Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 734
Поиск по словарям
ОБТЯЖКА
ОБТЯЖКА ж 1. см. обтянуть 2. (то, чем обтянуто что - л.) көплөк, тыш; диван с кожаной обтяжкой тышы күн диван ♦ в обтяжку тәнгә һылашып тора (кейемгә ҡарата)
ОБТЯНУТЬ сов. 1. что тышлау, көпләү; обтянуть диван материей диванды туҡыма менән тышлау 2. кого-что (об одежде) тәнгә һылашып (кипсәлеп) тороу; платье обтянуло её фигуру күлдәк уның тәненә һылашып тора
ОБУВАТЬ несов. см. обуть
ОБУВАТЬСЯ несов. 1. см. обуться 2. страд. от обувать
ОБУВНОЙ, -ая, -ое аяҡ кейеме ...ы; обувная фабрика аяҡ кейеме фабрикаһы
ОБУВЩИК м аяҡ кейеме тегеүсе
Обувь ж аяҡ кейеме; кожаная обувь күн аяҡ кейеме; летняя обувь йәйге аяҡ кейеме; детская обувь балалар аяҡ кейеме
ОБУГЛИВАНИЕ с см. обуглить, обуглиться
ОБУГЛИВАТЬ несов. см. обуглить
ОБУГЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. обуглиться 2. страд. от обугливать
ОБУГЛИТЬ сов. что өҫтөн күмерләндереү
ОБУГЛИТЬСЯ сов. күмерләнеү; полено обуглилось утын күмерләнде
ОБУЗА ж мәшәҡәт, йөк, имгәк; быть обузой имгәк булыу; лишняя обуза артыҡ мәшәҡәт; взять на себя обузу үҙ өҫтөңә йөк алыу
ОБУЗДАТЬ сов. 1. кого йүгәнләү, йүгән кейҙереү, ауыҙлыҡлау, нуҡталау; обуздать коня атты йүгәнләү 2. кого-что; перен. йүгәнләү, тыйыу, ауыҙлыҡлау; обуздать агрессора агрессорҙы ауыҙлыҡлау; обуздать свой гнев асыуҙы тыйыу
ОБУЗДЫВАТЬ несов. см. обуздать
ОБУРЕВАТЬ несов. кого-что тулҡынландырыу, ныҡ борсоу; его обуревают сомнения уны шикләнеүҙәр ныҡ борсой
ОБУСЛОВИТЬ сов. что 1. (оговорить) шарт ҡуйыу, шарт менән сикләү; обусловить получение льготы льгота алыуҙа шарт ҡуйыу; обусловить договор сроком килешеүҙе ваҡыт шарты менән сикләү 2. (послужить причиной) сәбәп(се) булыу; обусловить успех уңыш сәбәбе булыу
ОБУСЛОВЛЕННОСТЬ ж бәйләнгәнлек, бәйле (шартлы, сәбәпле) булыу; обусловленность явлений күренештәрҙең бәйле булыуы
обУть сов. кого-что аяғына (аяҡҡа) кейҙереү; обуть ребёнка баланың аяғына кейҙереү 2. что; разг. аяҡҡа кейеү; обуть сапоги аяҡҡа итек кейеү; обуть валенки аяҡҡа быйма кейеү 3. кого-что; перен., разг. (снабдить обувью) аяҡ кейеме менән тәьмин итеү
ОБУТЬСЯ сов. аяҡҡа кейеү
ОБУХ и ОБУХ м төйҙә ♦ как (точно, будто) обухом по голове башҡа күҫәк менән һуҡҡандай булды
ОБУЧАТЬ несов. см. обучить
ОБУЧАТЬСЯ несов. 1. см. обучиться 2. страд. от обучать
ОБУЧЕНИЕ с см. обучить, обучиться; бесплатное обучение түләүһеҙ уҡытыу; заочное обучение ситтән тороп уҡыу
ОБУЧИТЬ сов. кого-что, чему уҡытыу, өйрәтеү; обучить русскому языку урыҫ теленә өйрәтеү; обучить мастерству оҫталыҡҡа өйрәтеү; обучить детей музыке балаларҙы музыкаға уҡытыу
ОБУЧИТЬСЯ сов. чему и с неопр. өйрәнеү, уҡыу; обучиться грамоте уҡырға-яҙырға өйрәнеү
ОБУШОК м 1. бәләкәй төйҙә 2. горн. (инструмент ) бәләкәй кәйлә
ОБУЯТЬ сов. кого-что солғап (биләп) алыу; его обуял страх уны ҡурҡыу солғап алды; его обуяла тоска уны һағыш биләп алды
ОБХАЖИВАТЬ несов. кого-что; разг. ялағайланыу, ялағайланып йөрөү, ялағайлыҡ күрһәтеү; обхаживать нужного человека кәрәк кешегә ялағайланыу
ОБХВАТ м 1. разг. см. обхватить 2. ҡолас, ҡосаҡ; дуб в три обхвата өс ҡоласлы имән 3. йыуанлыҡ; деревья от 2 до 3 метров в обхвате ике-өс метр йыуанлыҡтағы ағастар
ОБХВАТИТЬ сов. см. охватить
ОБХВАТЫВАТЬ несов. см. обхватить
обхОд м 1. см. обходить I; 2. (место) урап үтә торған юл, урау юл; найти обход урап үтә торған юл табыу ♦ в обход: 1) (кругом) уратып, ситләтеп; в обход деревни ауылды ситләтеп; 2) (уклоняясь от соблюдения) боҙоп, таны-май(ынса), буйһонмай; в обход закона законға буйһонмай; 3) воен. (окружая) тылға инеп; в обход противника дошмандың тылына инеп
ОБХОДИТЕЛЬНОСТЬ ж яҡшы мөғәмәлә, илтифатлылыҡ, кеселеклелек
ОБХОДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое яҡшы мөғәмәләле, илтифатлы, кеселекле; обходительный человек илтифатлы кеше
ОБХОДИТЬ I несов. см. обойти
ОБХОДИТЬ II сов. что; разг. әйләнеп (йөрөп, урап) сығыу; обходить весь город бөтә ҡаланы йөрөп сығыу
ОБХОДИТЬСЯ несов. 1. см. обойтись 2. страд. от обходить I
ОБХОДНОЙ и ОБХОДНЫЙ, -ая, -ое 1. воен . уратып алыу ...ы, ҡамау ...ы; обходной манёвр (дошманды) ҡамау манёвры 2. урау; обходная дорога урау юл 3. перен. тыйылған, хәйләле; добиться обходным путём хәйләле юл менән берәй нәмәгә ирешеү ♦ обходной лист обход ҡағыҙы (эштән киткәндә тултырыла)
ОБХОДЧИК м йөрөп ҡараусы; путевой обходчик йөрөп юл ҡараусы
734
ОБТЯЖКА ж 1. см. обтянуть 2. (то, чем обтянуто что - л.) көплөк, тыш; диван с кожаной обтяжкой тышы күн диван ♦ в обтяжку тәнгә һылашып тора (кейемгә ҡарата)
ОБТЯНУТЬ сов. 1. что тышлау, көпләү; обтянуть диван материей диванды туҡыма менән тышлау 2. кого-что (об одежде) тәнгә һылашып (кипсәлеп) тороу; платье обтянуло её фигуру күлдәк уның тәненә һылашып тора
ОБУВАТЬ несов. см. обуть
ОБУВАТЬСЯ несов. 1. см. обуться 2. страд. от обувать
ОБУВНОЙ, -ая, -ое аяҡ кейеме ...ы; обувная фабрика аяҡ кейеме фабрикаһы
ОБУВЩИК м аяҡ кейеме тегеүсе
Обувь ж аяҡ кейеме; кожаная обувь күн аяҡ кейеме; летняя обувь йәйге аяҡ кейеме; детская обувь балалар аяҡ кейеме
ОБУГЛИВАНИЕ с см. обуглить, обуглиться
ОБУГЛИВАТЬ несов. см. обуглить
ОБУГЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. обуглиться 2. страд. от обугливать
ОБУГЛИТЬ сов. что өҫтөн күмерләндереү
ОБУГЛИТЬСЯ сов. күмерләнеү; полено обуглилось утын күмерләнде
ОБУЗА ж мәшәҡәт, йөк, имгәк; быть обузой имгәк булыу; лишняя обуза артыҡ мәшәҡәт; взять на себя обузу үҙ өҫтөңә йөк алыу
ОБУЗДАТЬ сов. 1. кого йүгәнләү, йүгән кейҙереү, ауыҙлыҡлау, нуҡталау; обуздать коня атты йүгәнләү 2. кого-что; перен. йүгәнләү, тыйыу, ауыҙлыҡлау; обуздать агрессора агрессорҙы ауыҙлыҡлау; обуздать свой гнев асыуҙы тыйыу
ОБУЗДЫВАТЬ несов. см. обуздать
ОБУРЕВАТЬ несов. кого-что тулҡынландырыу, ныҡ борсоу; его обуревают сомнения уны шикләнеүҙәр ныҡ борсой
ОБУСЛОВИТЬ сов. что 1. (оговорить) шарт ҡуйыу, шарт менән сикләү; обусловить получение льготы льгота алыуҙа шарт ҡуйыу; обусловить договор сроком килешеүҙе ваҡыт шарты менән сикләү 2. (послужить причиной) сәбәп(се) булыу; обусловить успех уңыш сәбәбе булыу
ОБУСЛОВЛЕННОСТЬ ж бәйләнгәнлек, бәйле (шартлы, сәбәпле) булыу; обусловленность явлений күренештәрҙең бәйле булыуы
обУть сов. кого-что аяғына (аяҡҡа) кейҙереү; обуть ребёнка баланың аяғына кейҙереү 2. что; разг. аяҡҡа кейеү; обуть сапоги аяҡҡа итек кейеү; обуть валенки аяҡҡа быйма кейеү 3. кого-что; перен., разг. (снабдить обувью) аяҡ кейеме менән тәьмин итеү
ОБУТЬСЯ сов. аяҡҡа кейеү
ОБУХ и ОБУХ м төйҙә ♦ как (точно, будто) обухом по голове башҡа күҫәк менән һуҡҡандай булды
ОБУЧАТЬ несов. см. обучить
ОБУЧАТЬСЯ несов. 1. см. обучиться 2. страд. от обучать
ОБУЧЕНИЕ с см. обучить, обучиться; бесплатное обучение түләүһеҙ уҡытыу; заочное обучение ситтән тороп уҡыу
ОБУЧИТЬ сов. кого-что, чему уҡытыу, өйрәтеү; обучить русскому языку урыҫ теленә өйрәтеү; обучить мастерству оҫталыҡҡа өйрәтеү; обучить детей музыке балаларҙы музыкаға уҡытыу
ОБУЧИТЬСЯ сов. чему и с неопр. өйрәнеү, уҡыу; обучиться грамоте уҡырға-яҙырға өйрәнеү
ОБУШОК м 1. бәләкәй төйҙә 2. горн. (инструмент ) бәләкәй кәйлә
ОБУЯТЬ сов. кого-что солғап (биләп) алыу; его обуял страх уны ҡурҡыу солғап алды; его обуяла тоска уны һағыш биләп алды
ОБХАЖИВАТЬ несов. кого-что; разг. ялағайланыу, ялағайланып йөрөү, ялағайлыҡ күрһәтеү; обхаживать нужного человека кәрәк кешегә ялағайланыу
ОБХВАТ м 1. разг. см. обхватить 2. ҡолас, ҡосаҡ; дуб в три обхвата өс ҡоласлы имән 3. йыуанлыҡ; деревья от 2 до 3 метров в обхвате ике-өс метр йыуанлыҡтағы ағастар
ОБХВАТИТЬ сов. см. охватить
ОБХВАТЫВАТЬ несов. см. обхватить
обхОд м 1. см. обходить I; 2. (место) урап үтә торған юл, урау юл; найти обход урап үтә торған юл табыу ♦ в обход: 1) (кругом) уратып, ситләтеп; в обход деревни ауылды ситләтеп; 2) (уклоняясь от соблюдения) боҙоп, таны-май(ынса), буйһонмай; в обход закона законға буйһонмай; 3) воен. (окружая) тылға инеп; в обход противника дошмандың тылына инеп
ОБХОДИТЕЛЬНОСТЬ ж яҡшы мөғәмәлә, илтифатлылыҡ, кеселеклелек
ОБХОДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое яҡшы мөғәмәләле, илтифатлы, кеселекле; обходительный человек илтифатлы кеше
ОБХОДИТЬ I несов. см. обойти
ОБХОДИТЬ II сов. что; разг. әйләнеп (йөрөп, урап) сығыу; обходить весь город бөтә ҡаланы йөрөп сығыу
ОБХОДИТЬСЯ несов. 1. см. обойтись 2. страд. от обходить I
ОБХОДНОЙ и ОБХОДНЫЙ, -ая, -ое 1. воен . уратып алыу ...ы, ҡамау ...ы; обходной манёвр (дошманды) ҡамау манёвры 2. урау; обходная дорога урау юл 3. перен. тыйылған, хәйләле; добиться обходным путём хәйләле юл менән берәй нәмәгә ирешеү ♦ обходной лист обход ҡағыҙы (эштән киткәндә тултырыла)
ОБХОДЧИК м йөрөп ҡараусы; путевой обходчик йөрөп юл ҡараусы
734