Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 93
Поиск по словарям
БОГОХУЛЬНИК
БОБСЛЕЙ м; спорт. бобслей (рулле санала текә тауҙан шыуыу)
БОБЫЛЬ м 1. уст. ерһеҙ ярлы крәҫтиән 2. разг. яңғыҙ (япа-яңғыҙ, яңғыҙаҡ) кеше, һаҙаған ир (ҡатын); жить бобылём яңғыҙ йәшәү
БОГ м Алла, Хоҙай; поклоняться Богу Аллаға табыныу; верить в Бога Аллаға ышаныу ♦ бог весть (знает) алла (хоҙай) белһен (белә); боже!; боже мой!; бог мой! йә хоҙай!; дай бог алла ярҙам бирһен; как бог на душу положит нисек етте шулай; не дай бог (боже); не приведи бог (боже) хоҙай ҡушмаһын (күрһәтмәһен, һаҡлаһын); не бог весть что (какой) иҫ китерлек түгел; одному богу известно бер алла белә, билдәһеҙ; ради бога алла (хоҙай) хаҡына, алла (хоҙай) хаҡы өсөн; слава богу: 1) аллаға (хоҙайға) шөкөр; 2) бәхеткә күрә; упаси (избави, сохрани) бог алла (хоҙай) һаҡлаһын; на бога надейся, а сам не плошай аллаға тапшыр, дилбегәне үҙең тот
БОГАДЕЛЬНЯ ж 1. ҡарт-ҡоролар (ғәриптәр) йорто (революциям тиклем Рәсәйҙә) 2. разг., ирон. эшлекһеҙҙәр ояһы (булдыҡһыҙ, эшлекһеҙ хеҙмәткәрҙәре кцп булган ойошма)
БОГАРА ж собир.; с. -х. боғара ( Урта Азияла һугарылмай торган сәсецлектәр )
БОГАРНЫЙ, -ая, -ое боғара; богарное земледелие боғара игенселеге
БОГАТЕЙ м; прост. бай, бай кеше
БОГАТЕТЬ несов. байыу, байығыу; быстро богатеть тиҙ байығыу
БОГАТСТВО с 1. байлыҡ, бол, мал, дәүләт; копить богатство бол йыйыу; расточать богатство байлыҡты әрәм-шәрәм итеү; накопить богатство байлыҡ туплау; беречь народное богатство халыҡ байлығын һаҡлау 2. ҡупшылыҡ, зиннәтлек, күркәмлек, гүзәллек; богатство южной природы көньяҡ тәбиғәтенең гүзәллеге; богатство обстановки йыһаздың күркәмлеге; богатство наряда кейемдең ҡупшылығы 3. обычно мн. богатства байлыҡтар, хазиналар; природные богатства тәбиғи байлыҡтар; духовные богатства рухи хазиналар 4. чего (многообразие) муллыҡ, төрлөлөк, күп төрлөлөк; богатство урожая уңыш муллығы; богатство красок буяуҙар төрлөлөгө ♦ здоровье дороже богатства һаулыҡ — ҙур байлыҡ
БОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. бай; богатая республика бай республика; богатая природа бай тәбиғәт; богатая семья бай ғаилә 2. в знач. сущ. богатый м бай 3. (роскошный) ҡупшы, күркәм, матур, гүзәл; богатый наряд ҡупшы кейем 4. (великолепный) бик шәп (матур), бай; богатый голос бик шәп тауыш 5. (обильный) мул, бай; богатый урожай мул уңыш; богатые залежи бай ятҡылыҡтар ♦ чем богаты, тем и рады таҡта сәйем, яҡты сырайым; бары менән байрам; богатый говорит про своё богатство, бедный — про своё горе бай — малын, ярлы зарын һөйләр
БОГАТЫРСКИЙ, -ая, -ое 1. баһадир(ҙар), батыр(ҙар) ...ы, баһадирҙар (батырҙар) тураһында; богатырские сказки батырҙар тураһында әкиәттәр 2. (могучий, сильный) баһадир(ҙар), батырҙар) ...ы, бик көслө; богатырского телосложения баһадир кәүҙәле, алпамыша кеүек ♦ богатырский сон шутл. ҡаты йоҡо
БОГАТЫРЬ м 1. уст. батыр, алпамыша, алп; русские богатыри урыҫ батырҙары 2. перен. бәһлеүән, баһадир, ир арыҫланы, батыр ул; могучий богатырь ғәйрәтле баһадир; богатыри Урала Уралдың батыр улдары
БОГАЧ м и разг. БОГАЧКА ж бай, бай кеше
БОГДЫХАН м; уст. богдыхан (Ҡытай императоры )
богЕма ж 1. собир. богема (матди яҡтан тәьмин ителмәгән һәм торор урыны булмаган гәмһеҙ тормошло зыялылар: актерҙар, музыканттар , яҙыусылар) 2. разг. богемасылыҡ (шуларҙың тәртипһеҙ тормошо)
БОГЕМНЫЙ, -ая, -ое разг. богема ...ы, богемасылыҡ ...ы; богемная жизнь богема тормошо
БОГИНЯ ж 1. алиһә 2. уст. фәрештә (һөйгән ҡатынга ҡарата)
БОГОМАЗ м; разг. тәре төшөрөүсе
БОГОМАТЕРЬ ж см. Богородица
БОГОМОЛ м 1. аллаға табыныусы, ғибәҙәт ҡылыусы 2. (паломник) хажи 3. мн. богомолы зоол. суфый сиңерткәләр (көньяҡта йәшәгән йыртҡыс бөжәктәр отрядының атамаһы)
БОГОМОЛЕЦ м см. богомол 1, 2
БОГОМОЛЬЕ с; уст. ғибәҙәт ҡылыу, ғибәҙәткә йөрөү
БОГОМОЛЬНЫЙ, -ая, -ое диндар, динсел; богомольная старушка динсел әбей
БОГООТСТУПНИК м; уст. динһеҙ, диндән (алланан) баш тартыусы; дәһри
БОГОРОДИЦА ж Ғайса пәйғәмбәрҙең әсәһе (христиан динендә)
богослОв м 1. (специалист по богословию ) дин белгесе 2. (ученик духовной семинарии ) дини семинарияла уҡыған шәкерт
БОГОСЛОВИЕ с дини тәғлимәт
БОГОСЛОВСКИЙ, -ая, -ое дини; богословский факультет дини факультет
БОГОСЛУЖЕНИЕ с ғибәҙәт, ғибәҙәт ҡылыу
БОГОСТРОИТЕЛЬСТВО с аллагөруһсылыҡ (ХХ б. тәцге ун йыллыгында марксист әҙәбиәтселәр араһында тыуып, кешелектең эшмәкәрлеген дингә хеҙмәт итец тип һанаган этик агым)
БОГОТВОРИТЬ несов. кого-что 1. (преклоняться , обожать) өҙөлөп (бик ныҡ) яратыу, табыныу, алла кеүек күреү 2. (обожествлять) алла тип таныу, аллалаштырыу
БОГОХУЛЬНИК м; уст. алланы яманлаусы (хурлаусы), көфөр һүҙҙәр һөйләүсе
93
БОБСЛЕЙ м; спорт. бобслей (рулле санала текә тауҙан шыуыу)
БОБЫЛЬ м 1. уст. ерһеҙ ярлы крәҫтиән 2. разг. яңғыҙ (япа-яңғыҙ, яңғыҙаҡ) кеше, һаҙаған ир (ҡатын); жить бобылём яңғыҙ йәшәү
БОГ м Алла, Хоҙай; поклоняться Богу Аллаға табыныу; верить в Бога Аллаға ышаныу ♦ бог весть (знает) алла (хоҙай) белһен (белә); боже!; боже мой!; бог мой! йә хоҙай!; дай бог алла ярҙам бирһен; как бог на душу положит нисек етте шулай; не дай бог (боже); не приведи бог (боже) хоҙай ҡушмаһын (күрһәтмәһен, һаҡлаһын); не бог весть что (какой) иҫ китерлек түгел; одному богу известно бер алла белә, билдәһеҙ; ради бога алла (хоҙай) хаҡына, алла (хоҙай) хаҡы өсөн; слава богу: 1) аллаға (хоҙайға) шөкөр; 2) бәхеткә күрә; упаси (избави, сохрани) бог алла (хоҙай) һаҡлаһын; на бога надейся, а сам не плошай аллаға тапшыр, дилбегәне үҙең тот
БОГАДЕЛЬНЯ ж 1. ҡарт-ҡоролар (ғәриптәр) йорто (революциям тиклем Рәсәйҙә) 2. разг., ирон. эшлекһеҙҙәр ояһы (булдыҡһыҙ, эшлекһеҙ хеҙмәткәрҙәре кцп булган ойошма)
БОГАРА ж собир.; с. -х. боғара ( Урта Азияла һугарылмай торган сәсецлектәр )
БОГАРНЫЙ, -ая, -ое боғара; богарное земледелие боғара игенселеге
БОГАТЕЙ м; прост. бай, бай кеше
БОГАТЕТЬ несов. байыу, байығыу; быстро богатеть тиҙ байығыу
БОГАТСТВО с 1. байлыҡ, бол, мал, дәүләт; копить богатство бол йыйыу; расточать богатство байлыҡты әрәм-шәрәм итеү; накопить богатство байлыҡ туплау; беречь народное богатство халыҡ байлығын һаҡлау 2. ҡупшылыҡ, зиннәтлек, күркәмлек, гүзәллек; богатство южной природы көньяҡ тәбиғәтенең гүзәллеге; богатство обстановки йыһаздың күркәмлеге; богатство наряда кейемдең ҡупшылығы 3. обычно мн. богатства байлыҡтар, хазиналар; природные богатства тәбиғи байлыҡтар; духовные богатства рухи хазиналар 4. чего (многообразие) муллыҡ, төрлөлөк, күп төрлөлөк; богатство урожая уңыш муллығы; богатство красок буяуҙар төрлөлөгө ♦ здоровье дороже богатства һаулыҡ — ҙур байлыҡ
БОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. бай; богатая республика бай республика; богатая природа бай тәбиғәт; богатая семья бай ғаилә 2. в знач. сущ. богатый м бай 3. (роскошный) ҡупшы, күркәм, матур, гүзәл; богатый наряд ҡупшы кейем 4. (великолепный) бик шәп (матур), бай; богатый голос бик шәп тауыш 5. (обильный) мул, бай; богатый урожай мул уңыш; богатые залежи бай ятҡылыҡтар ♦ чем богаты, тем и рады таҡта сәйем, яҡты сырайым; бары менән байрам; богатый говорит про своё богатство, бедный — про своё горе бай — малын, ярлы зарын һөйләр
БОГАТЫРСКИЙ, -ая, -ое 1. баһадир(ҙар), батыр(ҙар) ...ы, баһадирҙар (батырҙар) тураһында; богатырские сказки батырҙар тураһында әкиәттәр 2. (могучий, сильный) баһадир(ҙар), батырҙар) ...ы, бик көслө; богатырского телосложения баһадир кәүҙәле, алпамыша кеүек ♦ богатырский сон шутл. ҡаты йоҡо
БОГАТЫРЬ м 1. уст. батыр, алпамыша, алп; русские богатыри урыҫ батырҙары 2. перен. бәһлеүән, баһадир, ир арыҫланы, батыр ул; могучий богатырь ғәйрәтле баһадир; богатыри Урала Уралдың батыр улдары
БОГАЧ м и разг. БОГАЧКА ж бай, бай кеше
БОГДЫХАН м; уст. богдыхан (Ҡытай императоры )
богЕма ж 1. собир. богема (матди яҡтан тәьмин ителмәгән һәм торор урыны булмаган гәмһеҙ тормошло зыялылар: актерҙар, музыканттар , яҙыусылар) 2. разг. богемасылыҡ (шуларҙың тәртипһеҙ тормошо)
БОГЕМНЫЙ, -ая, -ое разг. богема ...ы, богемасылыҡ ...ы; богемная жизнь богема тормошо
БОГИНЯ ж 1. алиһә 2. уст. фәрештә (һөйгән ҡатынга ҡарата)
БОГОМАЗ м; разг. тәре төшөрөүсе
БОГОМАТЕРЬ ж см. Богородица
БОГОМОЛ м 1. аллаға табыныусы, ғибәҙәт ҡылыусы 2. (паломник) хажи 3. мн. богомолы зоол. суфый сиңерткәләр (көньяҡта йәшәгән йыртҡыс бөжәктәр отрядының атамаһы)
БОГОМОЛЕЦ м см. богомол 1, 2
БОГОМОЛЬЕ с; уст. ғибәҙәт ҡылыу, ғибәҙәткә йөрөү
БОГОМОЛЬНЫЙ, -ая, -ое диндар, динсел; богомольная старушка динсел әбей
БОГООТСТУПНИК м; уст. динһеҙ, диндән (алланан) баш тартыусы; дәһри
БОГОРОДИЦА ж Ғайса пәйғәмбәрҙең әсәһе (христиан динендә)
богослОв м 1. (специалист по богословию ) дин белгесе 2. (ученик духовной семинарии ) дини семинарияла уҡыған шәкерт
БОГОСЛОВИЕ с дини тәғлимәт
БОГОСЛОВСКИЙ, -ая, -ое дини; богословский факультет дини факультет
БОГОСЛУЖЕНИЕ с ғибәҙәт, ғибәҙәт ҡылыу
БОГОСТРОИТЕЛЬСТВО с аллагөруһсылыҡ (ХХ б. тәцге ун йыллыгында марксист әҙәбиәтселәр араһында тыуып, кешелектең эшмәкәрлеген дингә хеҙмәт итец тип һанаган этик агым)
БОГОТВОРИТЬ несов. кого-что 1. (преклоняться , обожать) өҙөлөп (бик ныҡ) яратыу, табыныу, алла кеүек күреү 2. (обожествлять) алла тип таныу, аллалаштырыу
БОГОХУЛЬНИК м; уст. алланы яманлаусы (хурлаусы), көфөр һүҙҙәр һөйләүсе
93