙыу йәки һцрәт төшөрөц 2. агаста уйып яҙылган яҙыу йәки һцрәт)
КСИЛОФОН м; муз. ксилофон (музыка ҡоралы)
КСТАТИ нареч. 1. (вовремя) урынлы, тап килтереп; сказать кстати урынлы әйтеү 2. (заодно с чем - л. другим) бер ыңғайҙа, тура килгәндә; кстати зайти и за книгами бер ыңғайҙа китаптарҙы ла алырға инеү 3. в знач. вводн. сл. (в дополнение , в связи со сказанным) әйткәндәй; кстати, когда вы там были? әйткәндәй, һеҙ унда ҡасан булдығыҙ?
КТО мест. 1. (какой человек, какое существо ) кем; кто там? кем унда?; кто пришёл? кем килде? 2. разг. (при сопоставлении предложений ) берәүҙәр, ҡайһылар; кто пошёл в кино, кто в театр берәүҙәр киноға, ҡайһылары театрға китте 3. разг. (кто-нибудь) берәйһе; не пойдёт ли кто со мной? берәйһе минең менән бармаҫмы икән? ♦ кто где кем ҡайҙа; кто как кем нисек; кто кого кем кемде, икенең береһе еңгәнсе; кто бы то ни был кем генә булмаһын; кто во что горазд кем нимә булдыра; кто в лес, кто по дрова төрлөһө төрлө ергә (яҡҡа); береһе шәмбегә,
икенсеһе йәкшәмбегә; кто не работает, тот не ест кем эшләмәй, шул ашамай
КТО-ЛИБО и КТО-НИБУДЬ мест. (какой-нибудь человек) кем булһа ла, кем дә булһа, берәйһе; если кто-нибудь придёт, то позови меня берәйһе килһә, мине саҡыр
ктО-то мест. (кто-нибудь, некто) кемдер; кто-то должен это сделать кемдер быны эшләргә тейеш; кто-то заходил к вам һеҙгә кемдер килгәйне
КУБ I м 1. разг. куб (кцләм); куб дров бер куб (метр) утын 2. мат. куб; куб двух равен восьми икенең кубы һигеҙгә тигеҙ; возвести в куб кубҡа күтәреү
КУБ II м куб (һауыт)
КУБАНКА ж; разг. кубанка (1. бойҙай төрө 2. бәрәс тиреһенән ҡырпыулап тегелгән яҫы тцбәле бцрек)
КУБАРЕМ нареч.; разг. мәтәлләп, тәкмәсләп, тәгәрәп; покатиться кубарем мәтәлләп барып төшөү
КУБАТУРА ж кубатура (куб метрҙа билдәләнгән кцләм); кубатура помещения бина кубатураһы
КУБИЗМ м кубизм (рәсем сәнгәтендә модернизм агымы )
кУбик м 1. разг. (мера объёма) кубик; два кубика крови ике кубик ҡан 2. обычно мн. шаҡмаҡ; играть в кубики шаҡмаҡ уйнау
КУБИНСКИЙ, -ая, -ое кубин ...ы, Куба ...ы; кубинский сахар Куба шәкәре
КУБИНЦЫ мн. кубиндар, кубин халҡы // ед. кубинец м кубин ир-аты; кубинка ж кубин ҡатын-ҡыҙы
КУБИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. куб формаһындағы; кубическое здание куб формаһындағы бина 2. мат. куб ...ы; кубический корень куб тамыры
КУБКОВЫЙ, -ая, -ое кубок ...ы; кубковые соревнования кубок ярышы
КУБОВЫЙ, -ая, -ое күм-күк; кубовый цвет күм-күк төҫ
КУБОК м кубок (1. ҙур бокал рәцешендәге һауыт 2. спорт ярышында еңецсегә бирелә торган бцләк); серебряный кубок көмөш кубок; переходящий кубок күсмә кубок
КУБОМЕТР м кубометр; кубометр досок бер кубометр таҡта
КУБРИК м кубрик (1. карапта команда йәшәй торган бцлмә 2. елкәнле ҙур карапта тцбәнге палуба)
КУБЫЗ м; обл. см. кобыз
КУБЫШКА ж 1. (копилка) аҡса сүлмәге (һауыты); хранить деньги в кубышке аҡсаны сүлмәктә йәшереп һаҡлау 2. разг. ит бүкәне (тәпәшәк буйлы, йыуан ҡатын-ҡыҙга ҡарата) 3. бот. һары томбойоҡ
512
крЯду нареч.; разг. (без перерыва) рәттән, тотошлай; два месяца кряду нет дождя ике ай рәттән ямғыр юҡ
КРЯЖ м 1. (цепь гор) һырттар, арҡалар, тәпәш тауҙар теҙмәһе 2. түмәрсә, түмәр; дубовый кряж имән түмәре
КРЯЖИСТЫЙ, -ая, -ое 1. йыуан, баҙыҡ; кряжистый дуб йыуан имән 2. перен. ныҡ, мыҡты; кряжистый мужчина мыҡты ир
КРЯКАНЬЕ с 1. “ быжҡ-быжҡ” итеү, быжҡылдау; кряканье уток өйрәктәр быжҡылдауы 2. разг. (звук, издаваемый человеком) ҡых-ҡых, эһем-эһем
КРЯКАТЬ несов. 1. быжҡылдау, быжҡ-быжҡ итеү 2. разг. (о человеке) ҡыжылдау, ҡых-ҡых килеү, тамаҡ ҡырыу; крякать от наслаждения кинәнестән ҡых-ҡых килеү
КРЯКВА ж һуна, һуна өйрәк
КРЯКНУТЬ сов. от крякать
кряхтеть несов.; разг. ыһылдау, ыһ-ыһ итеү, ыңғырашыу; долго кряхтеть оҙаҡ ыһылдау
КСЁНДЗ м ксёндз (поляктарҙа католиктар руханийы )
КСЕНОН м ксенон (химик элемент, газ)
КСЕРОКОПИЯ ж ксерокопия (ксерокс кцсермәһе )
ксерокс м ксерокс (документтарҙың кцсермәһен яһаусы аппарат)
КСИЛИТ м ксилит (шәкәр урынына ҡулланылған татлы матдә)
КСИЛОГРАФ м ксилограф (агасҡа һцрәт йәки яҙыу төшөрөцсе)
ксилография ж ксилография (1. агасҡа уйып яҙыу йәки һцрәт төшөрөц 2. агаста уйып яҙылган яҙыу йәки һцрәт)
КСИЛОФОН м; муз. ксилофон (музыка ҡоралы)
КСТАТИ нареч. 1. (вовремя) урынлы, тап килтереп; сказать кстати урынлы әйтеү 2. (заодно с чем - л. другим) бер ыңғайҙа, тура килгәндә; кстати зайти и за книгами бер ыңғайҙа китаптарҙы ла алырға инеү 3. в знач. вводн. сл. (в дополнение , в связи со сказанным) әйткәндәй; кстати, когда вы там были? әйткәндәй, һеҙ унда ҡасан булдығыҙ?
КТО мест. 1. (какой человек, какое существо ) кем; кто там? кем унда?; кто пришёл? кем килде? 2. разг. (при сопоставлении предложений ) берәүҙәр, ҡайһылар; кто пошёл в кино, кто в театр берәүҙәр киноға, ҡайһылары театрға китте 3. разг. (кто-нибудь) берәйһе; не пойдёт ли кто со мной? берәйһе минең менән бармаҫмы икән? ♦ кто где кем ҡайҙа; кто как кем нисек; кто кого кем кемде, икенең береһе еңгәнсе; кто бы то ни был кем генә булмаһын; кто во что горазд кем нимә булдыра; кто в лес, кто по дрова төрлөһө төрлө ергә (яҡҡа); береһе шәмбегә,
икенсеһе йәкшәмбегә; кто не работает, тот не ест кем эшләмәй, шул ашамай
КТО-ЛИБО и КТО-НИБУДЬ мест. (какой-нибудь человек) кем булһа ла, кем дә булһа, берәйһе; если кто-нибудь придёт, то позови меня берәйһе килһә, мине саҡыр
ктО-то мест. (кто-нибудь, некто) кемдер; кто-то должен это сделать кемдер быны эшләргә тейеш; кто-то заходил к вам һеҙгә кемдер килгәйне
КУБ I м 1. разг. куб (кцләм); куб дров бер куб (метр) утын 2. мат. куб; куб двух равен восьми икенең кубы һигеҙгә тигеҙ; возвести в куб кубҡа күтәреү
КУБ II м куб (һауыт)
КУБАНКА ж; разг. кубанка (1. бойҙай төрө 2. бәрәс тиреһенән ҡырпыулап тегелгән яҫы тцбәле бцрек)
КУБАРЕМ нареч.; разг. мәтәлләп, тәкмәсләп, тәгәрәп; покатиться кубарем мәтәлләп барып төшөү
КУБАТУРА ж кубатура (куб метрҙа билдәләнгән кцләм); кубатура помещения бина кубатураһы
КУБИЗМ м кубизм (рәсем сәнгәтендә модернизм агымы )
кУбик м 1. разг. (мера объёма) кубик; два кубика крови ике кубик ҡан 2. обычно мн. шаҡмаҡ; играть в кубики шаҡмаҡ уйнау
КУБИНСКИЙ, -ая, -ое кубин ...ы, Куба ...ы; кубинский сахар Куба шәкәре
КУБИНЦЫ мн. кубиндар, кубин халҡы // ед. кубинец м кубин ир-аты; кубинка ж кубин ҡатын-ҡыҙы
КУБИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. куб формаһындағы; кубическое здание куб формаһындағы бина 2. мат. куб ...ы; кубический корень куб тамыры
КУБКОВЫЙ, -ая, -ое кубок ...ы; кубковые соревнования кубок ярышы
КУБОВЫЙ, -ая, -ое күм-күк; кубовый цвет күм-күк төҫ
КУБОК м кубок (1. ҙур бокал рәцешендәге һауыт 2. спорт ярышында еңецсегә бирелә торган бцләк); серебряный кубок көмөш кубок; переходящий кубок күсмә кубок
КУБОМЕТР м кубометр; кубометр досок бер кубометр таҡта
КУБРИК м кубрик (1. карапта команда йәшәй торган бцлмә 2. елкәнле ҙур карапта тцбәнге палуба)
КУБЫЗ м; обл. см. кобыз
КУБЫШКА ж 1. (копилка) аҡса сүлмәге (һауыты); хранить деньги в кубышке аҡсаны сүлмәктә йәшереп һаҡлау 2. разг. ит бүкәне (тәпәшәк буйлы, йыуан ҡатын-ҡыҙга ҡарата) 3. бот. һары томбойоҡ
512