Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 94
Поиск по словарям
БОГОХУЛЬНЫЙ
БОГОХУЛЬНЫЙ, -ая, -ое уст. алланы яманлаған (хурлаған); богохульные речи алланы яманлаған һүҙҙәр
БОГОХУЛЬСТВО с; уст. алланы яманлау (хурлау), көфөрлөк
БОГОХУЛЬСТВОВАТЬ несов.; уст. алланы яманлау (хурлау)
БОДАТЬ несов. кого-что см. боднуть
БОДАТЬСЯ несов. 1. (быть бодливым) һөҙөшөү, һөҙгәк (һөҙөшкәк) булыу; наша корова бодается беҙҙең һыйыр һөҙөшә 2. (бодать друг друга) һөҙөшөү, төкөшөү; козы бодаются кәзәләр төкөшә
БОДЛИВЫЙ, -ая, -ое һөҙгәк, һөҙгәк; бодливый бык һөҙгәк үгеҙ
БОДНУТЬ сов. кого-что һөҙөп (төкөп) ебәреү
БОДРИТЬ несов. кого-что күңелде (кәйефте) күтәреү, дәртләндереү, дәрт биреү, көс биреү; морозный воздух бодрит һалҡын һауа кәйефте күтәрә
БОДРИТЬСЯ несов. дәртләнеү, дәртте һүндермәҫкә (кәйефте төшөрмәҫкә) тырышыу, батырланыу, йөрәкләнеү, ҡыйыуланыу
БОДРОСТЬ ж дәрт, дәртлелек, күңел (кәйеф) күтәренкелеге, күңел көрлөгө, рухи күтәренкелек; бодрость духа рух күтәренкелеге
БОДРСТВОВАНИЕ с см. бодрствовать
БОДРСТВОВАТЬ несов. йоҡламау, уяу булыу; бодрствовать всю ночь төн буйына йоҡламай сығыу
БОДРЫЙ, -ая, -ое 1. дәртле, таҙа, ныҡ, теремек; бодрый старик теремек ҡарт 2. (весёлый, оживлённый) шат, күтәренке (көр) күңелле; бодрое настроение күтәренке кәйеф
БОДРЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от бодрить 2. прил. (вызывающий чувство бодрости) күңел (кәйеф) күтәрә торған; бодрящий напиток кәйеф күтәрә торған эсемлек
бодЯк м билсән (ҡый цләне)
БОЕВИК м боевик (1. 1905—1907 йй. кцтәрелештәрҙә ҡатнашҡан эшселәр дружинаһы агзаһы 2. ҡораллы бәрелештәр, һугыш-та-лаш, цлтереште сагылдарган фильм 3. йәм-гиәттең ниндәйҙәр бер ҡатламының мән-фәгәтен яҡлаусы ҡораллы төркөм агзаһы)
БОЕВИТОСТЬ ж ҡыйыулыҡ, тәүәккәллек, баҙнатлыҡ, эшлеклелек; боевитость молодёжи йәштәрҙең тәүәккәллеге
БОЕВИТЫЙ, -ая, -ое разг. ҡыйыу, тәүәккәл, баҙнатлы, эшлекле; боевитый вид тәүәккәл ҡиәфәт
БОЕВОЙ, -ая, -ое 1. һуғыш ...ы, яу ...ы, хәрби; боевое задание хәрби задание; боевая подготовка хәрби әҙерлек; боевой конь һуғыш аты; боевой устав хәрби устав 2. (воинствующий ) һуғышсан; боевой дух һуғышсан рух 3. (смелый, решительный) ҡыйыу, сая,
тәүәккәл, үткер; боевой парень үткер егет 4. (особо важный) бик мөһим, беренсе сираттағы; боевая тема мөһим тема ♦ боевой листок боевой листок
БОЕГОЛОВКА ж боеголовка (ракетаның, снарядтың шартлатҡыс механизм ҡуйылган алгы өлөшө, башы)
БОЁК м 1. (в оружии) боёк, саҡма һуҡҡыс 2. (у парового молота) боёк, һуҡҡыс 3. тәпәс (оҙон һапҡа тагылган, туҡмаҡ һымаҡ ашлыҡ һуҡҡыс, элекке ҡорал); молотить хлеб бойком ашлыҡты тәпәс менән һуғыу
БОЕКОМПЛЕКТ м; воен. һуғыш комплекты (кәрәкле кцләмдәге һугыш кәрәк-яраҡтары)
БОЕПИТАНИЕ с; воен. һуғыш кәрәк-яраҡтары менән тәьмин итеү; служба боепитания һуғыш кәрәк-яраҡтары менән тәьмин итеү хеҙмәте
БОЕПРИПАСЫ мн.; воен. һуғыш припастары, һуғыш кәрәк-яраҡтары (снарядтар, патрондар , миналар һ.б.)
БОЕСПОСОБНОСТЬ ж һуғышҡа (көрәшкә) һәләтлек; боеспособность армии армияның һуғышҡа һәләтлеге
БОЕСПОСОБНЫЙ, -ая, -ое һуғышҡа (көрәшкә) һәләтле; боеспособные части һуғышҡа һәләтле частар
боЕц м 1. (участник боёв, воин) яугир, һуғышсы; бойцы Великой Отечественной войны Бөйөк Ватан һуғышы яугирҙары 2. перен. (тот, кто борется за что-л.) көрәшеүсе, көрәшсе; бойцы за свободу азатлыҡ өсөн көрәшселәр 3. (рядовой воин, солдат) һалдат; бойцы партизанского отряда партизан отряды һалдаттары 4. (в кулачном бою) көрәшсе, ярышсы
БОЖЕ см. Бог
БОЖЕСКИЙ, -ая, -ое 1. уст. алла ...ы, хоҙай ...ы 2. разг. (подходящий, приемлемый) яраҡлы, ярарлыҡ, килешерлек, йәтеш; божеские условия ярарлыҡ шарттар; божеская цена ярарлыҡ хаҡ
БОЖЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. книжн. алла ...ы, хоҙай ...ы; божественный глагол хоҙай һүҙе 2. (относящийся к религии, церковный) дини, илаһи; божественные книги дини китаптар 3. разг. (прекрасный, дивный) гүзәл, һоҡландырғыс, ғәжәп матур, иҫ киткес; божественный голос иҫ киткес матур тауыш
БОЖЕСТВО с алла, хоҙай
бОжий, -ья, -ье алла ...ы, хоҙай ...ы; божья воля хоҙай ирке; божий суд алла хөкөмө ♦ божья коровка: 1) зоол. сыбар һыйыр, ҡамҡа, сыуаҡ апай, ҡояш апай; 2) ирон. алла бәндәһе (цтә йыуаш кеше); раб божий алла бәндәһе; каждый божий день һәр көн, көн һайын, алланың бирмеш көнө; ясно как божий день көн кеүек асыҡ, ап-асыҡ
БОЖИТЬСЯ несов. ант итеү; не божитесь, я верю вам ант итмәгеҙ, мин һеҙгә ышанам
94
БОГОХУЛЬНЫЙ, -ая, -ое уст. алланы яманлаған (хурлаған); богохульные речи алланы яманлаған һүҙҙәр
БОГОХУЛЬСТВО с; уст. алланы яманлау (хурлау), көфөрлөк
БОГОХУЛЬСТВОВАТЬ несов.; уст. алланы яманлау (хурлау)
БОДАТЬ несов. кого-что см. боднуть
БОДАТЬСЯ несов. 1. (быть бодливым) һөҙөшөү, һөҙгәк (һөҙөшкәк) булыу; наша корова бодается беҙҙең һыйыр һөҙөшә 2. (бодать друг друга) һөҙөшөү, төкөшөү; козы бодаются кәзәләр төкөшә
БОДЛИВЫЙ, -ая, -ое һөҙгәк, һөҙгәк; бодливый бык һөҙгәк үгеҙ
БОДНУТЬ сов. кого-что һөҙөп (төкөп) ебәреү
БОДРИТЬ несов. кого-что күңелде (кәйефте) күтәреү, дәртләндереү, дәрт биреү, көс биреү; морозный воздух бодрит һалҡын һауа кәйефте күтәрә
БОДРИТЬСЯ несов. дәртләнеү, дәртте һүндермәҫкә (кәйефте төшөрмәҫкә) тырышыу, батырланыу, йөрәкләнеү, ҡыйыуланыу
БОДРОСТЬ ж дәрт, дәртлелек, күңел (кәйеф) күтәренкелеге, күңел көрлөгө, рухи күтәренкелек; бодрость духа рух күтәренкелеге
БОДРСТВОВАНИЕ с см. бодрствовать
БОДРСТВОВАТЬ несов. йоҡламау, уяу булыу; бодрствовать всю ночь төн буйына йоҡламай сығыу
БОДРЫЙ, -ая, -ое 1. дәртле, таҙа, ныҡ, теремек; бодрый старик теремек ҡарт 2. (весёлый, оживлённый) шат, күтәренке (көр) күңелле; бодрое настроение күтәренке кәйеф
БОДРЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от бодрить 2. прил. (вызывающий чувство бодрости) күңел (кәйеф) күтәрә торған; бодрящий напиток кәйеф күтәрә торған эсемлек
бодЯк м билсән (ҡый цләне)
БОЕВИК м боевик (1. 1905—1907 йй. кцтәрелештәрҙә ҡатнашҡан эшселәр дружинаһы агзаһы 2. ҡораллы бәрелештәр, һугыш-та-лаш, цлтереште сагылдарган фильм 3. йәм-гиәттең ниндәйҙәр бер ҡатламының мән-фәгәтен яҡлаусы ҡораллы төркөм агзаһы)
БОЕВИТОСТЬ ж ҡыйыулыҡ, тәүәккәллек, баҙнатлыҡ, эшлеклелек; боевитость молодёжи йәштәрҙең тәүәккәллеге
БОЕВИТЫЙ, -ая, -ое разг. ҡыйыу, тәүәккәл, баҙнатлы, эшлекле; боевитый вид тәүәккәл ҡиәфәт
БОЕВОЙ, -ая, -ое 1. һуғыш ...ы, яу ...ы, хәрби; боевое задание хәрби задание; боевая подготовка хәрби әҙерлек; боевой конь һуғыш аты; боевой устав хәрби устав 2. (воинствующий ) һуғышсан; боевой дух һуғышсан рух 3. (смелый, решительный) ҡыйыу, сая,
тәүәккәл, үткер; боевой парень үткер егет 4. (особо важный) бик мөһим, беренсе сираттағы; боевая тема мөһим тема ♦ боевой листок боевой листок
БОЕГОЛОВКА ж боеголовка (ракетаның, снарядтың шартлатҡыс механизм ҡуйылган алгы өлөшө, башы)
БОЁК м 1. (в оружии) боёк, саҡма һуҡҡыс 2. (у парового молота) боёк, һуҡҡыс 3. тәпәс (оҙон һапҡа тагылган, туҡмаҡ һымаҡ ашлыҡ һуҡҡыс, элекке ҡорал); молотить хлеб бойком ашлыҡты тәпәс менән һуғыу
БОЕКОМПЛЕКТ м; воен. һуғыш комплекты (кәрәкле кцләмдәге һугыш кәрәк-яраҡтары)
БОЕПИТАНИЕ с; воен. һуғыш кәрәк-яраҡтары менән тәьмин итеү; служба боепитания һуғыш кәрәк-яраҡтары менән тәьмин итеү хеҙмәте
БОЕПРИПАСЫ мн.; воен. һуғыш припастары, һуғыш кәрәк-яраҡтары (снарядтар, патрондар , миналар һ.б.)
БОЕСПОСОБНОСТЬ ж һуғышҡа (көрәшкә) һәләтлек; боеспособность армии армияның һуғышҡа һәләтлеге
БОЕСПОСОБНЫЙ, -ая, -ое һуғышҡа (көрәшкә) һәләтле; боеспособные части һуғышҡа һәләтле частар
боЕц м 1. (участник боёв, воин) яугир, һуғышсы; бойцы Великой Отечественной войны Бөйөк Ватан һуғышы яугирҙары 2. перен. (тот, кто борется за что-л.) көрәшеүсе, көрәшсе; бойцы за свободу азатлыҡ өсөн көрәшселәр 3. (рядовой воин, солдат) һалдат; бойцы партизанского отряда партизан отряды һалдаттары 4. (в кулачном бою) көрәшсе, ярышсы
БОЖЕ см. Бог
БОЖЕСКИЙ, -ая, -ое 1. уст. алла ...ы, хоҙай ...ы 2. разг. (подходящий, приемлемый) яраҡлы, ярарлыҡ, килешерлек, йәтеш; божеские условия ярарлыҡ шарттар; божеская цена ярарлыҡ хаҡ
БОЖЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. книжн. алла ...ы, хоҙай ...ы; божественный глагол хоҙай һүҙе 2. (относящийся к религии, церковный) дини, илаһи; божественные книги дини китаптар 3. разг. (прекрасный, дивный) гүзәл, һоҡландырғыс, ғәжәп матур, иҫ киткес; божественный голос иҫ киткес матур тауыш
БОЖЕСТВО с алла, хоҙай
бОжий, -ья, -ье алла ...ы, хоҙай ...ы; божья воля хоҙай ирке; божий суд алла хөкөмө ♦ божья коровка: 1) зоол. сыбар һыйыр, ҡамҡа, сыуаҡ апай, ҡояш апай; 2) ирон. алла бәндәһе (цтә йыуаш кеше); раб божий алла бәндәһе; каждый божий день һәр көн, көн һайын, алланың бирмеш көнө; ясно как божий день көн кеүек асыҡ, ап-асыҡ
БОЖИТЬСЯ несов. ант итеү; не божитесь, я верю вам ант итмәгеҙ, мин һеҙгә ышанам
94