Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 756
Поиск по словарям
ОПАЛИТЬ
ОПАЛИТЬ сов. 1. кого-что өтөү, өтәҫләү; опалить курицу тауыҡты өтөү 2. что көйҙөрөү, яндырыу, көйҙөрөп (яндырып) алыу; опалИть брови ҡашты көйҙөрөү 3. что (иссушить кожу) ел ашау, елгә ярылыу, ҡояшҡа яныу; ветром ему опалИло лицо уның бите елгә ярылған
ОПАЛИТЬСЯ сов.; разг. бешеү, яныу
ОПАЛОВЫЙ, -ая, -ое мин. 1. аҡ аҡыҡ ...ы; опаловый камень аҡ аҡыҡ ташы 2. аҡ аҡыҡ, аҡ аҡыҡтан яһалған; опаловый перстень аҡ аҡыҡ йөҙөк 3. (о цвете) аҡ аҡыҡ төҫлө
опАльный, -ая, -ое батша йәберенә (язаһына) дусар булған; опальный дворянин батша йәберенә дусар булған дворян
ОПАМЯТОВАТЬСЯ сов.; разг. аңға (иҫкә, һушҡа) килеү, айныу
ОПАРА ж әсетке, ҡамыр башы; поставить опару әсетке ҡуйыу
ОПАРНИК м икмәк күнәге
ОПАРШИВЕТЬ сов. таҙланыу, таҙға әйләнеү, ҡутырлап бөтөү, ҡорсаңғыға батыу
ОПАСАТЬСЯ несов. 1. кого-чего и с неопр. (бояться) ҡурҡыу, шикләнеү, хәүефләнеү 2. чего ис неопр. ҡурҡыу, һаҡланыу; опасаться сквозняков үтә елдән һаҡланыу
ОПАСЕНИЕ с шик, шом, шөбһә, хәүеф; выразить опасение шик белдереү
ОПАСКА ж; разг. ҡурҡыу, шикләнеү, һаҡлыҡ; поглядывать с опаской шикләнеп ҡарау; ходить с опаской һаҡлыҡ менән йөрөү
опасливый, -ая, -ое разг. һаҡ, ҡурҡаҡ, ҡурҡырлыҡ, шикләнерлек; опасливый пешеход һаҡ йәйәүле; опасливая мысль шикләнерлек уй
ОПАСНОСТЬ ж ҡурҡыныс, хәүеф-хәтәр; подвергаться опасностям хәүеф-хәтәргә дусар ителеү
опасный, -ая, -ое ҡурҡыныс(лы), хәүефле, хәүеф-хәтәрле, хәтәр; опасная дорога хәүеф-хәтәрле юл; опасный преступник хәтәр енәйәтсе
ОПАСТЬ сов. 1. ҡойолоу, ҡойолоп төшөү; листья опали япраҡтар ҡойолдо 2. кәмеү, ҡайтыу; опухоль опала шеш ҡайтты 3. разг. ябығыу, тартылыу; лошадь опала телом ат ябыҡты
ОПАХАТЬ сов. что уратып һөрөү, тирәләй һөрөп сығыу; опахать межу ыҙанды тирәләй һөрөп сығыу
ОПАХИВАТЬ несов. см. опахать
опЕка ж 1. юр. бағымсылыҡ, опека (балаларҙы , психик ауырыуҙарҙы, ҡарттарҙы тәр-биәләцгә алыу менән бергә уларҙыц шәхси һәм милек хоҡуҡтарын һаҡлауҙы ҡайғыртыу); учредить опеку опека ойоштороу 2. (лица или учреждения ) бағымсылар, опека, опекунлыҡ, опекундар 3. (забота, попечение) ҡарау, ҡайғыртыу, хәстәрлек; родительская опека ата-әсә хәстәрлеге ♦ международная опека халыҡ-ара опе
ка (ҡайһы бер бойондороҡло илдәрҙец Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы ҡушыуы һәм кцҙәтеце аҫтында ғәмәлләштерелгән идараһы)
ОПЕКАТЬ несов. кого-что 1. юр. (осуществлять опеку) бағыу, опекунлыҡ итеү, опекаға алыу; опекать малолетних кесе йәштәгеләрҙе опекаға алыу 2. перен. хәстәрлек күреү, ҡарау, ҡурсалау, ҡайғыртыу; чересчур опекать ребёнка баланы кәрәгенән артыҡ ҡурсалау
ОПЕКУН м и ОпЕкУНША ж опекун, опекаға алған кеше, бағымсы
ОПЕКУНСКИЙ, -ая, -ое опекун ...ы, опекунлыҡ ...ы, бағымсылыҡ ...ы; опекунское право опекун хоҡуҡтары; опекунские дела опекунлыҡ эштәре
ОПЕКУНСТВО с опекунлыҡ, бағымсылыҡ; возложить опекунство на старшего брата опекунлыҡты өлкән ағайға йөкмәтеү
ОПЁНОК м баллы бәшмәк
Опера ж опера ♦ из другой оперы; не из той оперы дуға менән бесән сабыу (һөйләнгән һцҙгә бөтөнләй ҡағылышы булмаған хәбәргә ҡарата)
ОПЕРАТИВКА ж; разг. оперативка, оператив кәңәшмә
ОПЕРАТИВНИК м; разг. оперативник (енәйәттәрҙе асыу һәм булдырмау эштәре менән шөғөлләнецсе милиция хеҙмәткәре)
ОПЕРАТИВНОСТЬ ж оперативлыҡ, етеҙлек, өлгөрлөк; проявить оперативность өлгөрлөк күрһәтеү; оперативность в работе эштәге етеҙлек
ОПЕРАТИВНЫЙ, -ая, -ое 1. операция ...ы; удалить опухоль оперативным путём шеште операция юлы менән алып ташлау 2. оператив; оперативная сводка оператив хәбәр; оперативный отдел оператив бүлек; оперативное руководство оператив етәкселек
ОПЕРАТОР м оператор
ОПЕРАТОРСКИЙ, -ая, -ое оператор ...ы; операторская работа оператор эше
ОПЕРАЦИОННЫЙ, -ая, -ое 1. операция ...ы; операционный план операция планы 2. в знач. сущ. операционная ж операция бүлмәһе
ОПЕРАЦИЯ ж операция (1. хирургия юлы менән кцрһәтелгән ярҙам 2. дөйөм бер планды цтәцгә йцнәлдерелгән хәрби хәрәкәт 3. сауҙа, финанс, почта һ. б. хеҙмәте буйынса башҡарылған эш 4. производствола технологик процестың тамам булған бер өлөшө)
ОПЕРЕДИТЬ сов. кого-что; прям., перен. уҙыу, уҙып китеү; опередить одноклассников класташтарҙы (синыфташтарҙы) уҙып китеү
ОПЕРЕЖАТЬ несов. см. опередить
ОПЕРЕЖЕНИЕ с см. опередить; опережение графика графиктан алда барыу
ОПЕРЕНИЕ с ҡош йөнө, ҡауырһын ♦ хвостовое оперение самолёта ав. самолёттың ҡойроҡ ҡанаты
756
ОПАЛИТЬ сов. 1. кого-что өтөү, өтәҫләү; опалить курицу тауыҡты өтөү 2. что көйҙөрөү, яндырыу, көйҙөрөп (яндырып) алыу; опалИть брови ҡашты көйҙөрөү 3. что (иссушить кожу) ел ашау, елгә ярылыу, ҡояшҡа яныу; ветром ему опалИло лицо уның бите елгә ярылған
ОПАЛИТЬСЯ сов.; разг. бешеү, яныу
ОПАЛОВЫЙ, -ая, -ое мин. 1. аҡ аҡыҡ ...ы; опаловый камень аҡ аҡыҡ ташы 2. аҡ аҡыҡ, аҡ аҡыҡтан яһалған; опаловый перстень аҡ аҡыҡ йөҙөк 3. (о цвете) аҡ аҡыҡ төҫлө
опАльный, -ая, -ое батша йәберенә (язаһына) дусар булған; опальный дворянин батша йәберенә дусар булған дворян
ОПАМЯТОВАТЬСЯ сов.; разг. аңға (иҫкә, һушҡа) килеү, айныу
ОПАРА ж әсетке, ҡамыр башы; поставить опару әсетке ҡуйыу
ОПАРНИК м икмәк күнәге
ОПАРШИВЕТЬ сов. таҙланыу, таҙға әйләнеү, ҡутырлап бөтөү, ҡорсаңғыға батыу
ОПАСАТЬСЯ несов. 1. кого-чего и с неопр. (бояться) ҡурҡыу, шикләнеү, хәүефләнеү 2. чего ис неопр. ҡурҡыу, һаҡланыу; опасаться сквозняков үтә елдән һаҡланыу
ОПАСЕНИЕ с шик, шом, шөбһә, хәүеф; выразить опасение шик белдереү
ОПАСКА ж; разг. ҡурҡыу, шикләнеү, һаҡлыҡ; поглядывать с опаской шикләнеп ҡарау; ходить с опаской һаҡлыҡ менән йөрөү
опасливый, -ая, -ое разг. һаҡ, ҡурҡаҡ, ҡурҡырлыҡ, шикләнерлек; опасливый пешеход һаҡ йәйәүле; опасливая мысль шикләнерлек уй
ОПАСНОСТЬ ж ҡурҡыныс, хәүеф-хәтәр; подвергаться опасностям хәүеф-хәтәргә дусар ителеү
опасный, -ая, -ое ҡурҡыныс(лы), хәүефле, хәүеф-хәтәрле, хәтәр; опасная дорога хәүеф-хәтәрле юл; опасный преступник хәтәр енәйәтсе
ОПАСТЬ сов. 1. ҡойолоу, ҡойолоп төшөү; листья опали япраҡтар ҡойолдо 2. кәмеү, ҡайтыу; опухоль опала шеш ҡайтты 3. разг. ябығыу, тартылыу; лошадь опала телом ат ябыҡты
ОПАХАТЬ сов. что уратып һөрөү, тирәләй һөрөп сығыу; опахать межу ыҙанды тирәләй һөрөп сығыу
ОПАХИВАТЬ несов. см. опахать
опЕка ж 1. юр. бағымсылыҡ, опека (балаларҙы , психик ауырыуҙарҙы, ҡарттарҙы тәр-биәләцгә алыу менән бергә уларҙыц шәхси һәм милек хоҡуҡтарын һаҡлауҙы ҡайғыртыу); учредить опеку опека ойоштороу 2. (лица или учреждения ) бағымсылар, опека, опекунлыҡ, опекундар 3. (забота, попечение) ҡарау, ҡайғыртыу, хәстәрлек; родительская опека ата-әсә хәстәрлеге ♦ международная опека халыҡ-ара опе
ка (ҡайһы бер бойондороҡло илдәрҙец Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы ҡушыуы һәм кцҙәтеце аҫтында ғәмәлләштерелгән идараһы)
ОПЕКАТЬ несов. кого-что 1. юр. (осуществлять опеку) бағыу, опекунлыҡ итеү, опекаға алыу; опекать малолетних кесе йәштәгеләрҙе опекаға алыу 2. перен. хәстәрлек күреү, ҡарау, ҡурсалау, ҡайғыртыу; чересчур опекать ребёнка баланы кәрәгенән артыҡ ҡурсалау
ОПЕКУН м и ОпЕкУНША ж опекун, опекаға алған кеше, бағымсы
ОПЕКУНСКИЙ, -ая, -ое опекун ...ы, опекунлыҡ ...ы, бағымсылыҡ ...ы; опекунское право опекун хоҡуҡтары; опекунские дела опекунлыҡ эштәре
ОПЕКУНСТВО с опекунлыҡ, бағымсылыҡ; возложить опекунство на старшего брата опекунлыҡты өлкән ағайға йөкмәтеү
ОПЁНОК м баллы бәшмәк
Опера ж опера ♦ из другой оперы; не из той оперы дуға менән бесән сабыу (һөйләнгән һцҙгә бөтөнләй ҡағылышы булмаған хәбәргә ҡарата)
ОПЕРАТИВКА ж; разг. оперативка, оператив кәңәшмә
ОПЕРАТИВНИК м; разг. оперативник (енәйәттәрҙе асыу һәм булдырмау эштәре менән шөғөлләнецсе милиция хеҙмәткәре)
ОПЕРАТИВНОСТЬ ж оперативлыҡ, етеҙлек, өлгөрлөк; проявить оперативность өлгөрлөк күрһәтеү; оперативность в работе эштәге етеҙлек
ОПЕРАТИВНЫЙ, -ая, -ое 1. операция ...ы; удалить опухоль оперативным путём шеште операция юлы менән алып ташлау 2. оператив; оперативная сводка оператив хәбәр; оперативный отдел оператив бүлек; оперативное руководство оператив етәкселек
ОПЕРАТОР м оператор
ОПЕРАТОРСКИЙ, -ая, -ое оператор ...ы; операторская работа оператор эше
ОПЕРАЦИОННЫЙ, -ая, -ое 1. операция ...ы; операционный план операция планы 2. в знач. сущ. операционная ж операция бүлмәһе
ОПЕРАЦИЯ ж операция (1. хирургия юлы менән кцрһәтелгән ярҙам 2. дөйөм бер планды цтәцгә йцнәлдерелгән хәрби хәрәкәт 3. сауҙа, финанс, почта һ. б. хеҙмәте буйынса башҡарылған эш 4. производствола технологик процестың тамам булған бер өлөшө)
ОПЕРЕДИТЬ сов. кого-что; прям., перен. уҙыу, уҙып китеү; опередить одноклассников класташтарҙы (синыфташтарҙы) уҙып китеү
ОПЕРЕЖАТЬ несов. см. опередить
ОПЕРЕЖЕНИЕ с см. опередить; опережение графика графиктан алда барыу
ОПЕРЕНИЕ с ҡош йөнө, ҡауырһын ♦ хвостовое оперение самолёта ав. самолёттың ҡойроҡ ҡанаты
756