Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 63
Поиск по словарям
БЕЖАТЬ
бЕглый, -ая, -ое 1. в знач. сущ. беглый м и беглая ж (совершивший побег откуда-л.) ҡасҡын, ҡасаҡ, ҡасып киткән; поимка беглых ҡасҡындарҙы тотоу 2. (мимолётный, быстрый) йүгерек; беглый взгляд йүгерек ҡараш 3. (не затруднённый , свободный) тиҙ, етеҙ, йүгерек, иркен (уҡыуҙа, музыка ҡоралында); беглая игра на пианИно пианинола иркен уйнау 4. өҫтән-мөҫтән генә, иғтибарһыҙ эшләнгән; беглый обзор газеты гәзиткә өҫтән-мөҫтән генә яһалған күҙәтеү ♦ беглые гласные лингв. төшөп ҡалыу-сан һуҙынҡылар; беглый огонь тиҙ-тиҙ (тоҫҡамай) атыу
БЕГОВОЙ, -ая, -ое 1. (служащий для быстрой езды, бега, бегов; пригодный для них) сапҡыр, бәйге, сабыш, йүгерешеү, уҙышыу, сабышыу ...ы; беговые лошади бәйге (сабыш) аттары; беговая дорожка йүгерешеү (уҙышыу, сабышыу) юлы 2. (относящийся к бегам) йүгереү, сабышыу ...ы; беговая программа йүгереү программаһы
БЕГОМ нареч. йүгереп, йүгертеп, тиҙ генә; бежать бегом йүгереп барыу
БЕГОНИЯ ж бегония, әҙрәс гөл (декоратив цҫемлек)
БЕГОТНЯ ж 1. тегендә-бында йүгерешеү (сабышыу), йүгереш, сабыш; дети подняли беготню балалар тегендә-бында йүгерешә башланы 2. перен. (хлопоты, требующие спешки) ығы-зығы; весь день прошёл в беготне көн ығы-зығы менән үтте
БЕГСТВО с 1. (быстрое беспорядочное отступление ) ҡасыу, сигенеү; паническое бегство паникаға бирелеп ҡасыу 2. (самовольный, тайный уход, побег) ҡасыу, ҡасып китеү; бегство из плена әсирлектән ҡасыу; спастись бегством ҡасып ҡотолоу
БЕГУН м 1. йүгереүсе, йүгерек; бегун на короткие дистанции яҡын араға йүгереүсе; соревнование бегунов йүгеректәр ярышы 2. уст. (быстрая на ходу лошадь) шәп сабыусан, йүгерек, сапҡыр 3. мн. бегуны бегун (нәмәләрҙе онтау йәки бутау өсөн ике таш тәгәрмәстән эшләнгән ҡулайлама); мельничные бегуны тирмән бегуны
БЕГУЧИЙ, -ая, -ее ағын, йор, йүгерек, йылдам, етеҙ (агым һыу хаҡында); бегучий ручей йүгерек шишмә
БЕДА ж 1. бәлә, ҡаза, бәлә-ҡаза; попасть в беду бәләгә ҡалыу (тарыу); выручить из беды бәләнән ҡотҡарыу (сыгарыу) 2. в знач. сказ. бик ҡыйын (ауыр); беда мне с ним уның менән миңә бик ҡыйын 3. в знач. сказ.; прост. бик күп, ифрат күп, иҫ киткес күп; людей там — беда кешеләр унда иҫ киткес күп ♦ беда как бик; не велика беда артыҡ зыян юҡ, бошонорлоҡ түгел; на беду бәхетһеҙлеккә ҡаршы, бәләгә ҡаршы; просто беда аптыраш
БЕДЛАМ м обычно в знач. сказ.; разг. тәртипһеҙлек, ығы-зығы, шау-шыу
беднЕть несов. ярлыланыу, фәҡирләнеү
БЕДНОСТЬ ж 1. (нужда) ярлылыҡ, фәҡирлек, хәйерселек, юҡсыллыҡ, мохтажлыҡ; жить в бедности хәйерселектә йәшәү 2. (недостаточность чего-л., скудость в чём-л.) һайлыҡ, ярлылыҡ; бедность мысли фекер һайлығы
БЕДНОТА ж 1. собир. (неимущие люди) яр-лы-ябағай, ярлылар, фәҡир-фоҡара 2. разг. см. бедность 1
бЕдный, -ая, -ое 1. ярлы, фәҡир; бедный человек фәҡир кеше 2. (имеющий недостаток в чём-л., скудный) ярлы; бедная природа ярлы тәбиғәт; бедная фантазия ярлы хыял, фантазияға ярлы 3. (несчастный) ҡыҙғаныс, бахыр, меҫкен; бедный, он так болен меҫкен, ул шул тиклем ныҡ ауырый
БЕДНЯГА м и ж; разг. бахыр, меҫкен, бисара, байғош
БЕДНЯЖКА м и ж; разг. бахырҡай, меҫкенкәй, бисара
БЕДНЯК м 1. ярлы (фәҡир) кеше 2. ярлы крәҫтиән, ауыл ярлыһы
БЕДНЯЦКИЙ, -ая, -ое ярлы, фәҡир; бедняцкие массы ярлылар массаһы
БЕДОВАТЬ несов.; прост. ярлылыҡта (хәйерселектә, фәҡирлектә) йәшәү
БЕДОВЫЙ, -ая, -ое шуҡ, ҡыйыу, үткер; бедовый мальчик шуҡ малай
бедокУр м; разг. шуҡ, тиктормаҫ кеше
БЕДОКУРИТЬ несов.; разг. бәлә тыуҙырыу (килтереү), зыян эшләү
БЕДОЛАГА м и ж; прост. см. бедняга
БЕДРЕННЫЙ, -ая, -ое бот ...ы; бедренная кость бот һөйәге
БЕДРО с 1. (часть ноги) бот 2. (наружная сторона верхней части ноги) янбаш; с широкими бёдрами киң янбашлы
БЕДСТВЕННЫЙ, -ая, -ое ауыр, ҡыйын, бәләле, бәлә-ҡазалы; бедственное положение ауыр хәл
БЕДСТВИЕ с бәлә-ҡаза, афәт, һәләкәт, ҙур бәхетһеҙлек; стихийное бедствие афәт, стихиялы бәлә-ҡаза; терпеть бедствие бәлә-ҡаза күреү
БЕДСТВОВАТЬ несов. мохтажлыҡта (фәҡирлектә, хәйерселектә) йәшәү, ауыр көн күреү (итеү)
БЕДУИН м бәҙүән (кцсмә гәрәп)
БЕЖ прил. неизм. аҡһыл көрән; туфли цвета беж аҡһыл көрән төҫтәге туфли
БЕЖАТЬ несов. 1. йүгереү; бежать изо всех сил бөтә көскә йүгереү; бежать наперегонки кем уҙарҙан йүгереү; бежать с эстафетой эстафетала йүгереү; бежать на пятьсот метров биш йөҙ метрға йүгереү 2. перен. (быстро передвигаться — о средствах передвижения) елеү, елдереү, сабыу; поезд бежит поезд елдерә; по шоссе бе-63
бЕглый, -ая, -ое 1. в знач. сущ. беглый м и беглая ж (совершивший побег откуда-л.) ҡасҡын, ҡасаҡ, ҡасып киткән; поимка беглых ҡасҡындарҙы тотоу 2. (мимолётный, быстрый) йүгерек; беглый взгляд йүгерек ҡараш 3. (не затруднённый , свободный) тиҙ, етеҙ, йүгерек, иркен (уҡыуҙа, музыка ҡоралында); беглая игра на пианИно пианинола иркен уйнау 4. өҫтән-мөҫтән генә, иғтибарһыҙ эшләнгән; беглый обзор газеты гәзиткә өҫтән-мөҫтән генә яһалған күҙәтеү ♦ беглые гласные лингв. төшөп ҡалыу-сан һуҙынҡылар; беглый огонь тиҙ-тиҙ (тоҫҡамай) атыу
БЕГОВОЙ, -ая, -ое 1. (служащий для быстрой езды, бега, бегов; пригодный для них) сапҡыр, бәйге, сабыш, йүгерешеү, уҙышыу, сабышыу ...ы; беговые лошади бәйге (сабыш) аттары; беговая дорожка йүгерешеү (уҙышыу, сабышыу) юлы 2. (относящийся к бегам) йүгереү, сабышыу ...ы; беговая программа йүгереү программаһы
БЕГОМ нареч. йүгереп, йүгертеп, тиҙ генә; бежать бегом йүгереп барыу
БЕГОНИЯ ж бегония, әҙрәс гөл (декоратив цҫемлек)
БЕГОТНЯ ж 1. тегендә-бында йүгерешеү (сабышыу), йүгереш, сабыш; дети подняли беготню балалар тегендә-бында йүгерешә башланы 2. перен. (хлопоты, требующие спешки) ығы-зығы; весь день прошёл в беготне көн ығы-зығы менән үтте
БЕГСТВО с 1. (быстрое беспорядочное отступление ) ҡасыу, сигенеү; паническое бегство паникаға бирелеп ҡасыу 2. (самовольный, тайный уход, побег) ҡасыу, ҡасып китеү; бегство из плена әсирлектән ҡасыу; спастись бегством ҡасып ҡотолоу
БЕГУН м 1. йүгереүсе, йүгерек; бегун на короткие дистанции яҡын араға йүгереүсе; соревнование бегунов йүгеректәр ярышы 2. уст. (быстрая на ходу лошадь) шәп сабыусан, йүгерек, сапҡыр 3. мн. бегуны бегун (нәмәләрҙе онтау йәки бутау өсөн ике таш тәгәрмәстән эшләнгән ҡулайлама); мельничные бегуны тирмән бегуны
БЕГУЧИЙ, -ая, -ее ағын, йор, йүгерек, йылдам, етеҙ (агым һыу хаҡында); бегучий ручей йүгерек шишмә
БЕДА ж 1. бәлә, ҡаза, бәлә-ҡаза; попасть в беду бәләгә ҡалыу (тарыу); выручить из беды бәләнән ҡотҡарыу (сыгарыу) 2. в знач. сказ. бик ҡыйын (ауыр); беда мне с ним уның менән миңә бик ҡыйын 3. в знач. сказ.; прост. бик күп, ифрат күп, иҫ киткес күп; людей там — беда кешеләр унда иҫ киткес күп ♦ беда как бик; не велика беда артыҡ зыян юҡ, бошонорлоҡ түгел; на беду бәхетһеҙлеккә ҡаршы, бәләгә ҡаршы; просто беда аптыраш
БЕДЛАМ м обычно в знач. сказ.; разг. тәртипһеҙлек, ығы-зығы, шау-шыу
беднЕть несов. ярлыланыу, фәҡирләнеү
БЕДНОСТЬ ж 1. (нужда) ярлылыҡ, фәҡирлек, хәйерселек, юҡсыллыҡ, мохтажлыҡ; жить в бедности хәйерселектә йәшәү 2. (недостаточность чего-л., скудость в чём-л.) һайлыҡ, ярлылыҡ; бедность мысли фекер һайлығы
БЕДНОТА ж 1. собир. (неимущие люди) яр-лы-ябағай, ярлылар, фәҡир-фоҡара 2. разг. см. бедность 1
бЕдный, -ая, -ое 1. ярлы, фәҡир; бедный человек фәҡир кеше 2. (имеющий недостаток в чём-л., скудный) ярлы; бедная природа ярлы тәбиғәт; бедная фантазия ярлы хыял, фантазияға ярлы 3. (несчастный) ҡыҙғаныс, бахыр, меҫкен; бедный, он так болен меҫкен, ул шул тиклем ныҡ ауырый
БЕДНЯГА м и ж; разг. бахыр, меҫкен, бисара, байғош
БЕДНЯЖКА м и ж; разг. бахырҡай, меҫкенкәй, бисара
БЕДНЯК м 1. ярлы (фәҡир) кеше 2. ярлы крәҫтиән, ауыл ярлыһы
БЕДНЯЦКИЙ, -ая, -ое ярлы, фәҡир; бедняцкие массы ярлылар массаһы
БЕДОВАТЬ несов.; прост. ярлылыҡта (хәйерселектә, фәҡирлектә) йәшәү
БЕДОВЫЙ, -ая, -ое шуҡ, ҡыйыу, үткер; бедовый мальчик шуҡ малай
бедокУр м; разг. шуҡ, тиктормаҫ кеше
БЕДОКУРИТЬ несов.; разг. бәлә тыуҙырыу (килтереү), зыян эшләү
БЕДОЛАГА м и ж; прост. см. бедняга
БЕДРЕННЫЙ, -ая, -ое бот ...ы; бедренная кость бот һөйәге
БЕДРО с 1. (часть ноги) бот 2. (наружная сторона верхней части ноги) янбаш; с широкими бёдрами киң янбашлы
БЕДСТВЕННЫЙ, -ая, -ое ауыр, ҡыйын, бәләле, бәлә-ҡазалы; бедственное положение ауыр хәл
БЕДСТВИЕ с бәлә-ҡаза, афәт, һәләкәт, ҙур бәхетһеҙлек; стихийное бедствие афәт, стихиялы бәлә-ҡаза; терпеть бедствие бәлә-ҡаза күреү
БЕДСТВОВАТЬ несов. мохтажлыҡта (фәҡирлектә, хәйерселектә) йәшәү, ауыр көн күреү (итеү)
БЕДУИН м бәҙүән (кцсмә гәрәп)
БЕЖ прил. неизм. аҡһыл көрән; туфли цвета беж аҡһыл көрән төҫтәге туфли
БЕЖАТЬ несов. 1. йүгереү; бежать изо всех сил бөтә көскә йүгереү; бежать наперегонки кем уҙарҙан йүгереү; бежать с эстафетой эстафетала йүгереү; бежать на пятьсот метров биш йөҙ метрға йүгереү 2. перен. (быстро передвигаться — о средствах передвижения) елеү, елдереү, сабыу; поезд бежит поезд елдерә; по шоссе бе-63