Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 613
Поиск по словарям
НАКАПАТЬ
леү 2. (в сочет. с прил. и нареч. образует пре-восх. ст.) иң, иң аҙ, бик, бик аҙ, бөтәһенән дә аҙ; наименее удачная глава книги китаптың иң уңышһыҙ бүлеге
НАИМЕНОВАНИЕ с исем, исемлек, атама; наименование товаров тауарҙар исемлеге; дать наименование атама биреү
НАИМЕНЬШИЙ, -ая, -ее иң аҙ (бәләкәй, ваҡ, ҡыҫҡа); наименьшие потери иң аҙ юғалтыуҙар; наименьший рост иң ҡыҫҡа буй ♦ по линии (по пути) наименьшего сопротивления еңел юл менән, ҡаршылыҡһыҙ (ҡаршылығы аҙ булған) юл менән
НАИСКОСЬ и разг. НАИСКОСОК нареч. ҡыялаш, ҡыя; он живёт наискосок от нас ул беҙгә ҡыялаш тора
НАИХУДШИЙ, -ая, -ее иң насар, иң яман; наихудший вариант иң насар вариант
НАЙДЁНЫШ м; разг. ташландыҡ (табылдыҡ) бала; приютить найдёныша табылдыҡ баланы һыйындырыу
НАЙМИТ м 1. ялсы; держать наймитов в страхе ялсыларҙы ҡурҡытып тотоу 2. кого - чего; пренебр. һатлыҡ йән, һатылған кеше, ялсы
НАЙТИ I сов. кого - что; в разн. знач. табыу, тип табыу, күреү, һиҙеү, һанау; найти потерянную вещь юғалған әйберҙе табыу; найти способ решения задачи мәсьәләне сисеү юлын табыу; врач нашёл его выздоровевшим врач уны сәләмәтләнгән тип тапты ♦ найти себе смерть (могилу, конец) где; высок. үҙенең үлемен табыу; найти общий язык уртаҡ тел табыу; найти себя үҙ урыныңды табыу; концов не найти осона сыға алмау, рәтен таба алмау
НАЙТИ II сов. 1. на кого - что (надвинуться ) барып бәрелеү (төртөлөү, менеү); найти на пень түңгәккә барып бәрелеү; теплоход нашёл на мель теплоход һайға барып төртөлдө 2. на что (закрыть собой) ҡаплау; туча нашла на солнце ҡояшты болот ҡапланы 3. (собраться) йыйылыу, килеп тулыу, тулыу; нашло много народу бик күп халыҡ йыйылған ♦ нашла коса на камень ҡара-ҡаршы килеү (ҡараштар, характерҙар бәрелеше тураһында); стих нашёл на кого кәйефе килде, теләге уянды, илһамланды; нашла тоска хәсрәткә батты; нашло чувство радости шатлыҡ хисе яулап алды; что это на тебя нашло? һиңә ни булды?
НАЙТИСЬ сов. 1. (отыскаться) табылыу; ключи нашлись асҡыстар табылды 2. (не растеряться ) юғалмау, юғалып ҡалмау, аптырап тормау; не найтись, что ответить яуап бирә алмай юғалып ҡалыу
НАКАЗ м 1. (документ) теләк, наказ, талап; наказы избирателей һайлаусылар(ҙың) наказдары 2. уст., разг. (наставление) талап, бойороҡ, кәңәш, өгөт-нәсихәт; отцовский наказ атайҙың өгөт-нәсихәте
НАКАЗАНИЕ с 1. яза; тяжёлое наказание ауыр (ҡаты) яза; подвергнуть наказанию язалау, язаға тарттырыу 2. разг. бәлә; это сущее наказание бәләнең бәләһе булды был
НАКАЗАТЬ сов. кого - что язалау, яза биреү; наказать строго ҡаты яза биреү
НАКАЗУЕМОСТЬ ж; юр. яза бирерлек булыу
НАКАЗУЕМЫЙ, -ая, -ое юр. яза бирелә торған, язаларлыҡ; наказуемый поступок яза-ларлыҡ ҡылыҡ
НАКАЗЫВАТЬ несов. см. наказать
НАКАЗЫВАТЬСЯ несов. страд. от наказывать
НАКАЛ м 1. см. накалить, накалиться 2. (степень свечения) ҡыҙыу, яҡтыртыу; лампочка горит полным накалом лампочка ҡыҙып яна
НАКАЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от накалить 2. прил. ҡырҡыулашҡан; накалённая обстановка ҡырҡыулашҡан хәл
НАКАЛИВАНИЕ с см. накаливать, накаливаться; накаливание металла металл ҡыҙҙырыу ♦ лампа накаливания ҡыҙҙырма электр лампаһы, үткәргесле лампа
НАКАЛИВАТЬ несов. см. накалить
НАКАЛИВАТЬСЯ несов. 1. накалиться 2. страд. от накаливать
НАКАЛИТЬ сов. что 1. (үтә, ныҡ) ҡыҙҙырыу; накалить утюг үтек ҡыҙҙырыу 2. перен. (сделать крайне напряжённым) ҡырҡыулаштырыу, киҫкенләштереү
НАКАЛИТЬСЯ сов. 1. үтә (ныҡ) ҡыҙыу; железо накалилось тимер ныҡ ҡыҙҙы 2. перен. ҡырҡыулашыу, киҫкенләшеү; международная обстановка накалилась халыҡ-ара хәл ҡырҡыулашты
НАКАЛЫВАНИЕ с см. накалывать II
НАКАЛЫВАТЬ I несов. см. наколоть I
НАКАЛЫВАТЬ II несов. см. наколоть II
НАКАЛЫВАТЬСЯ несов. 1. см. наколоться 2. страд. от накалывать II
НАКАЛЯТЬ несов. см. накалить
НАКАЛЯТЬСЯ несов. 1. см. накалиться 2. страд. от накалять
НАКАНУНЕ нареч. и предлог 1. нареч. көн элгәре, элек, алдан; вспомнить то, что было накануне элек булғанды иҫкә төшөрөү 2. предлог с род. п. (перед чем - л.) алдынан; накануне праздника байрам алдынан; накануне отъезда китер алдынан
НАКАПАТЬ сов. 1. что тамыҙыу, тамыҙып һалыу, тамыҙып бысратыу; накапать лекарства в рюмку рюмкаға дарыу тамыҙыу; накапать на скатерть варенье ашъяулыҡҡа ҡайнатма тамыҙып бысратыу 2. на кого и без доп.; перен., прост. (оговорить кого - л.) яла яғыу, кеше
613
леү 2. (в сочет. с прил. и нареч. образует пре-восх. ст.) иң, иң аҙ, бик, бик аҙ, бөтәһенән дә аҙ; наименее удачная глава книги китаптың иң уңышһыҙ бүлеге
НАИМЕНОВАНИЕ с исем, исемлек, атама; наименование товаров тауарҙар исемлеге; дать наименование атама биреү
НАИМЕНЬШИЙ, -ая, -ее иң аҙ (бәләкәй, ваҡ, ҡыҫҡа); наименьшие потери иң аҙ юғалтыуҙар; наименьший рост иң ҡыҫҡа буй ♦ по линии (по пути) наименьшего сопротивления еңел юл менән, ҡаршылыҡһыҙ (ҡаршылығы аҙ булған) юл менән
НАИСКОСЬ и разг. НАИСКОСОК нареч. ҡыялаш, ҡыя; он живёт наискосок от нас ул беҙгә ҡыялаш тора
НАИХУДШИЙ, -ая, -ее иң насар, иң яман; наихудший вариант иң насар вариант
НАЙДЁНЫШ м; разг. ташландыҡ (табылдыҡ) бала; приютить найдёныша табылдыҡ баланы һыйындырыу
НАЙМИТ м 1. ялсы; держать наймитов в страхе ялсыларҙы ҡурҡытып тотоу 2. кого - чего; пренебр. һатлыҡ йән, һатылған кеше, ялсы
НАЙТИ I сов. кого - что; в разн. знач. табыу, тип табыу, күреү, һиҙеү, һанау; найти потерянную вещь юғалған әйберҙе табыу; найти способ решения задачи мәсьәләне сисеү юлын табыу; врач нашёл его выздоровевшим врач уны сәләмәтләнгән тип тапты ♦ найти себе смерть (могилу, конец) где; высок. үҙенең үлемен табыу; найти общий язык уртаҡ тел табыу; найти себя үҙ урыныңды табыу; концов не найти осона сыға алмау, рәтен таба алмау
НАЙТИ II сов. 1. на кого - что (надвинуться ) барып бәрелеү (төртөлөү, менеү); найти на пень түңгәккә барып бәрелеү; теплоход нашёл на мель теплоход һайға барып төртөлдө 2. на что (закрыть собой) ҡаплау; туча нашла на солнце ҡояшты болот ҡапланы 3. (собраться) йыйылыу, килеп тулыу, тулыу; нашло много народу бик күп халыҡ йыйылған ♦ нашла коса на камень ҡара-ҡаршы килеү (ҡараштар, характерҙар бәрелеше тураһында); стих нашёл на кого кәйефе килде, теләге уянды, илһамланды; нашла тоска хәсрәткә батты; нашло чувство радости шатлыҡ хисе яулап алды; что это на тебя нашло? һиңә ни булды?
НАЙТИСЬ сов. 1. (отыскаться) табылыу; ключи нашлись асҡыстар табылды 2. (не растеряться ) юғалмау, юғалып ҡалмау, аптырап тормау; не найтись, что ответить яуап бирә алмай юғалып ҡалыу
НАКАЗ м 1. (документ) теләк, наказ, талап; наказы избирателей һайлаусылар(ҙың) наказдары 2. уст., разг. (наставление) талап, бойороҡ, кәңәш, өгөт-нәсихәт; отцовский наказ атайҙың өгөт-нәсихәте
НАКАЗАНИЕ с 1. яза; тяжёлое наказание ауыр (ҡаты) яза; подвергнуть наказанию язалау, язаға тарттырыу 2. разг. бәлә; это сущее наказание бәләнең бәләһе булды был
НАКАЗАТЬ сов. кого - что язалау, яза биреү; наказать строго ҡаты яза биреү
НАКАЗУЕМОСТЬ ж; юр. яза бирерлек булыу
НАКАЗУЕМЫЙ, -ая, -ое юр. яза бирелә торған, язаларлыҡ; наказуемый поступок яза-ларлыҡ ҡылыҡ
НАКАЗЫВАТЬ несов. см. наказать
НАКАЗЫВАТЬСЯ несов. страд. от наказывать
НАКАЛ м 1. см. накалить, накалиться 2. (степень свечения) ҡыҙыу, яҡтыртыу; лампочка горит полным накалом лампочка ҡыҙып яна
НАКАЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от накалить 2. прил. ҡырҡыулашҡан; накалённая обстановка ҡырҡыулашҡан хәл
НАКАЛИВАНИЕ с см. накаливать, накаливаться; накаливание металла металл ҡыҙҙырыу ♦ лампа накаливания ҡыҙҙырма электр лампаһы, үткәргесле лампа
НАКАЛИВАТЬ несов. см. накалить
НАКАЛИВАТЬСЯ несов. 1. накалиться 2. страд. от накаливать
НАКАЛИТЬ сов. что 1. (үтә, ныҡ) ҡыҙҙырыу; накалить утюг үтек ҡыҙҙырыу 2. перен. (сделать крайне напряжённым) ҡырҡыулаштырыу, киҫкенләштереү
НАКАЛИТЬСЯ сов. 1. үтә (ныҡ) ҡыҙыу; железо накалилось тимер ныҡ ҡыҙҙы 2. перен. ҡырҡыулашыу, киҫкенләшеү; международная обстановка накалилась халыҡ-ара хәл ҡырҡыулашты
НАКАЛЫВАНИЕ с см. накалывать II
НАКАЛЫВАТЬ I несов. см. наколоть I
НАКАЛЫВАТЬ II несов. см. наколоть II
НАКАЛЫВАТЬСЯ несов. 1. см. наколоться 2. страд. от накалывать II
НАКАЛЯТЬ несов. см. накалить
НАКАЛЯТЬСЯ несов. 1. см. накалиться 2. страд. от накалять
НАКАНУНЕ нареч. и предлог 1. нареч. көн элгәре, элек, алдан; вспомнить то, что было накануне элек булғанды иҫкә төшөрөү 2. предлог с род. п. (перед чем - л.) алдынан; накануне праздника байрам алдынан; накануне отъезда китер алдынан
НАКАПАТЬ сов. 1. что тамыҙыу, тамыҙып һалыу, тамыҙып бысратыу; накапать лекарства в рюмку рюмкаға дарыу тамыҙыу; накапать на скатерть варенье ашъяулыҡҡа ҡайнатма тамыҙып бысратыу 2. на кого и без доп.; перен., прост. (оговорить кого - л.) яла яғыу, кеше
613