Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 621
Поиск по словарям
НАМЁТЫВАТЬ
НАМЕЛИВАТЬСЯ несов. страд. от намеливать
НАМЕЛИТЬ сов. что аҡбурлау, аҡбур һөртөү; намелить стёкла быялаға аҡбур һөртөү
НАМЕНЯТЬ сов. что, чего 1. (разменять) күпмелер (аҡса) ваҡлап алыу; наменять мелочи аҡса ваҡлап алыу 2. (выменять) алыштырыу, алыштырып (алмашып) алыу; наменять зерно на сельхозмашины ашлыҡты ауыл хужалығы машиналарына алыштырып алыу
НАМЕРЕВАТЬСЯ несов. ниәтләү, ниәтләнеү, йыйыныу, самалау, иҫәпләү, иҫәп тотоу, уйлау, -маҡсы/-мәксе булыу; намереваться уехать китмәксе булыу
НАМЕРЕН, -а, -о в знач. сказ., с неопр. -маҡсы/-мәксе була, ниәте (уйы, самаһы, иҫәбе) бар; куда вы намерены ехать? һеҙ ҡайҙа бармаҡсы булаһығыҙ?
НАМЕРЕНИЕ с ниәт, иҫәп, теләк, уй, сама; серьёзные намерения етди ниәттәр; благие намерения изге уйҙар ♦ без (всякого) намерения бер ниндәй ниәтһеҙ; с намерением ниндәйҙер ниәт менән
НАМЕРЕННО нареч. юрый, уйлап, белеп, аңлы рәүештә; намеренно оскорблять юрый мыҫҡыл итеү
НАМЕРЕННЫЙ, -ая, -ое юрый эшләнгән, белеп (белә тороп) эшләнгән, алдан белеп (уйлап) -ған/-гән, аңлы рәүештә -ған/-гән; намеренный поступок аңлы рәүештә эшләнгән эш
НАМЕРЗАТЬ несов. см. намёрзнуть
НАМЁРЗНУТЬ сов. 1. туңыу, туңып ҡаплау, күп булып ҡатыу; на ступеньках намёрзло много льда баҫҡыстар өҫтөндә бик күп боҙ туңған 2. разг. туңыу, өшөү, ҡатыу; руки намёрзли ҡулдар өшөнө
НАМЁРЗНУТЬСЯ сов.; разг. өшөү, туңыу, өшөп (туңып) бөтөү; намёрзнуться в пути юлда туңып бөтөү
НАМЕРТВО нареч.; разг. 1. (до смерти) үлтергәнсе, һәләк иткәнсе 2. (накрепко) бик ныҡ итеп, ҡуша, айырып ала алмаҫлыҡ итеп (асыл-маҫлыҡ, һцтелмәҫлек һ. б.); намертво забить дверь ишекте асылмаҫлыҡ итеп ҡаҙаҡлау
НАМЕСИТЬ сов. что, чего иҙеү, баҫыу, иҙеп (баҫып) ҡуйыу; намесить тесто ҡамыр баҫып ҡуйыу
НАМЕСТИ сов. 1. что, чего һепереп, өйөп ҡуйыу; намести кучу мусора күп итеп һепереп сүп өйөп ҡуйыу 2. (о ветре, вьюге и т.п.) өрөп өйөү, (килтереп) һалыу; ветер намёл песчаные барханы ел ҡом тауҙарын килтереп өйгән 3. что безл. килтереп өйөү (һалыу), һалыу; ветром намело снегу ел ҡар килтереп һалған
НАМЕСТНИК м; ист. наместник (урындағы идара башлығы)
НАМЕСТНИЧЕСТВО с; ист. 1. наместник вазифаһы 2. наместниклыҡ (административ - территориаль берәмек)
НАМЁТАННОСТЬ ж күнеккәнлек; намётан-ность глаз күҙҙәрҙең күнеккәнлеге
НАМЁТАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от наметать II; намётанные стога ҡойолған кәбәндәр 2. прил. (натренированный — о глазе, руке ) күнеккән, өйрәнгән; намётанная рука күнеккән ҡул
НАМЕТАТЬ I несов. см. намести
НАМЕТАТЬ II сов. 1. что, чего өйөү, һалыу, ҡуйыу; наметать стог кәбән һалыу 2. что, чего (произвести на свет — о рыбе) сәсеү; (о животных ) балалау, бала килтереү; рыба наметала икры балыҡ ыуылдырыҡ сәскән; лиса наметала лисят төлкө балалаған 3. что; разг. күнектереү, өйрәнеү; наметать глаз күҙҙәрҙе күнектереү
НАМЕТАТЬ III сов. 1. что, чего; портн. типсеү, йүрмәү; наметать рукав ең типсеү 2. что, чего (бер ни тиклем) типсеп әҙерләү (ҡуйыу) (тегер өсөн); наметать несколько платьев бер нисә күлдәкте типсеп ҡуйыу
НАМЕТИТЬ I сов. что 1. (обозначить) билдә (тамға) һалыу, билдә һалып сығыу, билдәләү, күрһәтеү, инселәү; наметить брёвна клеймом бүрәнәләргә билдә һалып сығыу; наметить дорогу колышками ҡаҙыҡтар менән юлды билдәләп сығыу 2. (өҫтән-өҫтән генә) һыҙып сығыу, һыҙып билдәләү, билдәләү; наметить контур детали деталдең контурын һыҙып сығыу
НАМЕТИТЬ II сов. 1. что; разг. (нацелить) төбәү, төҙәү, күҙәү, тоҫҡау; наметить ружьё мылтыҡ төҙәү 2. что и с неопр. (определить срок) билдәләү, билдәләп ҡуйыу, күҙ уңында тотоу; наметить день отъезда китеү көнөн билдәләп ҡуйыу
НАМЕТИТЬСЯ I сов. (обозначиться) беленеү, күренеү, билдәләнеү; наметилось направление работ эш йүнәлеше билдәләнде
НАМЕТИТЬСЯ II сов.; разг. (нацелиться) төбәү, төҙәү, күҙәү, тоҫҡау; наметиться стрелять в мишень сәпкә атырға төҙәү
НАМЁТКА I ж 1. см. наметать III; намётка платья күлдәк типсеү 2. (нитка) типсеү ебе; выдёргивать намётку типсеү ебен һурып алыу
НАМЁТКА II ж 1. см. наметить I 2; намётка плана работы эш планын билдәләү 2. (предположительный план) алдан уйлап ҡуйылған план; намётка работы на пять лет вперёд алдағы биш йылға уйлап ҡуйылған эш планы
НАМЁТКА III ж бүлемле ҡолға (һыу тәрәнлеген цлсәц өсөн)
НАМЁТЫВАНИЕ I с см. намётывать I
НАМЁТЫВАНИЕ II с см. намётывать II; намётывание швов йөйҙәрҙе типсеп сығыу
НАМЁТЫВАТЬ I несов. см. наметать II
НАМЁТЫВАТЬ II несов. см. наметать III
621
НАМЕЛИВАТЬСЯ несов. страд. от намеливать
НАМЕЛИТЬ сов. что аҡбурлау, аҡбур һөртөү; намелить стёкла быялаға аҡбур һөртөү
НАМЕНЯТЬ сов. что, чего 1. (разменять) күпмелер (аҡса) ваҡлап алыу; наменять мелочи аҡса ваҡлап алыу 2. (выменять) алыштырыу, алыштырып (алмашып) алыу; наменять зерно на сельхозмашины ашлыҡты ауыл хужалығы машиналарына алыштырып алыу
НАМЕРЕВАТЬСЯ несов. ниәтләү, ниәтләнеү, йыйыныу, самалау, иҫәпләү, иҫәп тотоу, уйлау, -маҡсы/-мәксе булыу; намереваться уехать китмәксе булыу
НАМЕРЕН, -а, -о в знач. сказ., с неопр. -маҡсы/-мәксе була, ниәте (уйы, самаһы, иҫәбе) бар; куда вы намерены ехать? һеҙ ҡайҙа бармаҡсы булаһығыҙ?
НАМЕРЕНИЕ с ниәт, иҫәп, теләк, уй, сама; серьёзные намерения етди ниәттәр; благие намерения изге уйҙар ♦ без (всякого) намерения бер ниндәй ниәтһеҙ; с намерением ниндәйҙер ниәт менән
НАМЕРЕННО нареч. юрый, уйлап, белеп, аңлы рәүештә; намеренно оскорблять юрый мыҫҡыл итеү
НАМЕРЕННЫЙ, -ая, -ое юрый эшләнгән, белеп (белә тороп) эшләнгән, алдан белеп (уйлап) -ған/-гән, аңлы рәүештә -ған/-гән; намеренный поступок аңлы рәүештә эшләнгән эш
НАМЕРЗАТЬ несов. см. намёрзнуть
НАМЁРЗНУТЬ сов. 1. туңыу, туңып ҡаплау, күп булып ҡатыу; на ступеньках намёрзло много льда баҫҡыстар өҫтөндә бик күп боҙ туңған 2. разг. туңыу, өшөү, ҡатыу; руки намёрзли ҡулдар өшөнө
НАМЁРЗНУТЬСЯ сов.; разг. өшөү, туңыу, өшөп (туңып) бөтөү; намёрзнуться в пути юлда туңып бөтөү
НАМЕРТВО нареч.; разг. 1. (до смерти) үлтергәнсе, һәләк иткәнсе 2. (накрепко) бик ныҡ итеп, ҡуша, айырып ала алмаҫлыҡ итеп (асыл-маҫлыҡ, һцтелмәҫлек һ. б.); намертво забить дверь ишекте асылмаҫлыҡ итеп ҡаҙаҡлау
НАМЕСИТЬ сов. что, чего иҙеү, баҫыу, иҙеп (баҫып) ҡуйыу; намесить тесто ҡамыр баҫып ҡуйыу
НАМЕСТИ сов. 1. что, чего һепереп, өйөп ҡуйыу; намести кучу мусора күп итеп һепереп сүп өйөп ҡуйыу 2. (о ветре, вьюге и т.п.) өрөп өйөү, (килтереп) һалыу; ветер намёл песчаные барханы ел ҡом тауҙарын килтереп өйгән 3. что безл. килтереп өйөү (һалыу), һалыу; ветром намело снегу ел ҡар килтереп һалған
НАМЕСТНИК м; ист. наместник (урындағы идара башлығы)
НАМЕСТНИЧЕСТВО с; ист. 1. наместник вазифаһы 2. наместниклыҡ (административ - территориаль берәмек)
НАМЁТАННОСТЬ ж күнеккәнлек; намётан-ность глаз күҙҙәрҙең күнеккәнлеге
НАМЁТАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от наметать II; намётанные стога ҡойолған кәбәндәр 2. прил. (натренированный — о глазе, руке ) күнеккән, өйрәнгән; намётанная рука күнеккән ҡул
НАМЕТАТЬ I несов. см. намести
НАМЕТАТЬ II сов. 1. что, чего өйөү, һалыу, ҡуйыу; наметать стог кәбән һалыу 2. что, чего (произвести на свет — о рыбе) сәсеү; (о животных ) балалау, бала килтереү; рыба наметала икры балыҡ ыуылдырыҡ сәскән; лиса наметала лисят төлкө балалаған 3. что; разг. күнектереү, өйрәнеү; наметать глаз күҙҙәрҙе күнектереү
НАМЕТАТЬ III сов. 1. что, чего; портн. типсеү, йүрмәү; наметать рукав ең типсеү 2. что, чего (бер ни тиклем) типсеп әҙерләү (ҡуйыу) (тегер өсөн); наметать несколько платьев бер нисә күлдәкте типсеп ҡуйыу
НАМЕТИТЬ I сов. что 1. (обозначить) билдә (тамға) һалыу, билдә һалып сығыу, билдәләү, күрһәтеү, инселәү; наметить брёвна клеймом бүрәнәләргә билдә һалып сығыу; наметить дорогу колышками ҡаҙыҡтар менән юлды билдәләп сығыу 2. (өҫтән-өҫтән генә) һыҙып сығыу, һыҙып билдәләү, билдәләү; наметить контур детали деталдең контурын һыҙып сығыу
НАМЕТИТЬ II сов. 1. что; разг. (нацелить) төбәү, төҙәү, күҙәү, тоҫҡау; наметить ружьё мылтыҡ төҙәү 2. что и с неопр. (определить срок) билдәләү, билдәләп ҡуйыу, күҙ уңында тотоу; наметить день отъезда китеү көнөн билдәләп ҡуйыу
НАМЕТИТЬСЯ I сов. (обозначиться) беленеү, күренеү, билдәләнеү; наметилось направление работ эш йүнәлеше билдәләнде
НАМЕТИТЬСЯ II сов.; разг. (нацелиться) төбәү, төҙәү, күҙәү, тоҫҡау; наметиться стрелять в мишень сәпкә атырға төҙәү
НАМЁТКА I ж 1. см. наметать III; намётка платья күлдәк типсеү 2. (нитка) типсеү ебе; выдёргивать намётку типсеү ебен һурып алыу
НАМЁТКА II ж 1. см. наметить I 2; намётка плана работы эш планын билдәләү 2. (предположительный план) алдан уйлап ҡуйылған план; намётка работы на пять лет вперёд алдағы биш йылға уйлап ҡуйылған эш планы
НАМЁТКА III ж бүлемле ҡолға (һыу тәрәнлеген цлсәц өсөн)
НАМЁТЫВАНИЕ I с см. намётывать I
НАМЁТЫВАНИЕ II с см. намётывать II; намётывание швов йөйҙәрҙе типсеп сығыу
НАМЁТЫВАТЬ I несов. см. наметать II
НАМЁТЫВАТЬ II несов. см. наметать III
621